Amália Rodrigues: Revizyonlar arasındaki fark

Amália Rodrigues
Amália Rodrigues
	1969'da Amália Rodrigues
Genel bilgiler
Unvanı	Queen of fado
Doğum	Amália da Piedade Rodrigues; 23 Temmuz 1920; Lizbon, Portekiz
Ölüm	6 Ekim 1999 (79 yaşında); Lizbon, Portekiz
Başladığı yer	Portekizli
Tarzlar	Fado
Meslekler	Şarkıcı, aktris
Çalgılar	Vokal, Portekiz Gitar
Müzik şirketi	Valentim de Carvalho
Resmî site	amalia.com

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 07.08, 15 Temmuz 2022 tarihindeki hâli

Amália Rebordão Rodrigues ya da bilinen adıyla Amália Rodrigues (d. 23 Temmuz 1920 - ö. 6 Ekim 1999), Portekizli fado şarkıcısı ve oyuncu.

1920 yılında Portekiz'in başkenti Lizbon'da doğan Rodrigues 1950'ler ve 60'larda birçok ülkeyi dolaşarak fado müziğinin dünyaya yayılmasına yardımcı olmuştur ve Rainha do Fado ("Fado'nun Kraliçesi") olarak da bilinir. Resmi kaynaklara göre doğum günü 23 Temmuz görünmesine rağmen, doğum gününün 1 Temmuz olduğu iddia etti.

Albümleri

Perserguição, 1945
Tendinha, 1945
Fado do Ciúme, 1945
Ai Mouraria, 1945
Maria da Cruz, 1945
Ai Mouraria, 1951/52
Sabe-se Lá, 1951/52
Novo Fado da Severa, 1953
Uma Casa Portuguesa, 1953
Primavera, 1954
Tudo Isto é Fado, 1955
Foi Deus, 1956
Amália no Olympia, 1957
Povo que Lavas no Rio, 1963
Estranha Forma de Vida, 1964
Amália Canta Luís de Camões, 1965
Formiga Bossa Nossa, 1969
Amália e Vinicius, 1970 (Vinícius de Moraes ile)
Com que Voz, 1970
Fado Português, 1970
Oiça Lá ó Senhor Vinho, 1971
Amália no Japão, 1971
Cheira a Lisboa, 1972
Amália no Canecão, 1976
Cantigas da Boa Gente, 1976
Lágrima, 1983
Amália na Broadway, 1984
O Melhor de Amália - Estranha Forma de Vida, 1985
O Melhor de Amália volume 2 - Tudo Isto é Fado, 1985
Obsessão, 1990
Abbey Road 1952' , 1992
Segredo, 1997

Filmleri

Capas Negras (1947)
Fado, História d'uma Cantadeira (1948)
Vendaval Maravilhoso (1949)
April in Portugal (1954)
Amants du Tage, Les (1955)
Sangue Toureiro (1958)
Música de siempre (1958)
Céu da Minha Rua, O (1958) (TV)
Canciones unidas, Las (1960)
Fado Corrido (1964)
Ilhas Encantadas, As (1965)
A Sapateira Prodigiosa (1968) (TV)
"Deuses Estão Mortos, Os" (1971) (TV Dizisi)
Bis ans Ende der Welt (1991)
"Parabéns" (1993)

Dış bağlantılar

Resmî site
IMDB sayfası 8 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

@@ 24. satır: / 24. satır: @@
 yılında [[Portekiz]]'in başkenti [[Lizbon]]'da doğan Rodrigues 1950'ler ve 60'larda birçok ülkeyi dolaşarak fado müziğinin dünyaya yayılmasına yardımcı olmuştur ve ''Rainha do Fado'' ("Fado'nun Kraliçesi") olarak da bilinir. Resmi kaynaklara göre doğum günü 23 Temmuz görünmesine rağmen, doğum gününün 1 Temmuz olduğu iddia etti.
-==İlk yıllar==
-===Erken yaşam===
-Resmi belgeler doğum tarihini 23 Temmuz olarak gösterse de, Amália doğum gününün aslında 1 Temmuz 1920 olduğunu iddia etti.<ref name="attamburbio">{{Web kaynağı|url=http://www.attambur.com/Noticias/Amalia/biografiaAmalia.htm|başlık=Biografia de Amalia Rodrigues|iş=At-Tambur|dil=pt|erişimtarihi=15 Kasım 2009}}</ref> Rodrigues'in vaftiz belgesi [[Fundão]] Parish kilisesi'ndedir ve belge, şarkıcının ölümünden sonra Salvado J. Travassos tarafından yapılan bir soruşturmada keşfedilmesinin ardından Journal of Fundão'da yayınlandı.
-Portekiz, [[Lizbon]]’un bir bucağı olan [[Pena (Lizbon)|Pena]]'da doğdu. Babası, aslen Orta Portekiz'deki [[Castelo Branco (ilçe)|Castelo Branco]] bölgesinden Albertino de Jesus Rodrigues'di ve annesi de [[Fundão]] bucağının, Castelo Branco bölgesinden Lucinda da Piedade Rebordão'ydu. Anne tarafından ailesinin kökleri, Rodrigues'in büyükbabasının demirci olarak çalıştığı Fundão'daki bir mahalle olan Souto da Casa'daydı. José Filipe Duarte Gonçalves'in ifadesine göre, kız kardeşi [[Celeste Rodrigues|Celeste]] Lizbon'da doğdu (ölen başka bir çocuğa ek olarak). Rodrigues yoksulluk içinde büyüdü ve Lizbon rıhtımlarında meyve satmak gibi tuhaf işler yaptı.
-===Şarkıcılık kariyeri===
-Rodrigues, 1935 civarında şarkı söylemeye başladı. Bir fado mekanına ilk profesyonel katılımı 1939'da gerçekleşti ve sahne revülerine konuk oldu.<ref name="rtp">{{Web kaynağı|url=http://www.rtp.pt/gdesport/?article=67&visual=3&topic=20 |başlık=Amália Rodrigues |iş=Os grandes portugueses |dil=pt |erişimtarihi=15 Kasım 2009 |ölüurl=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20100810065109/http://www.rtp.pt/gdesport/?article=67&visual=3&topic=20 |arşivtarihi=10 Ağustos 2010 }}</ref>
-O sıralarda, Amália'nın potansiyelini fark eden ve özellikle ona orkestra eşlikleri eklemek için 'Fado do Ciúme', 'Ai Mouraria', 'Que Deus Me Perdoe' ve 'Não Sei Porque Te Foste Embora' gibi tasarlanmış sayısız melodi besteleyen, klasik eğitim almış besteci Frederico Valério ile tanıştı.
-'ların başında, Amália Portekiz'de ünlü bir şarkıcı olmuştu. Rodrigues, 1946'da ilk filmi 'Capas Negras' ve ardından en iyi bilinen filmi 'Fado' (1947) ile oyunculuğa başladı.<ref>Gabriela Cruz, "The Suspended Voice of Amália Rodrigues" In ''Music in Print and Beyond: Hildegard von Bingen to the Beatles'', 180–199.</ref>
-Bir süre kaldığı İspanya ve Brezilya'da (1945'te Brazilian label Continental'de ilk kayıtlarını yaptı) ve ikamet ettiği Paris'te (1949) popülerlik kazandı. 1950'de Marshall Planı uluslararası yardım gösterilerinde sahne alırken, orijinal adı "Coimbra" ile 'Portekiz'de nisan' şarkısını uluslararası dinleyicilere tanıttı.{{fact|date=September 2019}}
-'lerin başlarında, Portekizli şair David Mourão-Ferreira katılımı, kariyerinde önde gelen şairlerin özellikle onun için yazdığı yeni bir aşamaya işaret etti.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Fado resounding : affective politics and urban life|soyadı=Gray|ad=Lila Ellen|isbn=9780822354598|yer=Durham|oclc=846489749}}</ref>
-==Kariyerinin orta yılları==
-===Uluslararası kariyer===
-Amalia Rodrigues ilk kez 1943'te Madrid'deki Portekiz büyükelçisinin Pedro Teotónio Pereira gala partisinde performansı için yurtdışına gitti. Ona şarkıcı Júlio Proença ve müzisyenler Armandinho ve Santos Moreira eşlik etti.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.portaldofado.net/content/view/1259/lang,en/|website=Portal do Fado|başlık=Amália Rodrigues}}</ref> İlk kayıtlarını yaptığı 1945'te Brezilya'da, 1950'de Berlin'de ve ayrıca Meksika ve Fransa'da sahne aldı. 1953'te Amerikan televizyonunda ABC'de görünen ilk Portekizli sanatçıydı. 1954'te Hollywood'un Mocambo kulübünde şarkı söyledi.
-[[Dosya:AmaliaRodrigues1969 (cropped).jpg|küçükresim|225px|sol|Amália Rodrigues, Hollanda'daki ''Grand Gala du Disque Populaire''de performansında, 1969]]
-Rodrigues, [[Henri Verneuil]]'in ''[[Lizbon Aşıkları]]'' (''Les Amants du Tage'') filminde destekleyici bir rol oynadı. Fransa'da neredeyse Portekiz'deki kadar popülerdi ve prestijli Paris Olympia salonunda sahne aldı. Bu 1957'de, ''Portugal's Great Amália Rodrigues Live at the Olympia Theatre in Paris,'' albümünün yayınlanmasına yol açtı.<ref>on Monitor Records (now under [[Smithsonian Folkways]]</ref>
-'ler ve 1960'larda Fransa'da televizyonda sahne aldı ve tanınmış bir sanatçı oldu. [[Charles Aznavour]] özellikle onun 'Aie Mourir Pour Toi' ‘sı için Fransızca bir fado yazdı ve kendi şarkılarının Fransızca versiyonlarını yarattı (örneğin Coimbra, Avril au Portugal oldu).
-ve 1992 yılları arasında 10 sezon boyunca Olympia'da sahne aldı. Daha sonra arada bir şarkı söyleyeceğini söyledi. 1962'de kayıt yapmaya ve daha yavaş bir hızda canlı performans sergilemeye odaklanarak geri döndü.
-'deki geri dönüş albümü “Amália Rodrigues”, ana söz yazarı ve müzik yapımcısı olacak olan Fransız besteci Alain Oulman (1929–1990) ile birlikteydi. 'Busto' (Bust) olarak bilinen bir Fado alt türü yaratmak için melodiler yazdı. Rodrigues ayrıca "Amália Rodrigues" üzerine kendi şiirlerini ('Estranha Forma de Vida') ve ayrıca Pedro Homem de Mello ve David Mourão-Ferreira gibi diğer şairlerin şiirlerini söylemeye başladı. Bu albüm aynı zamanda 'Povo Que Lavas no Rio', 'Maria Lisboa' ve 'Abandono' gibi imza şarkıları da kurdu. Sol görüşlü bir entelektüel olan Oulman, 1966'da Portekiz siyasi polisi (PIDE olarak bilinir) tarafından tutuklandı ve sürgüne zorlandı ancak Amália için katkıda bulunmaya devam etti.
-Sahne kariyerine İsrail, Birleşik Krallık, Fransa'da şarkı söylemeye devam etti ve 1966 ve 1968'de Andre Kostelanetz eşliğinde Hollywood Bowl ve New York şehri'ndeki Promenade Konserleri için ABD'ye döndü. Ayrıca eski SSCB ve Romanya'da şarkı söyledi.
-===Oyunculuk kariyeri===
-[[Dosya:Amalia Rodrigues Portugese fado-zangeres op Schiphol, Bestanddeelnr 916-9841.jpg|küçükresim|sağ|175px|Amália [[Amsterdam]]’da, 1964.]]
-Oyunculuk kariyerine 'Sangue Toureiro' (1958) ve 'Fado Corrido' (1964) gibi filmlerde devam etti.
-Rodrigues, [[Herman Melville]]'in bir kısa öyküsüne dayanan Carlos Vilardebó'nun 1964 tarihli sanat filmi “The Enchanted Islands”da yer aldı. 1965 yılında 16. yüzyıl şairi [[Luís de Camões]] tarafından yazılan şiirler, dönümlerce gazete polemiklerine yol açtı. 1968 single'ı ''Vou dar de beber à dor'' tüm satış rekorlarını kırdı ve 1970'deki ''Com que voz'' albümü birçok uluslararası ödül kazandı.
-'de 'Fado' ile Portekiz'in En İyi Kadın Oyuncu Film Ödülü'nü alan sanatçı, 1965'te şarkı söylemediği bir filmle bir kez daha Portekiz'in En İyi Film Kadın Oyuncusu ödülüne layık görüldü.
-Arada başka türlerde de çaldı: eski şarkılarından bazılarını bir orkestra ile kaydetti, caz saksofoncu Don Byas 'Encontro' (1968) ile bir albüm kaydetti ve  Norrie Paramor'un orkestrası ile 'Yaz Zamanı', 'Nearness of You' yorumu içeren  Amerikan şarkılarından oluşan 'Amália On Broadway' albümünü kaydetti.
-'ların önemli bir albümü 'Com Que Voz'’da (1969), başarılarının çoğunu tekrarladı ve birkaç tane de ekledi, tümü Portekizce konuşan şairlerin şiirleri ve Alain Oulman'ın müziğini içerdi. Rodrigues, 1960'larda vokal ve performans gücünün zirvesindeydi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://portugal.com/portuguese-music/fado-seoul-portuguese-music|başlık=Fado Portuguese Soul Music|website=Portugal.com|erişimtarihi=25 Şubat 2019}}</ref>
-==Sonraki yıllar==
-[[Dosya:Amália Rodrigues (1972).tif|küçükresim|sol|Amália Rodrigues 1972'de]]
-'lerde, Rodrigues canlı konser performanslarına odaklandı. [[Karanfil Devrimi|25 Nisan 1974]] sonrası dönemde, haksız yere PIDE'nin gizli ajanı olmakla suçlandı;<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=atlA04AIkQMC&pg=PA167|başlık=The Early Years of Folk Music: Fifty Founders of the Tradition|ad=David|soyadı=Dicaire|yayıncı=[[McFarland & Company]]|yıl=2010|isbn=9780786457373|sayfa=167}}</ref> bu haksız suçlama, kendi tarafında ciddi bir depresyon nöbetini tetikledi. [[António de Oliveira Salazar|Salazar]] Başbakan iken, Rodrigues [[Portekiz Komünist Partisi]]'nin mali destekçisiydi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://elpais.com/diario/1999/10/08/cultura/939333615_850215.html|başlık=Saramago desvela que Amália Rodrigues dio dinero a los comunistas|ad=Eva|soyadı=Larrauri|tarih=8 Ekim 1999|iş=[[El País]]|dil=pt}}</ref> Aynı zamanda, söylendiğine göre Salazar'ın kendisine hayranlığını dile getirmiş, 1968'de hastaneye kaldırıldığında Salazar'a aşk mektupları yazmıştı.
-Hükümetin Rodrigues'i Portekiz'in ulusal sembolü olarak yoğun şekilde tanıtmasına rağmen, Salazar, özel hayatında Fado ve Rodrigues'ten ("o yaratık" olarak bahsettiği) nefret ediyor, ana kavramı 'saudade'‘yi (nostalji veya geçmişe yönelik acı özlem) anti-modern buluyor ve "Portekiz karakterinde yumuşatıcı etkisi var", "ruhtaki tüm enerjiyi emen ve uyuşukluk verici" olarak görüyordu.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.theguardian.com/music/2007/apr/27/worldmusic|başlık=Tainted love|ad=John|soyadı=Lewis|tarih=27 Nisan 2007|iş=The Guardian}}</ref>
-'lerden itibaren Rodrigues, İtalya ve Japonya'da özellikle belirgin bir başarı elde etti. "A Una Terra Che Amo" (1973) adlı İtalyan geleneksel şarkılarından oluşan bir albüm kaydetti ve kendi şarkılarının İtalyanca versiyonlarını yaptı.
-“Amália in Italia” (1978) adlı bir albümde canlı performanslar kaydetti. Portekiz malzemesiyle kayıt stüdyosuna dönüşü 1977'de ''Cantigas numa Língua Antiga'' ile oldu.
-Bu çıkıştan kısa bir süre sonra, Rodrigues fiziksel sağlık açısından ilk ciddi sıkıntısını yaşadı, bu da onun tekrar kısa bir süre sahneden uzak kalmasına neden oldu ve onu özellikle Portekiz'de konser vermeye konsantre olması için zorladı. Bu sorunları iki kişisel albüm izledi: ''Gostava de Ser Quem Era'' (1980) (kelimenin tam anlamıyla 'Keşke Olduğum Kişi Olsaydım') ve 'Lágrima' (1983): Bütün bu şarkılarda kendi yazdığı şiirleri kullandı. Arada yine Frederico Valerio'nun şarkılarını, "Fado" (1982) adlı albümde seslendirdi.
-'ler ve 1990'lar, onu yaşayan efsane olarak tahtına oturttu. En son stüdyo kaydı olan ''Lágrima'' 1983'te yayınlandı. Bunu, daha önce kaybolan ya da yayınlanmamış bir dizi kayıt ve en iyi iki hit koleksiyon izledi.
-===Hastalık===
-[[Dosya:Casa Museu Amália Rodrigues.jpg|küçükresim|sağ|200px|Amália'nın [[Lizbon]]‘daki evi bugün Ev-Müzedir.]]
-Rodrigues 1985'te bir dizi konser için Paris'teki Olympia'ya döndü. 1985'ten 1994'e kadar büyük bir uluslararası başarı elde etti. Bu yıllarda Portekiz'in yanı sıra Fransa, İtalya, Japonya, Hollanda, Belçika, Almanya, Brezilya, Arjantin, İsrail ve ABD'de konserler verdi.
-'da kariyerinin 50. yıl dönümü kutlamaları, 69 yaşında Lizbon'daki Coliseu dos Recreios'ta büyük bir konserle başladı. Sahnede Cumhurbaşkanı tarafından madalya ile ödüllendirildi. Sesi değişmişti: daha alçaktı ve yeni bir yoğunluk kazanmıştı.
-Sesini içeren bir dizi hastalığa rağmen, Rodrigues 1990'a kadar kayıt yapmaya devam etti. Kariyeri tarihçi ve gazeteci Vítor Pavão dos Santos'un resmi biyografisi ve yarım asırlık kariyerini belgeleyen ve nadir arşiv görüntülerini içeren beş saatlik bir TV dizisiyle şöhret kazanmasına rağmen, sonunda halka açık performanstan çekildi (daha sonra 90 dakikalık film belgeseli ''The Art of Amália'' olarak özetlendi). Yönetmeni Bruno de Almeida, 1990'da The Town Hall'daki performansının bir konser filmi olan “Amália, Live in New York City”nin de yapımcılığını yaptı.
-Rodrigues 1990'da "Obsessão" adlı orijinallerden oluşan son bir albüm çıkardı. Aralık 1994'te Lizbon Avrupa Kültür Başkenti konserlerinde 74 yaşında son konserini verdi. Kısa bir süre sonra, 1995'te akciğer ameliyatı oldu. Televizyon spesiyalleri, röportajlar ve takdirler yapıldı. 1960'lar ve 1970'lere ait orijinal kayıtlardan oluşan yeni bir albüm olan ''Segredo'' (1997) ve kendi seslendirdiği şiirleri de içeren bir şiir kitabı olan ''Amália: Versos'' (1997) yayınladı.
-'de Rodrigues, Lizbon Evrensel Sergisinde ([[Expo '98]]) ulusal takdirini aldı ve Şubat 1999'da demokratik dönem Portekiz'in en önemli 25 kişiliğinden birisi kabul edildi. Kısa bir süre sonra, televizyon için yaptığı son röportajı kaydetti. 'Cinématheque de Paris', Nisan 1999'da bazı filmlerini göstererek ona saygı duruşunda bulundu.
-===Ölümü===
-[[Dosya:Túmulo de Amália.JPG|küçükresim|Lisboa Ulusal Panteon'da taze çiçeklerle Amália Rodrigues'in Mezarı]]
-Ekim 1999'da Rodrigues, Lizbon'daki evinde 79 yaşında öldü. Dönemin başbakanı [[António Guterres]] tarafından yönetilen Portekiz hükümeti, derhal üç günlük ulusal yas ilan etti.<ref name=economist>{{Akademik dergi kaynağı|başlık=Amalia Rodrigues|dergi=The Economist|tarih=14 Ekim 1999|url=http://www.economist.com/node/250031}}</ref><ref name="attambur">{{Web kaynağı|url=http://www.attambur.com/Noticias/Amalia/desaparecimentoamalia.htm|başlık=O desaparecimento de Amália Rodrigues|iş=At-Tambur |dil=pt|arşivurl=https://web.archive.org/web/20010304192704/http://www.attambur.com/Noticias/Amalia/desaparecimentoamalia.htm|arşivtarihi=4 Mart 2001}}</ref> Rua de São Bento'daki evi şimdi bir müzedir. Diğer Portekizli ileri gelenlerle birlikte [[Santa Engrácia Kilisesi|Ulusal Panteon]]'a defnedildi.
-On binlerce kişinin katıldığı devlet cenazesi yapıldı ve daha sonra 2001'de ulusal [[Santa Engrácia Kilisesi|Pantheon]]'a transfer edildi; Parlamento tarafından verilen istisnai bir onur olan en büyük Portekizli figürler arasında yer alan ilk kadındır.
 == Albümleri ==
@@ 165. satır: / 86. satır: @@
 {{Otorite kontrolü}}
-==Kaynakça==
 {{DEFAULTSORT:Rodrigues, Amalia}}
 [[Kategori:1920 doğumlular]]
 [[Kategori:Lizbon doğumlular]]