İrina Beletskaya

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Irina Beletskay
2005 yılında Irina Beletskaya
Kendi dilinde adıИри́на Петро́вна Беле́цкая
VatandaşlıkRus
Mezun olduğu okul(lar)Moskova Devlet Üniversitesi
Tanınma nedeniCC bağı oluşumuna yönelik aromatik reaksiyon mekanizmaları, paladyum ve nikel katalizli yöntemler üzerine çalışmalar
MemleketRusya
ÖdüllerLomonosov Ödülü (1974) Demidov Ödülü (2003) IUPAC 2013 Kimya veya Kimya Mühendisliğinde Seçkin Kadınlar Ödülü (2013)

Irina Petrovna Beletskaya ( Rusça: Ири́на Петро́вна Беле́цкая ) (1933 doğumlu) Moskova Devlet Üniversitesi'nde Sovyet ve Rus kimya profesörüdür. Organometalik kimya ve bunun organik kimyadaki problemlere uygulanması konusunda uzmanlaşmıştır. Aromatik reaksiyon mekanizmaları ve ayrıca karbanyon asitliği ve reaktivitesi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.[1] Paladyum veya nikel katalizörleri kullanarak karbon-karbon bağı oluşumuna yönelik ilk yöntemlerden bazılarını geliştirdi ve bu reaksiyonları sulu ortamda çalışacak şekilde genişletti. Ayrıca organolantanitlerin kimyasının aydınlatılmasına da yardımcı oldu.

Akademik kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Beletskaya, 1933 yılında Leningrad'da ( St. Petersburg, Rusya) doğdu [1] 1955 yılında Lomonosov Moskova Devlet Üniversitesi Kimya Bölümünden mezun oldu. 1958 yılında Kimya Adayı (Doktora benzeri) unvanını aldı [2] 1963 yılında aynı kurumdan doktora ünvanı aldı.[3] 1970 yılında Moskova Devlet Üniversitesi'nde Kimya Profesörü oldu [4] şu anda Organoelement Kimya Laboratuvarı'nın başkanı olarak görev yapmaktadır. Beletskaya, 1974 yılında SSCB Bilim Akademisi'nin ilgili üyesi seçildi. 1992 yılında Rusya Bilimler Akademisi'nin tam üyesi (akademisyen) oldu.[1] 1991-1993 yılları arasında IUPAC Organik Kimya Bölümü'nün başkanlığını yaptı.[1] 2001 yılına kadar IUPAC Kimyasal Silah İmha Teknolojisi Komitesi'nde (CWDT) görev yaptı.[5] Rus Organik Kimya Dergisi'nin baş editörüdür.[6]

Beletskaya başlangıçta reaksiyon mekanizmalarını araştırdı. Kendisiyle birlikte Prof. O. Reutov doymuş karbonda elektrofilik reaksiyonlar üzerinde çalıştı. Ayrıca organometalik bileşiklerin reaksiyon mekanizmalarını da araştırdı. Ayrıca iyon çiftlerinin reaktivitesi ve yapısına vurgu yaparak karbanyon reaktivitesini araştırdı.[2]

Başarılar ve ödüller [7][değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d "A Tribute to Prof. Irina P. Beletskaya" (PDF). Arkivoc. 2008 (iv): 1-7. 10 Haziran 2007. 
  2. ^ a b Schantl, Joachim (10 Haziran 2007). "A Tribute to Prof. Irina P. Beletskaya". Arkivoc. 2008 (4): 1-7. doi:10.3998/ark.5550190.0009.401. 
  3. ^ "Division of Organic Chemistry". Moscow State University. 14 Nisan 2006. 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2007. 
  4. ^ Beletskaya, Irina; Tyurin, Vladimir S.; Tsivadze, Aslan Yu.; Guilard, Roger; Stern, Christine (13 Mayıs 2009). "Supramolecular Chemistry of Metalloporphyrins". Chemical Reviews. 109 (5): 1659-1713. doi:10.1021/cr800247a. ISSN 0009-2665. PMID 19301872. 
  5. ^ Hargittai, Magdolna (4 Mart 2015). Women Scientists: Reflections, Challenges, and Breaking Boundaries (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 9780199359998. 
  6. ^ "Russian Journal of Organic Chemistry (Editorial Board)". springer.com. 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 
  7. ^ "Biographies". New Trends in Cross-Coupling. Catalysis Series (İngilizce). 2014. ss. P021-P036. doi:10.1039/9781782620259-fp021. ISBN 978-1-84973-896-5. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İrina_Beletskaya&oldid=32361111" sayfasından alınmıştır