Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası
| Editör | Ahmet Şuayip Rıza Tevfik Bölükbaşı Mehmet Cavid Bey |
|---|---|
| Kategoriler | Sosyal bilim |
| Sıklık | Aylık |
| İlk sayı | 28 Aralık 1908 |
| Son sayı | 14 Mart 1911 |
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
Ulûm-ı İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası ya da Ulum-u İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası Osmanlı İmparatorluğu'nda ilk sosyal bilim dergisidir. Derginin kurucuları Ahmet Şuayip, Rıza Tevfik Bölükbaşı ve Mehmet Cavid Bey'dir. Dergi her ayın 15. günü yayınlamış ve 27 sayı sürmüştür. Osmanlı İmparatorluğu'nda liberalizm düşüncesinin kapsamlı analizlerine yer veren ilk dergidir ve Osmanlı aydınlarının liberalizme bakışı hakkında dönemsel ipuçları taşımaktadır. Dergi entelektüel kesime hitap eden dergilerdendir ve liberal yönünün dışında pozitivist ve batı yönlüdür.[1]
Hakkında
Dergi Meşrutiyet’in ilanından sonra yayın hayatına başlamış ve 28 Aralık 1908 - 14 Mart 1911 tarihleri arasında yayın hayatını sürdürmüştür. Toplamda 22 yazar katkıda bulunmuştur ve yazarlardan Mehmed Cavid derginin imtiyaz sahibi kişisi ve sorumlu müdürüdür. Derginin çıkışı, amaçları ve programları çıkan ilk sayıdaki manifestodan anlaşılabilmektedir. “Mukaddime ve Program” başlıklı manifesto yazısı dönemsel izler taşımaktadır ve eğitim sistemi ile ekonomik sorunlara yönelik eleştirilerle devam etmektedir. Dönemin entelektüel kesimi iktisadi, sosyolojik ve felsefi konular hakkında dergide yazılar yazmıştır. Dergide iktisadi anlamda liberal bir düşünce yapısı hakim olmuştur ve tarım politikalarının güçlendirilmesi fikri savunulmuştur. Sosyolojik anlamda ise Auguste Comte, Spencer ve le Play gibi isimler temel alınmıştır.[2]
Dergide liberalizm hakkında yazılan yazılarda Rıza Tevfik Bölükbaşı ön plana çıkmıştır. Bölükbaşı'nın John Stuart Mill ve Spencer'in düşünceleri üzerine yazdığı sekiz makale, Osmanlı aydınlarının liberalizme bakışı hakkında ipuçları taşımaktadır. Katı bir Spencer hayranı olan Bölükbaşı, onun düşüncelerine büyük önem vermiştir. Dergide liberal düşünürler arasında ön plana çıkan diğer bir isim ise Cavid Bey olmuştur.[1]
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Doğan, Atilla. Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce Cilt 7/ Liberalizm. İletişim Yayınları. s. 75. ISBN 9789750503702.
- ^ Aynur Erdoğan. "Meşrutiyet'in Evrimci Dergisi: Ulûm-ı İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası" (PDF). 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2016.
- Genel
- Şenel, Cahid (2011). "Tanzimat'tan Günümüze Felsefe Dergileri: Açıklamalı ve Seçme Bir Bibliyografya Denemesi" (PDF). Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 9 (17). Bilim ve Sanat Vakfı. ss. 479-480. ISSN 1303-9369. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2018.
Dış bağlantılar
- Cumhuriyet Üniversitesi: Dergide yayınlanan çeşitli konular (Deniz Karaman)