.arpa
| Tanımlama tarihi | 1 Ocak 1985 |
|---|---|
| Üst seviye alan adı tipi | Altyapı alan adı |
| Durumu | Etkin |
| Kayıt | IANA |
| Sponsor | Internet Architecture Board |
| Kullanım amacı | ARPANET'ten DNS'e geçişi kolaylaştırmak |
| Gerçek kullanım | Ters DNS araması gibi görevlerde kullanılacak İnternet altyapısı oluşturma |
| Kayıt sınırlamaları | Sınırlama yoktur. Yeni adresler nadiren kaydedilir. |
| Yapı | İkinci seviye alan adı olarak kaydedilebilir. |
| Dokümanlar | RFC 3172, RFC 9120 |
| İhtilaf politikası | Yok |
| Website | IANA .arpa sayfası |
.arpa alan adı, internetin Alan Adı Sistemi'nde (DNS) bir üst düzey alan adıdır (TLD). Çoğunlukla teknik ağ altyapısının yönetimi için kullanılır. Bu tür işlevlerin başında, sırasıyla IPv4 ve IPv6 adreslerinin ters DNS araması için ad alanları sağlayan in-addr.arpa ve ip6.arpa alan adları gelir.
Alan adının ismi Advanced Research Projects Agency'nin eski kısaltması (Sonradan tam adı değiştirilmişti. ) olan "ARPA"dan gelir. ARPA, internetin öncüsü olan ARPANET'i geliştiren ABD'deki kuruluştu. Daha sonra ismi "DARPA" hâline geldi. Ağ için hiyerarşik bir adlandırma sistemine hazırlık olarak tanımlanan ilk alan adıydı. Başlangıçta yalnızca ARPANET bilgisayarlarının sistematik olarak adlandırılmasını kolaylaştırmak için geçici bir işlev görmek üzere tasarlandı. Ancak, altyapı kullanımları onaylandıktan sonra alan adını kaldırmak pratikte zorlaştı. Sonuç olarak, adı Adres ve Yönlendirme Parametre Alanı anlamına gelen backronym olarak yeniden tanımlandı.
Arpa alanında herkesçe alan adı kaydı yapılamaz ve yeni alt alan adları nadiren İnternet Mühendisliği Görev Gücü tarafından eklenir.
Amacı[değiştir | kaynağı değiştir]
İnternet protokolü kullanan her bilgisayar, tanımlama ve konumlandırma için sayısal bir IP adresi ile barındırır.[1] Her bir ana bilgisayara, genellikle ana bilgisayarın amacı veya sahibine atıfta bulunan ve ağ işlevleriyle kullanıcı etkileşiminde daha kullanışlı olan daha akılda kalıcı bir sunucu adı da atanır. Başlangıçta, isimler ve adresler arasındaki eşleme, ağ yöneticileri arasında bilgisayar dosyaları olarak dağıtılan arama tabloları kullanılarak yapılan zahmetli bir mekanik süreçti. Alan Adı Sistemi (DNS), alan adlarını kullanarak hiyerarşik bir adlandırma sistemiyle bu verimsizliği çözerek arama işlevini otomatik hale getirdi. Bir kullanıcı bir ağ hizmeti talep ettiğinde, protokol uygulaması (protokol yığını) ismi, uzak bir ana bilgisayara ulaşmak için kullanılabilecek bir adrese çevirir.
Bu adlandırma işlevi, genellikle ileri çözümleme olarak adlandırılır ve başlangıçta .arpa üst düzey alan adının amacını oluşturuyordu. Bu, gelişmekte olan internetin ilk adlandırma sisteminde tanımlanan ilk alan adıydı ve o dönemde mevcut olan tüm ARPANET ana bilgisayarları için başlangıçta bir kapsayıcı alan olarak düşünülmüştü.[2] Adlandırma mimarisinin bir sonraki gelişim aşaması, belirli gereksinimlere dayalı olarak diğer amaçlar için belirli alan adlarının oluşturulmasını öngördü.
Ters IP eşlemesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Birçok uygulamada, isimden adrese eşlemenin tersi de gereklidir. Hizmet talebi alan ana bilgisayar, örneğin hizmeti özelleştirmek veya doğrulama amaçları için, talepte bulunan bilgisayarın alan adını gerektirebilir. Bu ikinci işlev, Ters DNS araması olarak adlandırılır ve .arpa alan adının temel kullanım alanlarında uygulanır: IPv4 için in-addr.arpa ve IPv6 için ip6.arpa alt alan adları.
Kavramsal olarak benzer arama ve eşleme işlevselliği, belirli veri türleri için .arpa alt alan adları tarafından sağlanır.
Telefon numarası eşleme[değiştir | kaynağı değiştir]
e164.arpa alan adı, ENUM hizmeti aracılığıyla telefon numarası ile ilişkilendirilen bilgileri almak için bir arama işlevi sağlar. Bu hizmet, kayıtlı bir telefon numarası için telekomünikasyon isteklerini yönlendirebilen bir bilgisayarın adını elde etmek veya belirli bir telefon numarasının abonesiyle iletişim kurmak için bir e-posta adresi almak gibi amaçlar için kullanılabilir.
Konut ağı[değiştir | kaynağı değiştir]
home.arpa alan adı, İnternet Mühendisliği Görev Gücü tarafından Mayıs 2018'de, DNSSEC imzaları gerektirecek olan home. üst düzey alan adının kullanımını önlemek için ev ağlarında benzersiz olmayan DNS hizmetleri için özel kullanım alan adı olarak ayrıldı.[3] Ayrıca, home. kullanımının, internet kök ad sunucularına alan adı sızıntısına yol açtığı tespit edildi. home.arpa için yetkili ad sunucuları, yerel olarak çözülmeyen sorguları engeller ve belirli kara delik sunucuları için adresler döndürür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Advanced Research Projects Agency (ARPA) adına ithafen adlandırılan ARPANET, 1969'da başlatıldı ve internetin ilk öncülü olarak kabul edilir. Ajansın adı, Ocak 1983'te TCP/IP ağlarına geçildikten sonra ağın ilk resmi ad alanı olarak benimsendi. Bu isim, o dönemde mevcut olan tüm ARPANET ana bilgisayarları için bir adlandırma son eki olarak kullanıldı.[2] Hiyerarşik alan adı tarzı adlar, gelecekteki ana bilgisayarların ağa eklenmesi için sorumluluk ve yetki devrini desteklemek amacıyla tasarlandı.
Böyle bir hiyerarşik adlandırma sisteminin resmi gelişimi ile birlikte, alan adı, ticari kullanıcılar için com, organizasyonlar için org, eğitim kurumları için edu, hükümet birimleri için gov ve Amerika Birleşik Devletleri askeri ağları için mil gibi belirli türde ağ üyeleri için bir dizi alan adının ilk üyelerinden biri haline geldi.[4]
arpa kullanımının geçici olacağı ve mevcut sistemlerin diğer alan adlarına taşınacağı beklendi. Ancak alan adı, arpa adlandırma sistemini yöneten Ağ Bilgi Merkezi ile ilişkilendirilmiş e-posta adreslerini sağlıyordu. Geçiş amacına hizmet ettikten sonra alan adının kaldırılması pratik olmadı. in-addr.arpa alan adı, IP adreslerinin ters DNS araması için kurulmuştu.[5]
Başlangıçta IETF, yeni altyapı veritabanlarının üst düzey alan adı int için de oluşturulmasını planladı. Mayıs 2000'de bu politika tersine çevrildi ve int üst düzey alan adının uluslararası organizasyonlar tarafından kullanılmak üzere sınırlandırılması kararlaştırıldı.[6] arpa uzun süredir devam eden amacı için korundu ancak tam adı Adres ve Yönlendirme Parametre Alanı (İngilizce: Address and Routing Parameter Area) olarak değiştirildi ve böylece alan adı bir backronym haline geldi.[7] Bu politika değişikliğinden önce int'e yapılan internet altyapı hizmetleri kayıtları, isteğe bağlı olarak eski kurallar kapsamında bırakıldı ve .arpa'ya taşınmaları gerekmiyordu.
Mart 2010'da, arpa bölgesi, Alan Adı Sistemi Güvenlik Uzantıları (DNSSEC) ile dijital imzalarla güvence altına alındı.[8]
Alt alan adları[değiştir | kaynağı değiştir]
Arpa'nın alt etki alanları, İnternet Mühendisliği Görev Gücü'nün çalışma gruplarında Yorum İsteği süreci aracılığıyla çözümlenerek oluşturulur ve İnternet Atanmış Numaralar Otoritesi (IANA) tarafından korunur. DNS bölgesi arpa aşağıdaki alt etki alanlarına sahiptir:[9][10]
| Alan Adı | Amaç | Yetki Belgesi (RFC) |
|---|---|---|
| 6tisch.arpa | IEEE 802.15.4'ün Zaman Dilimli Kanal Atlamalı modu için IPv6 | RFC 9031 |
| as112.arpa | Ters IP adres çözünümlemesi için DNS trafiğinin yönlendirilmesi, çeşitli | RFC 7535 |
| e164.arpa | E.164 numaralarının internet URI'lerine eşleştirilmesi | RFC 6116 |
| eap-noob.arpa | Genişletilebilir Kimlik Doğrulama Protokolü çerçevesinin Çevik Bant Dışı kimlik doğrulama yöntemi için | RFC 9140 |
| home.arpa | Ev ağı | RFC 8375 |
| in-addr.arpa | IPv4 adreslerinin alan adlarına eşleştirilmesi | RFC 1035 |
| ip6.arpa | IPv6 adreslerinin alan adlarına eşleştirilmesi | RFC 3152 |
| in-addr-servers.arpa | Ters arama alanları için yetkili DNS sunucuları alanları | RFC 5855 |
| ip6-servers.arpa | ||
| ipv4only.arpa | DNS64 kullanılabilirliği ve NAT64 önekinin tespiti | RFC 7050 |
| iris.arpa | İnternet kayıt bilgileri hizmetlerinin yerinin tespiti | RFC 4698 |
| ns.arpa | .arpa alanı için yetkili DNS sunucularını barındırma alanı | RFC 9120 |
| resolver.arpa | Belirlenmiş DNS çözücülerinin keşfi için alan adı | RFC 9462 |
| uri.arpa | Dinamik Delege Keşif Sistemi'ne göre URI ve URN çözümlemesi | RFC 3405 |
| urn.arpa |
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ J. Postel, (Ed.) (September 1981), Internet Protocol, DARPA Internet Program Protocol Specification, IETF, doi:10.17487/RFC0791, RFC 791
- ^ a b RFC 881, The Domain Name Plan and Schedule, J. Postel, IETF (November 1983)
- ^ RFC 8375, Special-Use Domain home.arpa, P. Pfister, T. Lemon, IETF (May 2018)
- ^ RFC 920, J. Postel, J. Reynolds, Domain Requirements, IETF (October 1984)
- ^ Mockapetris, Paul (November 1987), "IN-ADDR.ARPA domain", Domain Names - Implementation and Specification, IETF, pp. 22 – 23. sec. 3.5, doi:10.17487/RFC1035, RFC 1035, erişim tarihi: 2009-10-28
- ^ "IAB Statement on Infrastructure Domain and Subdomains". 27 August 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 August 2019.
- ^ Huston, Geoff, (Ed.) (September 2001), Management Guidelines & Operational Requirements for the Address and Routing Parameter Area Domain ("arpa"), IETF, p. 7, doi:10.17487/RFC3172, BCP 52. RFC 3172, erişim tarihi: 2009-10-28,
Further, as indicated by DARPA, the arpa TLD string should be given a different expansion such as "Address and Routing Parameter Area" to avoid any implication that DARPA has operational responsibility for the domain.
- ^ "Dnssec-deployment Signing of the ARPA zone". 2010-03-28 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ".arpa". ICANN. January 7, 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2020-06-17.
- ^ ".ARPA Zone Management". IANA. Erişim tarihi: 2023-03-02.