NPK oranı

Sayfanın 5 Aralık 2020 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

NPK oranı (veya N-P-K) azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) kimyasal elementlerinin oransal içeriğini gübre etiketlerinde göstermek için, gübrelerde yaygın olarak kullanılan bir işaretleme biçimidir. N değeri, gübredeki elementel azotun ağırlıkça yüzdesidir. Gübrede bulunan P₂O₅ ve K₂O formundaki oksit miktarı, bu formlara okside olmuş bütün elementel fosfor ve potasyum miktarını gösterir.^[1]

Elementlerin işlevleri

Bu üç element üç farklı yolla bitki büyümesini teşvik eder. Basit bir ifadeyle:

N – azot: vejetatif gelişmeyi teşvik eder.^[2]
P – fosfor: kök ve sürgün büyümesini teşvik eder.
K – potasyum: bitki hücrelerindeki su ve besin hareketinin düzenlenmesinin yanında çiçeklenmeyi ve meyve vermeyi teşvik eder^[3]

N-P-K değerini gerçek bileşime dönüştürme yöntemi

P₂O₅ ve K₂O değerlerini onların kendi P ve K elementel değerlerine dönüştürme faktörleri aşağıdaki gibidir:

P₂O₅ %56.4 oksijen ve % 43.6 elementel fosfordan oluşmaktadır. Elementel fosforun yüzdesi (kütle oranı) %43.6 olduğundan dolayı, elementel P = 0.436 x P₂O₅
K₂O %17 oksijen ve %83 elementel potasyumdan oluşmaktadır. Elementel potasyumun yüzdesi (kütle oranı) % 83 olduğundan dolayı, elementel K = 0.83 x K₂O
Azot değerleri gerçek azot içeriğini gösterdiğinden dolayı bu sayıların dönüştürülmesi gerekmez.

Bu dönüşüm faktörlerini kullanarak 15−15−15 gübre içeriğini ağırlıkça belirleyebiliriz:

%15 elementel (N)
%6.5 elementel (P) ve
%12 elementel (K)

Türkiye'de, gübre etiketlerinde bulunması gereken bilgiler Tarımda Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelik ve Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği esaslarına göre düzenlenmiştir.

Ticari gübrelerin NPK değerleri

Çeşitli suni gübrelerin NPK değerleri :^[4]

15-00-00 Kalsiyum nitrat
26-00-00 Kalsiyum amonyum nitrat
21-00-00 Amonyum sülfat
33-00-00 Amonyum nitrat
46-00-00 Üre
82-00-00 Susuz amonyak
12-52-00 - 12-61-00 Monoamonyum fosfat
18-46-00 Diamonyum fosfat
00-19-00 Süperfosfat (Jips katkılı monokalsiyum fosfat monohidrat)
00-44-00 Triple süperfosfat (Monokalsiyum fosfat monohidrat)
00-52-34 Monopotasyum fosfat
00-00-51 Potasyum sülfat
13-00-46 Potasyum nitrat

Yararlanılan kaynaklar

^ Libbert, Dr. Robert "Why is phosphorus expressed as P2O5 and potassium expressed as K20 in the soil test report recommendations and by the fertilizer companies?" 23 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21-12-2008
^ "Fertilisers / Royal Horticultural Society". 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013.
^ Potassium Myth^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "NPK (Fertilizer)". 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013.

[1] Libbert, Dr. Robert "Why is phosphorus expressed as P2O5 and potassium expressed as K20 in the soil test report recommendations and by the fertilizer companies?" 23 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21-12-2008

[2] "Fertilisers / Royal Horticultural Society". 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013.

[3] Potassium Myth^{[ölü/kırık bağlantı]}

[4] "NPK (Fertilizer)". 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]