Amirdovlat

Vikipedi, özgür ansiklopedi
04.56, 12 Eylül 2020 tarihinde Mavrikant Bot (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 23205382 numaralı sürüm (Kaynaksız şablonuna tarih eklendi. Kaynak)

Amasya'lı Amirdovlat (d. 1416, Amasya - ö. 1496, Bursa) Ermeni asıllı Osmanlı tabibi.

Fatih Sultan Mehmet'in cerrahbaşılığını yapmıştır. 1478-1482 yıllarında İstanbul'da yazdığı Ankidats Anbed (Cahillere Gereksiz) adlı kitabı, çağının en önemli farmakoloji külliyatı olarak kabul edilir. Ermenice olan eser, ikibine yakın tıbbi bitki ve kimyasal maddenin Ermenice, Arapça, Farsça, Yunanca, Latince (ve ender olarak Türkçe) adları ile ayrıntılı tıbbi açıklamalarını içerir. Bu eserin modern baskısı, 1927'de Viyana'da yayımlanmıştır.

Yaşamı hakkındaki bilgiler kısıtlıdır. Amasya'da doğduğu, 1460'lı yıllarda Filibe'de Okud Pjşgutyan (Tıbba Fayda) isimli bir kitap yayınladığı bilinmektedir. 1470-1472 yılları arasında bir tarihte İstanbul'a gelerek Fatih Sultan Mehmet'in maiyetine girdi. 1473'te Fatih ile birlikte Otlukbeli Savaşı'nda bulundu. Bu savaştan sonra Osmanlı egemenliğine giren Bayburt'ta bir süre görevli olarak kaldı. 1481 tarihinde İstanbul'da Akhrabadn (İlaç Kitabı) adlı bir eser yazdı. Müellifin kendini "cerrahbaşı" olarak tanıttığı bu eserde, ilaç karışımları anlatılmaktadır.

Amirdovlat'a ait olan "Hastanın Alametleri, Hali ve Ölümü" başlıklı bir elyazması Paris'te Bibliothèque Nationale'de bulunmaktadır.