Öndelikli satranç
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Öndelik. Siyah burada beyaza piyon ve hamle öndeliği verir. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Öndelik, satranç oyununda birbirinden farklı güçteki oyuncuların oynadığı oyunun daha denk oynanması için bulunan bir yoldur.[1] Değişik öndelik türleri vardır: eksik taşla başlayarak rakibe üstünlük tanıma, hareket önceliği verme, fazladan zaman verme vb. Öndelik özellikle satrancın para karşılığı bahis amaçlı oynandığı 18inci ve 19uncu yüzyıllarda, zayıf oyuncuların güçlü oyuncularla ayrıcalık almadan oynamaması nedeniyle oldukça çok kullanılan bir yol olmuştur. Ancak günümüzde fazla kullanılmamaktadır.
Standart öndelik sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]
Aşağıdaki sistem para için satranç oynayan oyuncuların 18inci ve 19uncu yüzyılda kullandığı öndelik sistemidir (tersi belirtilmediği sürece güçlü oyuncu beyaz taşlarla oynar).
- Hamle: Zayıf oyuncu beyaz taşları alır.
- İki hamle: Zayıf oyuncu beyaz taşları alır ve oyuna başlarken art arda iki hamle yapar.
- Piyon ve hamle: Zayıf oyuncu beyaz taşları alır ve oyunun başında f7 karesindeki siyah piyon oyundan çıkarılır.
- At eşitsizliği: Güçlü oyuncunun bir atı oyunun başında oyundan çıkarılır. Oyundan çıkan at genellikle vezir tarafında b1 karesindeki attır.
- Kale eşitsizliği: Güçlü oyuncunun bir kalesi oyunun başında oyundan çıkarılır. Genellikle vezir tarafında a1 karesindeki kale oyundan çıkarılır ve a2 karesindeki piyon a3 karesine kaydırılır.
- Vezir eşitsizliği: Güçlü oyuncu vezirsiz oynar.
Yakın geçmişte Bobby Fischer dünyadaki herhangi bir kadın oyuncuyu at eşitsizliğiyle yenebilebileceğini söyledi,[2] ancak bunu hiçbir zaman denemedi. 2001 yılında Londra'lı bir iş adamı olan Terence Chapman eski dünya şampiyonu Garry Kasparov'dan her oyunda (oyundan çıkarılan piyonlar her oyunda farklı olmak kaydıyla) iki piyonluk bir öndelik alarak bir maç yaptı. Kasparov rakibinin kazandığı bir oyuna karşı iki oyunu kazandı ve bir oyunda berabere kaldı.
Zaman öndeliği[değiştir | kaynağı değiştir]
Zaman öndeliği genellikle hızlı satranç oyunlarında uygulanır. Zaman öndeliği uygulamasında güçlü oyuncu oyuna daha az zamanla başlar. Örneğin güçlü oyuncu 2 dakika süreyle oyuna başlarken zayıf oyuncu 5 dakika süreyle başlayabilir.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ David Pritchard (1994). The Encyclopedia of Chess Variants. Games & Puzzles Publications. ISBN 0-9524142-0-1.
- ^ "Bobby Fischer quotes". 26 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2008.