İskoç cumhuriyetçiliği
İskoç cumhuriyetçiliği (İskoç Galcesi: Poblachdas na h-Alba), İskoçya'nın Birleşik Krallık monarşisinden ayrılarak bir cumhuriyet olması gerektiği inancına dayanan bir ideolojidir. Genellikle bu düşünce, İskoç milliyetçiliği ve bağımsızlık aktivizmi şeklinde görülür, ama aynı zamanda, bazen Birleşik Krallık'ın hükûmet sisteminin, hükümdarın yerine seçilmiş bir devlet başkanı ile değiştirilecek şekilde bir bütün olarak değiştirilmesine ilişkin tartışmalarda da bulunur.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Andrew Fletcher, tarımsal ve ataerkil ilkelere dayanan bir İskoç cumhuriyetinin Birlik öncesi en önde gelen savunucularından biridir.[1] Cumhuriyetçi idealleri, Sivil Toplum Tarihi Üzerine Bir Deneme'yi (1767) kaleme alan İskoç Aydınlanması filozofu Adam Ferguson'a büyük bir ilham kaynağı oldu.[1]
Modern İskoç cumhuriyetçiliğinin en önde gelen belgelerinden biri, Kraliçe II. Elizabeth'in Holyrood'daki yeni İskoç Parlamentosu Binası'nı açtığı gün olan 9 Ekim 2004'te ilan edilen Calton Hill Bildirgesi'dir.[2]
2014 bağımsızlık referandumu öncesinde, Radikal Bağımsızlık Kampanyası, Birlik Kanunundan önce İngiliz monarşisi ile kurulan taçların devam eden birliği yerine, seçilmiş bir devlet başkanına sahip bağımsız bir İskoç cumhuriyetini savundu.[3]
Kral III. Charles'ın 11 Eylül 2022'de Edinburgh'daki Mercat Cross'ta resmen kral ilan edilmesi öncesinde Cumhuriyetimiz kampanya grubu "Bu ilana itiraz edenleri bunları netleştirmeye teşvik ediyoruz" dedi. Grubun üyeleri, Lord Lyon King of Arms'ın ilanı sırasında yuhalayarak, sırtlarını çevirerek ve “rıza yok” diye bağırarak ve Monarşi karşıtı sloganlar atarak yeni krala muhalefetlerini dile getirdiler. İskoçya Polisi tarafından kısa süreliğine gözaltına alındılar. Bir protestocu daha sonra tekrar tutuklandı ve "Barışın İhlali" kapsamında suçlandı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b van Gelderen, Martin; Skinner, Quentin (2005). Republicanism: A Shared European Heritage. Volume 2: The Values of Republicanism in Early Modern Europe. Cambridge: Cambridge University Press. s. 197. ISBN 9780521672344. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016.
- ^ Lorna Martin (10 Ekim 2004). "Holyrood survives birth pains". The Guardian. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016.
- ^ "Radicals' new dawn with independence". The Herald. 25 Kasım 2012. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016.