Kıbrıs Ermenileri
| Diller | |
|---|---|
| Din | |
Kıbrıs Ermenileri, Kıbrıs'ta yaşayan Ermeni etnik topluluk. Kıbrıs'ta Ermeniler'in sayısı 3500 civarında dikkate değer bir oranda olmak üzere[1], çoğunlukla Lefkoşa'da ikamet etmektedirler. Ancak Limasol ve Larnaka kentlerinde de topluluk oluşturmuşlardır.
Tarih
Ermenilerin Kıbrıs'taki varlığı, Kilikya Krallığı'nın 1078 tarihinde Anadolu topraklarından Kıbrıs adasının kuzeyini çevirmesi ile başlar. Krallık, Selçuklular tarafından istilaya uğrarken kaçan Ermeniler, Bizans İmparatorluğu yönetimindeki Kıbrıs'a mülteci olarak yerleşir. Kilikya ile Kıbrıs arasındaki ilişkiler Haçlı Seferleri sırasında gelişmeye devam eder, Ermeni II. Leo, Kıbrıs Krallığı'nı yöneten Lüzinyan hanedanına mensup biri ile evlenir.[2]
Ortaçağ'da Kıbrıs'ta iki Ermeni piskoposluğunun bulunduğu, bunların Lefkoşa ve Mağusa'da oldukları bilinmektedir.[3] Lefkoşa'da bu dönemde Surp Kevork Kilisesi ve Surp Boghos ile Surp Bedros Kilisesi adlarında iki Ermeni kilisesinin bulunduğu, St. Kevork Kilisesi'nin 1567'de Venedikliler tarafından kapatıldığı bilinmektedir.[3]
Ortaçağ'da ve 19. yüzyılın sonlarında Ermeni toplumu, Kıbrıs adasına ve diğer Akdeniz'deki adalara zaman zaman ise Osmanlı İmparatorluğu'nun Güneydoğu Avrupa'daki topraklarına kadar ilerleyerek geniş bir coğrafyaya yayıldı. Günümüzde Kıbrıs'taki Ermenilerin çoğunluğu, 1915-23 dönemlerinde gelenlerdir.[2]
Lefkoşa'daki ortaçağa özgü geleneksel Ermeni yapıları 1974 tarihinden itibaren terk edildi[4]. Beşparmak Dağları'nda bulunan Surp Magar Manastırı, Kıbrıs Harekâtı sırasında terk edildi.[3] Ayrıca Limasol Bölgesi'ndeki Armenokhori köyünde büyük bir Ermeni nüfusu vardır.[5]
Politika
Latinler, Suriye ile Lübnan asıllı Maronitler ve Kıbrıslı Ermeniler özel azınlık statüsüne sahiptir.
Marios Karoyian (Yunanca: Μάριος Καρογιάν) 1961 doğumlu Ermeni asıllı Kıbrıslı politikacıdır ve 2006 senesinden itibaren Demokrat Parti'nin genel başkanıdır.[6] Son 2008 seçimleri sonucunda Dimitris Hristofyas Kıbrıs Cumhuriyeti devlet başkanı oldu, Karoyian ise Kıbrıs Temsilciler Meclisi başkanı olarak Kıbrıs'taki en yüksek ikinci siyasi pozisyona geldi (fiili olarak; Hukuki olarak başkan yardımcılığı'ndan sonra en üst makamdır fakat 1963 senesinden beri Kıbrıs Türkleri tarafından kullanılmadığından başkan yardımcılığı boştur).
Ermeni toplumu, Kıbrıs Temsilciler Meclisi'nde kendileri tarafından seçilen biri tarafından temsil edilirler.
Mahdessian Vartkes mevcut Kıbrıs Temsilciler Meclisi'ndeki Ermeni temsilcidir.[7] 21 Mayıs 2006 tarihinde Kıbrıs Temsilciler Meclisi'ne dindar Ermeni toplumu adayı olarak seçildi. Seçimde Mahdessian oyların yüzde 52.6 (899)'sını aldı, diğer aday Vahakn N. Atamian ise yüzde 47.4 (810) oy aldı.[8]
Eğitim
Ermeni okulları Lefkoşa, Larnaka ve Limasol'da özellikle bulunur ve bu şehirlerdeki Ermeni kiliselerinin etkin himayesi altındadır.[9]
Lefkoşa'da çok sayıda özel okul vardır, bunlar arasında Melkonian Educational Institution en bilinenleri arasındadır. Okul, Armenian General Benevolent Union (AGBU) adındaki kuruluşa aittir. Melkonian okulu uluslararası kuruluşlara üye olduğundan Ermeni öğrenciler, dünya üzerindeki büyük kültürel ve bilimsel etkinliklere katılabilmekteydi. Fakat mali ve finansal zorluklar nedeniyle Kıbrıs mahkemeleri tarafından kapatıldı.[9]
Din
Kıbrıs'ta altı adet Ermeni kilisesi vardır, dörttü Lefkoşa'da olmak üzere diğer ikisi Limassol ve Larnaka şehirlerindedir.[10]
Ermeni piskoposların bulunduğu ve ana kilise olan Sourp Asdvadzadzin Ermeni Apostolik Kilisesi, başkent Lefkoşa'da bulunmaktadır. Ayrıca Ermeni Apostolik Kilisesi (Larnaka'da) ve Sourp Kevork Ermeni Apostolik Kilisesi (Limassol'da) bulunmaktadır.[10]
Ayrıca Kuzey Kıbrıs'ta üç terkedilmiş kilise vardır, Antik Sourp Magar Manastırı dahil olmak üzere bu yapılar Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra Ermeni toplumu tarafından kullanılamamıştır.[11] Tarihi Ermeni Protestan Kilisesi'nin içinde olduğu bu Ermeni kiliselerinde yenileme çalışmaları yapılmaktadır.
Kıbrıs'taki Ermeni Apostolik Kilisesi, Kilikya Kutsal Piskoposluğu ve Ermeni Apostolik Kilisesi'nin yetki alanına girmektedir.
Kıbrıslı Türklerin yönetimindeki kuzeyde Özel Ermeni Mezarlığı bulunur, fakat özel izin ile cenazeler oraya gömülebilmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Introduction" (İngilizce). Hayem.org. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ a b "About Cyprus". hayem.org (İngilizce). 31 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ a b c Keshishian, Kevork K. (1978). Nicosia: Capital of Cyprus Then and Now. The Mouflon Book and Art Centre. ss. sf. 152.
- ^ "Nicosia's Armenian quarter being returned to Armenian community of Cyprus". PanARMENIAN (İngilizce). 2 Nisan 2008. 19 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2008.
- ^ "Armenians In Limassol". hayem.org (İngilizce). 31 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ "Parliament President M.Garoyian:Leaving for Armenia" (İngilizce). Cyprusarmenians.com. 11 Haziran 2008. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ "Current Representative of the Armenian Religious Group". Cyprusarmenians.com (İngilizce). 30 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
1 May 2006 he was elected Member of the House of Representatives standing as an Armenian Religious Group candidate...
- ^ "Dr. Vahakn Atamyan" (İngilizce). Cyprusarmenians.com. 30 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ a b "Nicosia, the principal cultural centre of the Armenian Cypriots" (İngilizce). Hayem.org. 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ a b "Armenian Churches in Cyprus" (İngilizce). Hayem.org. 21 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ "St. Magar Monastery" (İngilizce). Hayem.org. 27 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
Dış bağlantılar
- (İngilizce) (Yunanca) Kıbrıs Ermenileri resmî web sitesi17 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (İngilizce) İlk ve Son Kıbrıs Ermenileri web sitesi5 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.