Biyotik faktör

Abiyotik faktörlerden (canlı olmayan bileşenler) etkilenen bir ekosistemde bulunan biyotik bileşenlerin canlı faktörleri olan bir bakteri, ağaç ve arı diyagramı

Biyotik faktörler veya biyotik bileşenler, başka bir organizmayı etkileyen veya ekosistemi şekillendiren herhangi bir canlı faktör olarak tanımlanabilir. Bu, hem ekosistemlerindeki diğer organizmaları tüketen hayvanları hem de tüketilen organizmaları içerir. Biyotik faktörler arasında insan etkisi, patojenler ve hastalık salgınları da yer alır. Her biyotik faktörün, her gün, yaşayabilmesi ve çalışabilmesi için uygun miktarda enerjiye ve beslenmeye ihtiyacı vardır.

Biyotik faktörler genellikle üç ana kategoriye ayrılır:

1. Ototroflar olarak da bilinen üreticiler, enerjiyi (fotosentez süreci yoluyla) besine dönüştürür.
2. Heterotroflar olarak da bilinen tüketiciler, besin üreticilerine bağlıdırlar (ve bazen de diğer tüketicilere).
3. Saprotroflar olarak da bilinen ayrıştırıcılar, üreticiler ve tüketicilerden (genellikle antibiyotik) gelen kimyasalları yeniden kullanılabilecek şekilde daha basit bir yapıya ayrıştırır.

Etkiler

Türler

Neredeyse tüm türler biyotik faktörler tarafından öyle ya da böyle etkilenir. Eğer yırtıcıların sayısı artarsa besin zincirinde yırtıcıların altında kalan canlılar av olacağından bundan tüm besin zinciri etkilenecektir. Eğer yırtıcılar, üremeleri ve popülasyonlarını arttırmaları için avlarına zaman tanımazsa bu, sadece avlar için tehlikeye ve yok olmaya neden olmakla kalmayacak, bu tehlikeler yırtıcılar için de geçerli olacaktır. Popülasyon büyüklüğündeki bir azalmaya zıt olarak, eğer belirli bir tür çok hızlı çoğalırsa bu, popülasyon büyüklüğünde bir artışa neden olur ve böylece çevrelerini etkilemiş olur.

Patojenler ve hastalık salgınları

Hastalık salgınları meydana geldiğinde ekosistem için zararlı olabilir. Bir hastalık yayılmaya başladığında, genellikle birden fazla türü etkileyerek ciddi bir salgın çıkmasına neden olur. Bu salgınların bir zincir reaksiyonu başlatma potansiyeli vardır ve bu da ekosistemdeki çeşitli türlerin tehlikeye girmesine neden olur.

İnsan etkisi

İnsanlar, çevre üzerinde kirlikik ve atık artışı gibi beklenmedik ve etkileri çok uzun süren değişiklikler yapar. Bu değişiklikler ya türleri kendi yaşadıkları çevreden uzaklaştırır ya da onları yeni çevrelerine uyum sağlamaya zorlar. Bu değişiklikler, ekosistemlerin popülasyon büyüklüğü üzerinde çok büyük bir etkiye sahiptir ve bu da genellikle ciddi bir azalmaya neden olur.

Biyotik faktörler ile abiyotik faktörlerin karşılaştırılması

Biyotik faktörler bir ekosistemi etkileyen hayvanlar, bitkiler, mantarlar ve bakteriler gibi yaşayan varlıklardır. Abiyotik faktörler ise bir ekosistemi etkileyen sıcaklık, hava akımları, su ve mineraller gibi cansız varlıklardır.

Yukarıda belirtilen faktörler, söz konusu organizmaya ve ekosisteme bağlı olarak popülasyon boyutunda bir artışa veya azalmaya neden olabilir.

Ayrıca bakınız

• Biyotik stres
• Ekoloji
• Ekosistem mühendisi
• Mutualizm (biyoloji)
• İnsanın çevre üzerindeki etkisi