Şablon:GM/2019-05-07

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Balina köpek balığı (Rhincodon typus), Rhincodontidae familyasından devasa büyüklükte, zararsız bir köpek balığı. Tüm denizlerde görülmekle birlikte başlıca yaşam alanı tropikalardır. Gri veya kahverengi olan gövdesinde küçük noktalar ve beyaz-sarı ince, dikey çizgiler bulunur. Gövdesinin alt kısmı açık renklidir. Dişleri oldukça küçüktür. Ufak balıklar ve plankton ile beslenir.

Yaşayan balıkların en büyüğüdür ve bilinen en büyük balina köpek balığı 13,7 m ve 36 tondur. Ortalama 9 m büyüklüğündedir ancak bunun iki katı büyüklükte olanlarına da rastlandığı yönünde raporlar bulunmaktadır. Genellikle yüzeye yakın yüzen tembel bir hayvandır ve gemilerle çarpıştığı görülmüştür.Birçok insan balina köpekbalıkları nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Balina köpek balığı Rhincodon cinsinin tek türü, Rhincodon da Rhincodontidae familyasının tek cinsidir. Balina köpekbalıkları mavimsi gri ya da kahverengimsi bir renkte olurlar. Karın kısımları daha açık renk olur, sırtında da açık renkte çizgiler ve benekler bulunur. İki adet sırt yüzgeçleri, ve 5 solungaç aralıkları vardır. Ağızları çok büyüktür ve burunları kısadır. Balina köpekbalıkları 21 ila 25 °C su sıcaklığını tercih eder ve bu yüzden dünyanın bütün tropik ve subtropik denizlerinde bulunurlar. Bazen mevsimsel olarak fazla plankton bulunan bölgelerde sayıları daha yüksektir. Deniz suyunu aktif olarak içlerine çekerler ve yine kendi güçleriyle süngere benzeyen bir filtre sistemine sahip olan solungaçlarından dışarıya bastırırlar. Böylece her gün tonlarca plankton, diğer küçük deniz hayvanları ve küçük balıkları sudan filtreleyerek yüksek gıda ihtiyaçlarını giderirler. 1953 yılında Meksika'da 14 cm büyüklüğünde yumurtalar bulunmuş, böylece, balina köpek balığının yumurtlayarak üreyen köpekbalıklarından olmasına ilişkin düşünceye, kanıtlandı gözüyle bakılmıştır. Ancak 1995 yılında Tayvan açıklarında gebe bir hayvanın bilimciler tarafından gözlemlenmesi sonucu balina köpekbalıklarının 300'e yakın canlı yavru doğurduğu kanıtlanmıştır. (Devamı...)


Zhang Heng (Çince: 張衡; Pinyin: Zhāng Héng;)(d. 78, ö. 139) Han Hanedanı döneminde Çin'de yaşamış astronom, matematikçi, coğrafyacı, mucit, astrolog ve ressam.

Çin’in Doğu Han hanedanlığı (MS 25-220) döneminde yaşayan Zhang Heng, Çin’in Orta Ovaları’nda yer alan Henan eyaletinin Nanyang ilçesinde doğmuştur. Gençliğinde okumaya çok meraklı olan Zhang Heng, güzel yazı yazmakta da başarılıydı. Zhang Heng 17 yaşında, memleketinden ayrılarak Chang’an’a, yani sonra Çin tarihinde çok sayıda hanedanlığın başkent yaptıkları Xi’an’a gelmiştir. Zhang Heng, burada tarihi kültürel yerleri gezerek, halk geleneklerini ve sosyal ekonomik durumu incelemiştir. Genç, yetenekli ve zamanında imparator tarafından çağırılmış olan Zhang Heng, sarayda önce astronomi ve takvim işleri, sonra Shizhong ve Hejian vezirliklerini yapmıştır. Zhang Heng, gençliğinde doğal bilimlere, özellikle de astronomiye büyük ilgi gösteriyordu. Hiçbir zaman rütbe ve menfaat peşinde koşmayan Zhang Heng, iki defa görevlerinden istifa etmiştir. Üç yıl felsefe, matematik ve astronomi incelemelerinde bulunmuş Zhang Heng, çok sayıda bilgi ve malumat biriktirmiş, kitap yazmaya başlamıştır. Bundan 2 binden fazla yıl önce Han hanedanlığı döneminde Çin’de uzay oluşumuna ilişkin kuram son derece gelişmiştir. Bu kuram, “gök kubbe”, “gök küre”, “gök boşluk” diye üç okula ayrılmıştır. Zhang Heng, “gök küre” okulunun temsilcisiydi. Göğü yumurtaya, küreyi yumurta sarısına benzeten Zhang Heng, göğün büyük, kürenin ise küçük olduğunu ve gök ile kürenin atmosferde ve suda yüzdüğünü ileri sürmüştür. Bu kuram, zamanının çok ilerisindeydi. Zhang Heng’in gök ve yer küre kaynaklarıyla değişimlerine yönelik sorulara verdiği yanıtlar da, diyalektik düşünceyi içermektedir. (Devamı...)