Sakarya Havzası
Sakarya Havzası, Türkiye'nin kuzeybatısında, 58 160 km2 ile ülkenin %7'sinin sularının toplayan bir akarsu havzasıdır. Akarçay, Susurluk, Konya, Batı Karadeniz ve Kızılırmak havzaları ile çevrilidir. Türkiye'nin 25 hidrolojik havzasından biridir. 37°96′ 41°20′ K paralelleri ve 29°26′ 33°24′ D meridyenleri arasındadır[1].
Havzanın ana akarsuyu Sakarya Nehri'dir. Eskişehir'in güneyinden, 800 m yükseltide, Çifteler, Sakarbaşı Kaynakları'ndan doğar. Porsuk Çayı, Karasu Çayı, Ankara Çayı, Göksu Çayı, Çark Suyu, Mudurnu Çayı gibi yan kolları ve dereleri alarak kuzeye doğru akar. Karasu ilçesinin batısından, Yeni Mahalle'den Karadeniz'e dökülür. Havza; doğudan Haymana Platosu, İdris Dağı ve Elmadağ, batıdan Uludağ ve Domaniç Dağı, kuzeyden Bolu Dağları ile çevrilidir. Havzada 16 716 km2'si sulanabilir, 20 715 km2 genişliğinde ova bulunur. Havzanın ortalama yükseltisi 925 metredir[1].
Sakarya Nehri'nin son bölümünde bulunan Adatepe istasyonu verilerine göre; Sakarya havzasına yılda 29 993 milyon m3 yağış düşmekte, bunu 5 290 milyon m3 yüzeysel akışa geçmekte, yeraltı suyuna 2 070 milyon m3'ü karışmaktadır. 10 960 milyon m3 buharlaşma ile 11 610 milyon m3 terleme ile yeniden atmosfere dönmektedir. DSİ verilerine göre; 524,7 mm/m2/yıl yağış düşen havzanın yıllık yağışı 33 184 milyon m3'tür. Sakarya Havzası kişi başına düşen 1000– 1700 m3 su ile su sıkıntısı yaşayan havza durumundadır. Havzada yerüstü ve yeraltı suları kullanım sınırına ulaşmış durumdadır[1].
Sakarya havzası yılda, Marmara havzasına 64 milyon m3 su göndermekte, Batı Karadeniz havzasından 226 milyon m3, Kızılırmak havzasından 55 milyon m3 su almaktadır. Havzanın %53'ü tarım alanı, %44'ü yarı doğal alan ve ormanlardan oluşur. Tarım alanlarının %22'si sulanır, %25'i ise nadasa bırakılır[1].
Sakarya Havzası'nda kuş gözlemciliği yapılabilecek alanlar şunlardır[2]: Çavuşçu Gölü, Altıntaş Ovası, Türkmenbaba Dağı, Aliken, Balıkdamı, Uyuz Gölü, Çöl Gölü, Mogan Gölü, Kızılcahamam Ormanları, Kavaklı Dağı, İnönü Vadisi, Sarıyar Barajı, Hamam Dağı ve Sapanca Gölü.
Havzada Karadeniz, Marmara tipi Akdeniz iklimi ve İç Anadolu Karasal iklimi görülür.
Kaynakça
- ^ a b c d YAYKIRAN, Salim. "SAKARYA HAVZASI'NIN YÜKSEK ÇÖZÜNÜRLÜKLÜ HİDROLOJİK MODELİNİN YAPILANDIRILMASI" (PDF). itu.edu.tr. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Kasım 2018.
- ^ "Sakarya Havzası". kulturturizm.gov.tr/. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2018.