Nötralizasyon (kimya)

Sayfanın 4 Mart 2020 tarihinde onaylanmış olan kontrol edilmiş bir sürümü, bu revizyonu temel almıştır.

Nötralizasyon ya da Türkçe anlamı ile yansızlaştırmak, tarafsızlaştırmak, herhangi bir nesneyi hiçbir taraf tutmamamaya itmektir. Bunu günlük hayatta çeşitli yollar ile kullanırız. Bu işlem ise daha çok bilim dallarında kullanılır. Bilim dallarından özellikle kimya, fizik ve mekanik bilimler bu terimi çok kullanır. Nötralizasyon değişik şekillerde olabilir. Kimyasal nötralizasyon, atomlar ile alakalıdır, fiziksel nötralizasyon kuantum, atom veya nükleer fizik ile alakalı olabilir. Mekanik nötralizasyon makinanın yansız bir şekilde çalışmasıdır. Ayrıca matematiksel nötralizasyon iki veya birkaç sayının bir birini nötr sayı olan "sıfır" a ulaştırmasıdır.

Günlük alanlarda Nötralizasyon

Nötralizasyon bilim dallarında çok kullanılan bir işlemdir. Özellikle kimya ve matematik bilimi için önemlidir. Ayrıca nötralizasyon mekanik ve elektronik anlamlar da taşır. Mekanik alanda "nötralize olmak" bozulmak, çalışmamak demektir. Elektronik anlamda ise kısa devre olması, devrenin çalışmaması ya da elektron veya protonların gereğinde fazla yüklenmesi anlamına gelir.

Kimyada Nötralizasyon

Bir maddenin nötr olması demek onun kimyasal olarak yansız olması demektir. Örnek olarak baz maddeler asit maddeleri nötralize ederek yansız hale getirirler. Buna en basit örnek şu şekilde verilebilir:

O₂ + [Madde+C₂] + Ateş = CO₂ + Isı
CO₂ + [KOH + CO₂] + Isı = Nötralizasyon
CO₂ + [NaOH + CO₂] + Isı = Nötralizasyon

Aynı zamanda bu kimyasal reaksiyon gibi birçok kimyasal madde bir birini yansızlaştırır. Tuzlar ve asitler tarafında yakılarak nötralize edilebilir.

Çözünme bir tür nötralizasyon değildir ve çözünme maddenin taneciksel yapısına kanıt taşıyabilir. C₂H₅OH (Saf Alkol) içine I (İyot) maddesi koyu turuncu bir karışım verir. Bu İyotun, alkolün içine çözündüğünü gösterir. Bu olay nötralizasyona örnek verilemez.

Matematikde nötralizasyon

"Nötr" terimi, "nötralizasyon" işlemi aynı zamanda sayısal anlamda da kullanılabilir. Sayılar arasında nötr bir sayı vardır. "0" (sıfır) nötr bir sayıdır ve bir doğal sayı olmakla beraber ne bir negatif, ne bir pozitif tam saydır. Aynı zamanda herhangi bir sayıyı nötr hale yani "0" (sıfır) a getirmek sayısal nötralizasyon işidir. Örneğin:

12 + (-12) = 0 (Bu denklem açıldığında "artı" ile "eksi", "eksi" halini alır.)
12 - 12 = 0 (Görüldüğü gibi 12 sayısı nötr sayıya dönüştü. Daha ileri gidilirse 12 karşıya geçirilir.)
-12 = 0 - 12 (Burada gördüğümüz gibi nötr sayıdan kaçı çıkarırsak negatif bir sayı verir.)

Mekanikte ve Elektronikte Nötralizasyon

Mekanik alanda nötralizasyon demek makinenin bozulması veya yanlış çalışması anlamına gelir. "Buzdolabı aşırı yüklenmeden dolayı nötralize oldu." cümlesindeki anlam makinenin ne çalıştığını ne de kısa devre yapar patlama, kırılma, yanma vs... etkenlerine sahip olduğunu yani nötr bir şekilde çalışmadığını anlatmaktadır.

Kaynakça

TÜBİTAK Popüler Başvuru Kitaplığı Dizisi, "Kimya ve Fizik" adlı kitabı.