2023 Brezilya Kongre baskını

2023 Brezilya Kongre Baskını
	2022-2023 Brezilya protestoları
Tarih	8 Ocak 2023
Yer	Praça dos Três Poderes, Brasília; 15°48′03″G 47°51′41″B / 15.80083°G 47.86139°B
Sonuç	Kongre ve Yüksek Mahkeme binalarını basan eski Devlet Başkanı Bolsonaro destekçileri bu binalardan çıkarılarak şehirde kontrol sağlandı. 200 kişi gözaltına alındı.; Federal Bölgesi Güvenlik Bakanı Anderson Torres görevden alındı.; Alexandre de Moraes Federal Bölge Valisi Ibaneis Rocha'yı 90 gün süreyle görevinden alındı; yerine Celina Leão geldi.;
Taraflar
Bolsonaro yanlıları	Brezilya Hükümeti Federal Hükümet Federal Polis; Karayolu Polis Teşkilatı; Adalet Bakanlığı Adalet Bakanlığı Kolluk Kuvvetleri; ; Brezilya Silahlı Kuvvetleri Brezilya Ordusu; ; ; Federal Bölge Hükümeti Askerî Kolluk Kuvvetleri Federal Bölge Askerî Kolluk Kuvvetleri Özel Harekât Taburu (PMDF); Çevik Kuvvet; ; ; Sivil Polis Federal Bölge Sivil Polisi Özel Harekât Timi; ; ; ;
Öne çıkan kişiler
	Luiz Inácio Lula da Silva; Flávio Dino; Ibaneis Rocha

2023 Brezilya Kongre Baskını, 8 Ocak 2023'te seçim sonuçlarını kabul etmeyen Bolsonaro destekçisi yaklaşık 8.000 kişinin Brasília'daki 8 kilometrelik yürüyüşü sırasında, 200–600 kişinin Kongre ve Yüksek Mahkemeyi basması olayıdır.^[3]

Brezilya Cumhuriyeti ve Brezilya İmparatorluğu bayraklarıyla yürüyüş yapan grubun bir kısmı ülkenin demokratik kurumlarının bulunduğu binalara zarar verdi.^[4]

Saldırı, Lula'nın göreve başlamasından bir hafta sonra meydana geldi ve Bolsonaro'nun destekçilerinin haftalarca süren huzursuzluğunun ardından geldi. Brezilya güvenlik güçlerinin üç binayı da isyancılardan temizlemesi beş saatten fazla sürdü, bu olay BRT 21:00'de (UTC-03:00) meydana geldi.^[5]^[6]

Arka plan

Lula, 1 Ocak'ta yemin ederek göreve başladı. Seçim sonuçlarını kabul etmeyen Bolsonaro taraftarları aylardır^[7] Kongre binası önünde eylemdeydi.^[8]

Bazı yedek askerler, 16 Ekim 2022'de ikinci turdan önce bir kamyoncu genel grevini teşvik eden bir video yayınlayan Albay Marcos Koury de dahil olmak üzere, ikinci tur seçimlerden önce bir kamyoncu grevine destek verdi. Koury'nin kapatmalarla ilgili videosu Telegram'daki birkaç Bolsonarist grupta paylaşıldı ve günler sonra aynı grupların üyeleri seçimlerden sonra barikatları savunmaya başladı. YouTube'da da grev çağrıları yapıldı.^[9]

Baskın

Baskın sırasında Devlet Başkanı Lula, sel felaketinden etkilenen São Paulo eyaletinde bulunuyordu.^[10]

Lula daha önce hakkındaki bir yolsuzluk dosyasından tutuklanmış ve seçime girmesi engellenmişti. Bolsonaro taraftarları Lula'nın tutuklanmasını istiyor.

Sonuç

Noble Hall ve Federal Yüksek Mahkeme Genel Kurulu, Yeşil, Mavi ve Siyah Salonlar ve Kongre lobisinin yanı sıra Noble Hall ve First Lady'nin Planalto Sarayı'ndaki ofisi. Koridorlar, pencereler, odalar ve ofisler gibi diğer birçok alan da tahrip edildi ve büyük miktarda mobilya, ekipman ve diğer nesneler hasar gördü.^[11]^[12]^[13]

Yasal işlem

Federal binalar geri alındıktan sonra, Yüksek Mahkeme Yargıcı Alexandre de Moraes, güvenlik hazırlıklarındaki eksiklikler nedeniyle Federal Bölge Ibaneis Rocha valisini 90 gün süreyle görevden aldı. Ayrıca protestocular tarafından askeri üslerin dışında kurulan kampların 24 saat içinde boşaltılması, protestocular tarafından işgal edilen tüm yolların ve binaların temizlenmesi ve Bolsonaro destekçilerinin Facebook, Twitter ve TikTok'taki tüm anti-demokratik paylaşımlarının kaldırılması talimatını verdi.^[14]

Tepkiler

Jair M. Bolsonaro

@jairbolsonaro

Manifestações pacíficas, na forma da lei, fazem parte da democracia. Contudo, depredações e invasões de prédios públicos como ocorridos no dia de hoje, [fogem] à regra.

Hukuk çerçevesinde barışçıl gösteriler demokrasinin bir parçasıdır. Ancak bugün olduğu gibi, kamu binalarının yağmalanması ve işgal edilmesi bu kuralın dışındadır."

8 Ocak 2023^[15]

Kaynakça

^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NPRMilitaryCall isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYTimes8Jan2023 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ Vasconcelos, Rodrigo; Coelho, Gabriela (7 Ocak 2023). "Moraes anula decisão que autorizou obstrução de via por manifestantes em BH" (Portekizce). CNN Brasil. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. o ministro estabeleceu multa de R$100 mil para cada hora que os integrantes do protesto não cumprirem a decisão.
^ Cherem, Carlos Eduardo (7 Ocak 2023). "Moraes derruba decisão que garantia protesto solitário de bolsonarista em QG do Exército de BH" (Portekizce). Estadão. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
^ Nicas, Jack; Spigariol, André (9 Ocak 2023). "Bolsonaro Supporters Lay Siege to Brazil's Capital". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ "Brazilian authorities: Rioters have been cleared out of government buildings, 200 arrested". The Week (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ Pitombo, João Pedro (8 Ocak 2023). "Manifestantes extremistas bloqueiam rodovias em quatro estados" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
^ Rezende, Constança; Teixeira, Matheus (9 Ocak 2023). "Moraes afasta governador do DF do cargo após vandalismo em Brasília" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. Para o magistrado, nada justifica a manutenção dos acampamentos. "Na presente hipótese, verifico haver necessidade de se impor medida cautelar diversa da prisão –uma vez que não houve representação da PF ou requerimento da PGR pela prisão preventiva– consistente na suspensão do exercício da função pública".
^ "Influenciadores já articulavam bloqueios de estradas no Telegram e no YouTube antes do 2º turno | Aos Fatos". aosfatos.org (Portekizce). 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ Chaib, Julia; Seabra, Catia; Azevedo, Victoria; Machado, Renato (9 Ocak 2023). "Integrantes do governo veem inação do GSI em invasão ao Planalto" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
^ "Grupo de vândalos deixa rastro de destruição, com cadeiras arrancadas e pichações". noticias.uol.com.br (Portekizce). 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ "Bolsonaristas deixam rastro de destruição no STF: veja antes e depois | Metrópoles". www.metropoles.com (Portekizce). 8 Ocak 2023. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ "Veja as imagens dos palácios de Brasília depredados por golpistas". Congresso em Foco (Portekizce). 9 Ocak 2023. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ Reuters (9 Ocak 2023). "Brazil's top court removes Brasilia governor over pro-Bolsonaro riots". Reuters (İngilizce). 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.
^ Oliveira, Thaísa (8 Ocak 2023). "Bolsonaro diz que depredações 'fogem à regra' da democracia ["Bolsonaro: Bugünki saldırı 'demokrasi kuralına' aykırı"]" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.

[NPRMilitaryCall-1] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NPRMilitaryCall isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[NYTimes8Jan2023-2] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYTimes8Jan2023 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[3] Vasconcelos, Rodrigo; Coelho, Gabriela (7 Ocak 2023). "Moraes anula decisão que autorizou obstrução de via por manifestantes em BH" (Portekizce). CNN Brasil. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. o ministro estabeleceu multa de R$100 mil para cada hora que os integrantes do protesto não cumprirem a decisão.

[Estadão-4] Cherem, Carlos Eduardo (7 Ocak 2023). "Moraes derruba decisão que garantia protesto solitário de bolsonarista em QG do Exército de BH" (Portekizce). Estadão. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.

[5] Nicas, Jack; Spigariol, André (9 Ocak 2023). "Bolsonaro Supporters Lay Siege to Brazil's Capital". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[6] "Brazilian authorities: Rioters have been cleared out of government buildings, 200 arrested". The Week (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[Pitombo-7] Pitombo, João Pedro (8 Ocak 2023). "Manifestantes extremistas bloqueiam rodovias em quatro estados" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.

[RezendeTeixeira-8] Rezende, Constança; Teixeira, Matheus (9 Ocak 2023). "Moraes afasta governador do DF do cargo após vandalismo em Brasília" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. Para o magistrado, nada justifica a manutenção dos acampamentos. "Na presente hipótese, verifico haver necessidade de se impor medida cautelar diversa da prisão –uma vez que não houve representação da PF ou requerimento da PGR pela prisão preventiva– consistente na suspensão do exercício da função pública".

[9] "Influenciadores já articulavam bloqueios de estradas no Telegram e no YouTube antes do 2º turno | Aos Fatos". aosfatos.org (Portekizce). 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[Chaib-10] Chaib, Julia; Seabra, Catia; Azevedo, Victoria; Machado, Renato (9 Ocak 2023). "Integrantes do governo veem inação do GSI em invasão ao Planalto" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.

[11] "Grupo de vândalos deixa rastro de destruição, com cadeiras arrancadas e pichações". noticias.uol.com.br (Portekizce). 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[12] "Bolsonaristas deixam rastro de destruição no STF: veja antes e depois | Metrópoles". www.metropoles.com (Portekizce). 8 Ocak 2023. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[13] "Veja as imagens dos palácios de Brasília depredados por golpistas". Congresso em Foco (Portekizce). 9 Ocak 2023. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[14] Reuters (9 Ocak 2023). "Brazil's top court removes Brasilia governor over pro-Bolsonaro riots". Reuters (İngilizce). 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023.

[15] Oliveira, Thaísa (8 Ocak 2023). "Bolsonaro diz que depredações 'fogem à regra' da democracia ["Bolsonaro: Bugünki saldırı 'demokrasi kuralına' aykırı"]" (Portekizce). Folha de S.Paulo. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]