Kinoa
Kinoa, yenebilir tohumları için tarımı yapılan Chenopodioideae alt familyasından bitki. Tahıllara benzer yönleri olsa da Buğdaygillerden değildir, ıspanak ve pancar gibi bitkilere daha yakındır.
Kinoa, Keçuva dilindeki kinua sözcüğünün İspanyolca söylenişinden gelmektedir. Kinoa tarımına Bolivya, Peru, Ekvador ve Kolombiya'nın And Dağları üzerindeki yörelerinde 3.000 ila 4.000 yıl önce başlanmıştır. Yine arkeolojik verilere göre günümüzden 5.200 ila 7.000 yıl öncesine kadar da insanlarca doğadan toplanarak yenmekteydi.[1] İnkalar tarafından tarımı yapılır ve manevi değer atfedilirdi.[2]
Tahıllara kıyasla kinoanın besin değeri oldukça iyidir. Lizin gibi temel amino asitler ve bol miktarda kalsiyum, demir ve fosfor içerir.[3] 100 gram kinoa 372 kalori, 5,8 gram yağ, 69 gram karbonhidrat, 6 gram lif içerir.[2]
Hasattan sonra tohumların saponin içerdiği için tadı acı olan kabuklarından ayrılması gerekir. Kinoa genellikle pirinç veya bulgur ile aynı şekilde pişirilir ve çok çeşitli yemeklerde kullanılır. Kinoa yaprakları, ıspanak gibi bir yapraklı sebze olarak da tüketilebilir, ancak bu şekilde satıldığı nadir görülür.
Kinoadan aynı zamanda glutensiz Kinoa unu elde edilir. Bununla, bildiğimiz buğday unu ile yapabildiklerinizin aynısını yapabilirsiniz. Bunun yanında Kinoa tozu undan farklı olarak süt, yoğurt veya herhangi bir sıcak içeceğin içine eklenerek tüketilebilir.
Ayrıca, 2013 yılı "Birleşmiş Milletler Bölge Ofisi" tarafından "2013 Kinoa yılı" ilan edilmiştir.[4]
Kionanın bazı türleri ICBA'nın testlerine göre 40 dS/m düzeyinde tuzlulukta yetişebilmektedir.[5]
-
Yemeklik kinoa tohumları. -
-
-
-
Chenopodium quinoa -red faro- - Museum specimen
Kinoa (Pişmiş) Besin Değerleri[6]
| Besin Değeri | 100 Gramda | % Günlük Değer * |
|---|---|---|
| Kalori | 120 kcal | % 6.0 |
| Karbonhidrat | 21.3 g | % 7.1 |
| Lif | 2.8 g | % 11.2 |
| Protein | 4.4 g | % 8.8 |
| Yağ | 1.9 g | % 3.0 |
| Kolesterol | 0.0 mg | % 0.0 |
| A Vitamini | 5.0 IU | % 0.1 |
| C Vitamini | 0.0 mg | % 0.0 |
| Potasyum | 172.0 mg | % 4.9 |
| Kalsiyum | 17.0 mg | % 1.7 |
| Kalsiyum | 1.5 mg | % 8.3 |
Kaynakça
- ^ Kolata, Alan L. (2009). "Quinoa" (PDF). Quinoa: Production, Consumption and Social Value in Historical Context. Department of Anthropology, The University of Chicago. 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2013.
- ^ a b Dünyada çılgınca tüketilen kinoa nedir? Posta gazetesi, 20 Mayıs 2012
- ^ J. G. Vaughn & C. A. Geissler (2009). The new Oxford book of food plants. Oxford University Press.
- ^ 2013 International Year of Quinoa Secretariat http://www.fao.org/quinoa-2013/en 9 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2014.
- ^ "Kinoa (Pişmiş) Besin Değerleri: Kaç Kalori?". fitekran.com. fitekran. 1 Ocak 2018. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
