Çölleşme: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 04.41, 9 Eylül 2015 tarihindeki hâli

2001 uydu görüntüsünde Çad Gölü. Mavi renk gerçek göl.Göl 1960'lardan beri% 94 oranında küçülmüştür.^[1]

Çölleşme, doğal yollarla veya insan faaliyetleriyle bir arazinin kuraklaşma, kıraçlaşma, çoraklaşma süreci, arazinin bozunumudur. Yağışların azalması, bitkilerin seyrekleşmesi, çıplak toprak arazisinin artması doğal çöl oluşumunun sebepleridir^[2]. Çölleşme var olan çöllerin genişlemesini değil, yeni bir çölün oluşumunu ifade eder^[3].

Yağış yetersizliği, kuraklığın yanında, aşırı otlatma, ormansızlaşma, yanlış/aşırı sulama, toprağın kirlenmesi, çölleşmeye etki eden diğer faktörlerdir. Pek çok afette olduğu gibi temel sebep artan dünya nüfusunun doğal kaynak talebidir^[4]. Önce toprağı bir arada tutan bitkiler yok olur, daha sonrada toprak erozyonla kaybedilmeye başlanır. Çölleşme yüzlerce yılda oluşan toprak katmanının önce incelmesine, sonra yok olmasına neden olur.

Dünyada çölleşme

Çölleşme; yoksulluk, kıtlık, açlık, sel ve taşkın, göç ve savaşlara sebep olabilmektedir. Erozyon, gıda üretiminde azalma, biyoçeşitliliğin azalması çölleşmenin diğer sonuçlarıdır. Dünya karalarının %30'unu tehdit eden çölleşme, Asya, Afrika ve K. Amerika'yı ciddi şekilde tehdit etmektedir. Avrupa'da beş devletin çölleşme problemi bulunmaktadır^[4].

Her yıl dünyada en verimli üst kısmından olmak üzere 24 milyar ton toprak erozyon ile taşınmaktadır. Çölleşen alanın boyutu yıllık 6 milyar hektardır. Dünyada 10 milyon insan çölleşme sonucu ekolojik göçmen konumuna düşmüştür^[5].

Türkiye'de çölleşme

Çölün bulunmadığı Türkiye'de Konya, Iğdır ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi çölleşme tehlikesi altındadır. Türkiye arazisinin %65'i dikkatli kullanılmadığında çölleşme sorunu oluşabilecek kurak/yarı kurak iklim tesirindedir. Türkiye erozyon ve çölleşme ile en fazla mücadele eden dünyadaki 5 ülkeden biridir^[4]. İç Anadolu bölgesi dünyada çölleşme açısından aşırı/çok hassas alan olarak kabul edilmektedir.

Türkiye BM'nin Çölleşme ile Mücadele sözleşmesini 1994 yılında imzalayıp, 1998 yılında onaylamıştır. Ulusal eylem planı hazırlanmış, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

Kaynakça

^ "Dünya hızlı yaşlanıyor". radikal.com.tr. 18/10/2003. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)
^ İZBIRAK, Prof. Dr. Reşat, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, 1992, İstanbul, 975.11.0665-6
^ "Çölleşmeyle Mücadele". tema.org.tr. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
^ ^a ^b ^c "ÇölleşmeNedir?". cem.gov.tr. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
^ "Giriş" (PDF). ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJİ BELGESİ. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.

[1] "Dünya hızlı yaşlanıyor". radikal.com.tr. 18/10/2003. Erişim tarihi: 9 Eylül 2015. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)

[2] İZBIRAK, Prof. Dr. Reşat, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, 1992, İstanbul, 975.11.0665-6

[tema-3] "Çölleşmeyle Mücadele". tema.org.tr. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.

[cem-4] "ÇölleşmeNedir?". cem.gov.tr. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.

[kalkinma-5] "Giriş" (PDF). ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJİ BELGESİ. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
 [[Dosya:Desertification map.png|thumb|400px|Küresel çölleşme riski haritası]]
-[[Dosya:ShrinkingLakeChad-1973-1997-EO.jpg|thumb|300px|2001 uydu görüntüsünde [[Çad Gölü]]. Mavi renk gerçek göl.Göl 1960'lardan beri% 94 oranında küçülmüştür.<ref>{{Web kaynağı
+[[Dosya:ShrinkingLakeChad-1973-1997-EO.jpg|thumb|250px|2001 uydu görüntüsünde [[Çad Gölü]]. Mavi renk gerçek göl.Göl 1960'lardan beri% 94 oranında küçülmüştür.<ref>{{Web kaynağı
  | url          = http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=92439
  | başlık       =  Dünya hızlı yaşlanıyor
@@ 30. satır: / 30. satır: @@
 == Dünyada çölleşme ==
+[[Dosya:Aral Sea 1989-2008.jpg|thumb|250px|[[Aral Gölü]]'nde çölleşme (1989-2008).]]
 Çölleşme; yoksulluk, kıtlık, açlık, sel ve taşkın, göç ve savaşlara sebep olabilmektedir. Erozyon, gıda üretiminde azalma, [[biyoçeşitlilik|biyoçeşitliliğin]] azalması çölleşmenin diğer sonuçlarıdır. Dünya karalarının %30'unu tehdit eden çölleşme, Asya, Afrika ve K. Amerika'yı ciddi şekilde tehdit etmektedir. Avrupa'da beş devletin çölleşme problemi bulunmaktadır<ref name=cem/>.