Ersarı

Ersarı (Türkmence: Ärsary) - büyük türkmen boylarindan biri. Çoğunlukla Türkmenistanın güneýinde, güneydoğusunda, Afganistanın kuzeyinde, Pakistanda ýaşarlar. Sayısı 2,1 milyon civarındadır. Bunun yaklaşık 1 milyonu Türkmenistanda, 900 bini Afganistanda, 200 bini de Pakistanda, Türkiyede, Rusyada, Iranda, Ingilterede, ABD de we diğer ülkelerdedir.

Ersarı boyunun 4 ana kolu vardır. Bunlar Bekevül, Kara, Güneş, Ulutepe.

Ersarılar Oğuz türklerinin torunlarıdır. Oğuzlarin Salur boyuna aittirler. Kayı boyuna mensup olan Selçuk Türklerinin de Ersarı olduklarına dair görüşler vardır. Konuştuklari türkmen lehçesi Türkmenistan resmi dili ile karşılaştırıldığında, gramatik bakımdam Türkiye Türkçesine daha yakındır.

13. ýüzýıl Moğol istilalarından sonra türkmenlerin büýük çoğunluğu bu günkü Azerbaycana we Türkiyeye, Iraka göç etmişlerdir. Geride kalan Türkmenler ise, Sayin Han türkmenleri ismi altinda Mangışlak Yarımadası ve Balkan dağları civarlarında bir birleşik kurmuşlar. O zamanlarda Cengiz Hanın torunu Batu Han tarafından kurulan Altın Orda Devleti hanları Sayin Han ünvanını taşımışlar we türkmenlerin o anda yaşadıkları yer Altın Orda Devletinin sınırlarına ait olduğundan dolayı buradaki Türkmenlere Sayin Han türkmenleri denmiştir.

13. yüzyilda Salur boyundan Ersarı baba (Batur Ersari, Ersarı bay) isimli türkmen serdarı Moğol istilalarından sonra Orta Asyada dağınık olan türkmenleri Sayın Han türkmen bileşigi altında etrafina toplamış ve türkmenler Iç Oğuz ve Dış Oğuz olarak organize içinde kendilerini korumuşlardir. Bu hakkında Hive Hanı Abu Al-gazi Bahadur Hanın "Şecereyi-Terakime" isimli kitabinda da yazmaktadır.

17. yüzyılda türkmenler oturdukları Mangışlak Yarımadası we Üstyurt bölgesinden doğuya hareket etmişlerdir. Bunun nedeni Ceyhun nehrinin Hazar denizine dökülen kolunun kesilmesi we susuzluk olarak biliniyor. Ersarı boyu yaşam şartları daha iyi olan Amuderyanın (Ceyhunun) orta akimlarına doğru ilerlemişler ve buraları ele geçirerek mekan tutmuşlar. 19 yüzyıla kadar burada bağımsız topluluk olarak yaşamışlardır. 19 ýüzyılda Buhara Emirliğine vergi ödemek ve asker vermek zorunda kalmışlardır. Aynı zamanda Ersarılardan kişiler Buhara Emirliğinde yüksek mevkilerde bulunmuşlardır. Buhara Emirliğinin Ruslar tarafından işgal edilmesi sonucunda, Ersarıların bir bölümü Rus hakimiyeti altına girmiş, dığer bir bölümü de, ingiliz-rus sınır çizmeleri sonucunda Afganistan sınırı içinde kalmıştır.

Bu gün çoğunluk olarak, Türkmenistanın Lebap vilayetinde, Mary vilayetinin Türkmenkala ve Bayram-Ali etraflarında, Afganistanın Herat, Şıbırgan, Anthoy (Antkuyu), Mezar-ı Şerif, Akça, Meymene, Taş-Kurgan, Belh, bölgelerinde ýaşamaktadırlar. Türkmenistanın Ahal vilayetinin Kaka etrafında yaşıyan Ali-eli boyu da Ersarı boyunun bir uyruğu sanılmaktadır.

Ünlü Ersarılardan bazıları: Seydi, Gayıbi, Sultanniyaz Beğ, Halîfe Kızılayak, Rehmet Seyit, M. Gapurow [1].

Dış bağlantılar

• http://www.sfbars.org/ersari.html
• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/191954/Ersari
• http://www.rugreview.com/habibu.htm
• http://www.spongobongo.com/her9997.htm
• http://www.teknikportal.com/ulkeler-tarihi-arsiv-t15586.0.html
• http://www.asilkan.org/sabit/afgan.htm