Koçi Bey Risalesi
Koçi Bey Risalesi, 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu duraklama döneminde Koçi Bey tarafından IV. Murat ve İbrahim'e sunulan eleştirel tarzdaki rapor. Osmanlı'da o döneme kadar padişaha sunulmuş ilk yazılı rapor olma özelliğine sahiptir. Lütfi Paşa'nın Asafnâme'si ve Defterdar Sarı Mehmed Paşa'nın Nesâyihü'l-Vüzerâ ve'l-Ümerâ eseriyle aynı kategoriye girmektedir.
Önemi ve özellikleri
Osmanlı padişahına sunulan ilk yazılı rapor olan Koçi Bey Risalesi, 17. yüzyıla kadar Osmanlı'da bu tarzda bir rapor verme anlayışı olmamasından ötürü önem kazanmaktadır.[1] Risalede III. Murad sonrasında devlet yönetiminde baş gösteren aksaklıklar incelenmiş ve önceki padişahların uygulamaları eleştirilmiştir.[2]
Koçi Bey'in ilk risalesindeki ana eleştiri konuları, adam kayırma, irtikap, zimmet ve rüşvettir.[3][4]
IV. Murad'ın annesi Kösem Sultan'ın etkisinden çıkarak devletin yönetiminde daha etkin olması, içki ve tütünü yasaklaması da bu ilk risaleyi okumasından sonradır.[5]
Kaynakça
- ^ Danışman, Zuhuri (1985). Koçi Bey Risalesi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. s. 10.
- ^ Gökçe, Ali Fuat. "Osmanlı Klasik Döneminde İdari Reform Hareketleri: Koçi Bey Risalesi" (PDF). yasader.org. s. 66. 8 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2017.
- ^ Kunt, Metin (2009). Türkiye Tarihi. İstanbul: Cem Yayınevi. s. 30.
- ^ Kuzucular, Şahamettin (19 Haziran 2011). "Koçi Bey'in Hayatı". Edebiyat ve Sanat Akademisi. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2017.
- ^ Yılmaz, Mehmed (1999). Koçi Bey. Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi. 2. İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. s. 31. ISBN 975-08-0072-9.