Aigun Antlaşması
 17-19. yüzyıllarda Rus-Çin sınırında değişiklikler | |
| İmzalanma | 1858 |
|---|---|
Aigun Antlaşması (Rusça: Айгунский договор; Çince (basitleştirilmiş): 瑷珲条约; Çince (geleneksel): 璦琿條約; pinyin: Àihún Tiáoyuē) 1858 yılında Rus İmparatorluğu ile Çin'in Mançu hükümdarları Çing Hanedanı arasında gerçekleşen Uzak Doğu Rusyası ile günümüzde Kuzeydoğu Çin olarak bilinen Mançurya (Mançular ile Çing Hanedanı'nın asıl ana vatanı) arasındaki günümüz sınırının büyük kısmının oluşturulduğu Eşitsiz anlaşmadır.[1] Stanovoy Dağları ile Amur Nehri arasındaki toprakların Çing İmparatorluğu'ndan Rus İmparatorluğu'na devri ile 1689 tarihli Nerçinsk Antlaşması'nı tersine çevirmiş. Rusya, Çin'den 600,000 kilometrekare (231,66 sq mi) üzerinde toprak almıştır.[2][3]
Arka plan
18. yüzyıldan itibaren Rusya, Pasifik Okyanusu'nda bir deniz gücü olmak istiyordu. Bunu ancak Amur Nehri havzasında ileri karakollar kurarak yapabilmesi, Rusları oraya gitmeye ve yerleşmeye cesaretlendirdi ve bölgede yavaşça güçlü bir askeri varlık geliştirmeye başladılar. Çin'in hiçbir zaman bölgeyi etkin bir şekilde yönetemesi ya da bölge sınırlarını kontrol edememesi, Rusların onlardan habersiz ilerlemelerini sağladı.
1850 ile 1864 yılları arasında, Çin yoğun bir şekilde Taiping Ayaklanması ile mücadele diyordu ve Uzak Doğu Genel Valisi Nikolay Muraviev, Moğolistan ve Mançurya sınırına birliklerinin binlerce çadırı ile kamp kurarak, geçmiş yerleşimden Amur üzerinde hukuki Rus de facto kontrolünü sağlamak için hazırlık yapmaya başladı.[2] Muraviev, II. Afyon Savaşı'nı kaybeden Çin'i ikinci bir cephede savaş açarak tehdit ederek bir fırsat yakaladı.[3] Çing Hanedanı, Rusya ile müzakere yapmayı kabul etti.[2]
İmza atılması
Her ikisi de bölgenin askeri valileri olan Rusya temsilcisi Nikolay Muravyov ve Çing temsilcisi Yishan, antlaşmayı Aigun kasabasında 28 Mayıs 1858 günü imzaladılar.[3]
Etkileri
Antlaşmanın sonucu, Rus ve Çin İmparatorlukları arasında Amur Nehri boyunca bir sınır oluşmasıdır. (Heilongjiang Nehrin'in doğusunda yer alan 64 köyün Çinli ve Mançu sakinlerinin Mançu hükumetinin yönetiminde yaşamaya devam etmesine izin verildi. Amur, Songhua ve Ussuri nehirleri münhasıran Çin ve Rus gemilerine açıldı. Batıda Ussuri, kuzeyde Amur ve doğu ile güneyde Japon Denizi ile çevrelenmiş toprak, 1818 antlaşması ile Oregon bölgesinin Britanya ile Amerikalıların mutabık kaldıkları düzenlemeye benzer, Rus ve Çin tarafından ortak yönetileceği "Kondominyum" şeklinde düzenlendi.[2] Rusya bu toprağın mutlak kontrolünü iki yıl sonra kazandı.[4]
- Amur, Sungari ve Ussuri nehirleri boyunca oturanların birbirleri ile ticaret yapmalarına izin verildi.
- Ruslar, metnin Rusça ve Mançuca kopyalarını, Çinliler Mançuca ve Moğolca kopyalarını ellerinde tuttular.
- Sınır boyunca tüm ticari sınırlamalar kaldırıldı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Russia and China end 300 year old border dispute". BBC News. 10 Kasım 1997. 6 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2010.
- ^ a b c d Tzhou, Byron N (1990). China and international law: the boundary disputes. Greenwood Publishing Group. s. 47. ISBN 978-0-275-93462-0.
- ^ a b c Paine, SCM (2003). The Sino-Japanese War of 1894–1895: perceptions, power, and primacy. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81714-1.
- ^ Bissinger, Sally (26 Haziran 1969). "The Sino-Soviet Border Talks". Radio Liberty research bulletin. 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2010.