NPK oranı
NPK oranı (veya N-P-K) azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) kimyasal elementlerinin oransal içeriğini gübre etiketlerinde göstermek için, gübrelerde yaygın olarak kullanılan bir işaretleme biçimidir. N değeri, gübredeki elementel azotun ağırlıkça yüzdesidir. Gübrede bulunan P2O5 ve K2O formundaki oksit miktarı, bu formlara okside olmuş bütün elementel fosfor ve potasyum miktarını gösterir.[1]
Elementlerin işlevleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu üç element üç farklı yolla bitki büyümesini teşvik eder. Basit bir ifadeyle:
- N – azot: vejetatif gelişmeyi teşvik eder.[2]
- P – fosfor: kök ve sürgün büyümesini teşvik eder.
- K – potasyum: bitki hücrelerindeki su ve besin hareketinin düzenlenmesinin yanında çiçeklenmeyi ve meyve vermeyi teşvik eder[3]
N-P-K değerini gerçek bileşime dönüştürme yöntemi
[değiştir | kaynağı değiştir]P2O5 ve K2O değerlerini onların kendi P ve K elementel değerlerine dönüştürme faktörleri aşağıdaki gibidir:
- P2O5 %56.4 oksijen ve % 43.6 elementel fosfordan oluşmaktadır. Elementel fosforun yüzdesi (kütle oranı) %43.6 olduğundan dolayı, elementel P = 0.436 x P2O5
- K2O %17 oksijen ve %83 elementel potasyumdan oluşmaktadır. Elementel potasyumun yüzdesi (kütle oranı) % 83 olduğundan dolayı, elementel K = 0.83 x K2O
- Azot değerleri gerçek azot içeriğini gösterdiğinden dolayı bu sayıların dönüştürülmesi gerekmez.
Bu dönüşüm faktörlerini kullanarak 15−15−15 gübre içeriğini ağırlıkça belirleyebiliriz:
- %15 elementel (N)
- %6.5 elementel (P) ve
- %12 elementel (K)
Türkiye'de, gübre etiketlerinde bulunması gereken bilgiler Tarımda Kullanılan Kimyevi Gübrelere Dair Yönetmelik ve Kimyevi Gübre Denetim Yönetmeliği esaslarına göre düzenlenmiştir.
Ticari gübrelerin NPK değerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Çeşitli suni gübrelerin NPK değerleri :[4]
[değiştir | kaynağı değiştir]- 15-00-00 Kalsiyum nitrat
- 26-00-00 Kalsiyum amonyum nitrat
- 21-00-00 Amonyum sülfat
- 33-00-00 Amonyum nitrat
- 46-00-00 Üre
- 82-00-00 Susuz amonyak
- 12-52-00 - 12-61-00 Monoamonyum fosfat
- 18-46-00 Diamonyum fosfat
- 00-19-00 Süperfosfat (Jips katkılı monokalsiyum fosfat monohidrat)
- 00-44-00 Triple süperfosfat (Monokalsiyum fosfat monohidrat)
- 00-52-34 Monopotasyum fosfat
- 00-00-51 Potasyum sülfat
- 13-00-46 Potasyum nitrat
Yararlanılan kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Libbert, Dr. Robert "Why is phosphorus expressed as P2O5 and potassium expressed as K20 in the soil test report recommendations and by the fertilizer companies?" 23 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 21-12-2008
- ^ "Fertilisers / Royal Horticultural Society". 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013.
- ^ Potassium Myth[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "NPK (Fertilizer)". 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2013.