Çabukauri Bazilikası
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kvareli Belediyesi, Kaheti, Gürcistan |
| Koordinatlar | 41°58′39″K 45°45′25″D / 41.97750°K 45.75694°D |
| Mimari | |
| Mimari tür | Üç nefli bazilika |
Çabukauri Bazilikası (Gürcüce: ჭაბუკაურის ბაზილიკა) Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesinde yer alan, harabe durumda bir Hristiyan kilisesidir. Nekresi tarihi yerleşim bölgesinde, Nekresi manastır kompleksinin yaklaşık 1.5 kilometre kuzeybatısında konumlanmıştır. 4 veya 5. yüzyıla tarihlenen üç koridorlu, büyük Çabukauri bazilikası, Gürcistan'daki en eski Hristiyan kilise yapılarından biridir. 1998 yılında ortaya çıkarılmıştır. Bazilika, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1]
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Çabukauri Bazilikası, 1998 yılında isimsiz bir arsada ortaya çıkarılmış, mimari ve arkeolojik özellikleri incelenerek 4. veya 5. yüzyıla tarihlenmiştir.[2] Gürcistan'daki en büyük bazilika kiliselerinden birinin keşfi, Gürcistan'ın doğusundaki ilk kilise binalarının, tipik olarak küçük ve dar yapılar olduğu yönündeki eski varsayımı sorgulatmıştır. Başka bir büyük bazilika olan Doloçopi Kilisesi, 2012 yılında kuş uçuşu 4 km doğuda ortaya çıkarılmıştır. Her iki tapınağın da, bilinenden daha büyük bir Nekresi yerleşiminin parçası olduğu görülmektedir, ancak yazılı kaynakların bulunmaması ve alanı kaplayan yoğun bitki örtüsü nedeniyle, alanın büyüklüğü bilinmemektedir. Bu Hristiyanlık yapıları, bir Zerdüşt tapınağı olan, yakınlardaki Nekresi yangın tapınağı terk edildikten kısa bir süre sonra kurulmuştur.[3] Çabukauri'yi keşfeden Nodar Bahtadze, bazilikayı, eski Orta Çağ Gürcü kroniklerinden bilinen, Nliresi'ndeki Kartli Kralı Trdat (r. 394-406) tarafından kurulan bir kilise olarak tanımlamaktadır.[2] Kilisenin tasarımı, Bizans standartlarına göre yapılmıştır, ancak dörtgen sığınak ve parabemata gibi mimari detaylar, 4. yüzyılın sonlarına tarihlenen Sasani İmparatorluğu'daki kiliselerle benzerlikler göstermektedir: Hira, Ayn Şaia ve Harg Kiliseleri.[4]
Planı[değiştir | kaynağı değiştir]
Çabukauri, 33.4 x 15 metre ölçülerinde üç nefli bir bazilikadır. Büyük kireçtaşı bloklardan, kızaklı taşlardan ve çakıldan yapılmıştır. Naos, beş çift dikdörtgen şekilli sütunlarla üç kısma bölünmüştür. Ana nefin güneydoğusuna dikdörtgen bir sunak yerleştirilmiştir. Sunak, her iki tarafta da pastoforiuma karşılık gelen küçük dikdörtgen odalarla çevrilidir. Binanın güney, batı ve kuzey cephelerinde birer tane olmak üzere üç girişi vardır. Ana nefin, kilisenin inşasından kısa bir süre sonra depremde hasar gördüğü anlaşılmaktadır ve yapının kuzeydoğu parçasının bir kısmı yeni, daha küçük bir binanın güney koridoruna dönüştürülmüştür. Bu yeni kilise, daha büyük bir sentronu olan, iki at nalı şekilli apsiste sonlanmaktadır. Kilise, seramik, çini ve antefikslerle döşenmiş ahşap bir çatıya sahiptir. Alan boyunca bir dizi Orta Çağ'dan kalma sanduka mezar ortaya çıkarılmıştır. Kilise kalıntılarının içinde birçok çanak çömlek parçası ve iki özgün bronz gaz lambası bulunmuştur. Bazilikanın kuzeybatısında, yüksek kaliteli terakota seramik karo döşeme ile kaplanmış, işlevi bilinmeyen küçük bir apsisli yapı bulunmaktadır. Yapının duvarlarının bir zamanlar sıvalı ve kırmızıya boyanmış olduğuna dair bir gösterge vardır.[2][3]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
- ^ a b c Bakhtadze, Nodar (2014). "Archeological Research upon one of the Earliest Georgian Christian Basilica". Temporis Signa: Archeologia della tarda antichità e del medioevo. Cilt 9. ss. 65-73.
- ^ a b Loosley Leeming, Emma (2018). Architecture and Asceticism: Cultural Interaction between Syria and Georgia in Late Antiquity. Texts and Studies in Eastern Christianity, Volume: 13. Brill. ss. 47-51. ISBN 978-90-04-37531-4. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2019.
- ^ Plontke-Lüning, Annegret. "Late Antique and Early Christian Art and Architecture in Georgia" (PDF). Winter School: Ancient World and Caucasus. 6-11 March 2017. Tbilisi State University. 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2019.