Mahmut Dikerdem

Mahmut Dikerdem

Mahmut Şerafettin Dikerdem, (d. 1916 - ö. 3 Ekim 1993, İstanbul) büyükelçi, yazar, kapatılan Barış Derneği genel başkanı. Mahmut Dikerdem gazeteci ve yazar Mehmet Ali Birand'ın dayısıdır.

1935 yılında Galatasaray Lisesi'ni bitiren Mahmut Dikerdem, 1938 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu ve Dışişleri Bakanlığı'na girdi. 1942 yılında Cenevre'de devletler hukuku doktorası yaptı. 1976 yılında Dışişleri Bakanlığı Merkez Yüksek Danışmanlığı görevindeyken emekli oldu. Akşam gazetesinde "M.D." rumuzuyla haftalık dış politika yazıları yazdı. 1948-1950 Yaprak dergisinde "M. Fırtınalı" adıyla edebiyat-sanat yazıları yayınladı. 1960'tan sonra "Mehmet Bora", "Mahmud Ferhad" adlarıyla Yön, Öncü, Forum gazete ve dergilerinde yazdı. 1976'dan başlayarak Politika, Milliyet, Cumhuriyet gazetelerinde güncel dış sorunlara ilişkin yazıları çıktı. Barış Derneği genel başkanlığı yaptı. 12 Eylül darbesinin ardından Barış Derneği Davası'nda yargılandı. Ortadoğuda Devrim Yılları (1977) ve Üçüncü Dünyadan (1977) adlı iki kitabı vardır.

Yaşamı

“	(…) İçtenlikle inanıyorum ki, beni yetiştiren ve her şeyimi ona borçlu olduğum halkıma yaşamım boyunca mütevazı bir hizmette bulunabilmişsem; bunu otuz yedi yıllık mesleki görevimden çok, üç buçuk yıllık Barış Derneği Başkanlığı'nda yerine getirebildim (…)	„

Mahmut Dikerdem, hariciyenin içinden çıkarttığı belki de marksist kimliği ile bilinen tek mensubu idi. 1957-1972 yılları arasında, Ürdün, İran, Gana ve Hindistan'da büyükelçilik görevinde bulundu. 1977'de "Nükleer silahların yasaklanmasını, tüm askeri ittifakların kaldırılmasını" isteyen Barış Derneği'nin kurucu başkanı oldu. Barış Derneği, Türkiye ilerici aydınlarının 1950'de kurduğu, Behice Boran ve Nâzım Hikmet'in öncülüğünü yaptığı Türkiye'nin ilk örgütlü barış hareketidir. 1951'de Barış Derneği, Türk askerlerinin Kore'ye gitmesine karşı çıktığı için kapatıldı. Barış Derneği'ni 1970'lerde tekrar dirilten Mahmut Dikerdem, büyükelçi olduğu zamanlarda "1974 Kıbrıs Harekâtı"nı eleştirirken alternatif olarak "birleşik ve sosyalist bir Kıbrıs"ı savundu. Sovyetler Birliği'nin ve diğer sosyalist ülkelerin 1970'lerde barış ve silahsızlanma mücadelesinin karşılığı olan Dünya Barış Konseyi, tek tek ülkelerde ulusal barış komiteleri olarak örgütleniyordu. Türkiye'deki Mahmut Dikerdem'in başkanı olduğu Barış Derneği de 1979'da Dünya Barış Konseyi'ne kabul edildi.

Mahmut Dikerdem 1982 yılında, İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde yargıçlara şöyle sesleniyordu:

“	Barış Derneği'nin genel başkanı sıfatıyla yüksek mahkemenizden talebim şudur: halkımızın özlemleri ve hayatî çıkarları doğrultusundaki düşüncelerimizden ötürü bizi hayalî suçlarla huzurunuza gönderen bu iddianameye itibar etmeyiniz. Dünyanın döndüğünü kanıtladığı için mahkûm edilmek istenen bir bilim adamının, yargıçlarına "ne yapayım ki dünya dönüyor" dediği gibi, bizi de "ne yapalım ki dünya halkları barış istiyor" demeye zorlamayınız. Dünyanın döndüğü nasıl tartışılmaz bir gerçek ise, tüm dünya halklarının barış içinde yan yana yaşamak istedikleri ve topluca intihar demek olan savaşı reddettikleri de o kadar açık ve kesin bir gerçektir.	„

Yazıları

• Tüm Korotiçlere açık mektup