Belirti ve semptomlar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k +düzen, değiştirildi: Hikaye → Hikâye |
KediÇobanı (mesaj | katkılar) "Symptom" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu. Etiket: İçerik Çevirmeni |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
'''Belirti '''ve ya '''semptom '''([[Yunanca ]]σύμπτωμα, "kaza, aksilik<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2398870 "Sumptoma, Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', at Pursues"]. </span></ref>) hasta tarafından farkedilen, bir [[hastalık ]]<nowiki/>veya alışılmışın dışında bir durum nedeniyle vücut işlevlerinin veya hislerin normalden ayrılış halidir. Semptom subjektif bir kavramdır,<ref>[http://www.uwo.ca/pathol/glossary.html#S Pathology - Glossary]<sup class="noprint Inline-Template" contenteditable="false"><span style="white-space: nowrap;">[''<span title=" since December 2011">dead link</span>'']</span></sup></ref> hasta tarafından gözlenir<ref>[http://www.emedicine.com/asp/dictionary.asp?keyword=symptom eMedicine/Stedman Medical Dictionary Lookup!]<sup class="noprint Inline-Template" contenteditable="false"><span style="white-space: nowrap;">[''<span title=" since December 2011">dead link</span>'']</span></sup></ref> ve doğrudan ölçüm yapılamaz,<ref name="pmid1479160"><span class="citation journal" contenteditable="false">Devroede G (1992). </span></ref> oysa bulgu başkaları tarafından objektif olarak gözlemlenebilir. Örneğin, [[Parestezi ]]<nowiki/>bir semptomdur (sadece bunu yaşayan kişi doğrudan karıncalanma hissini yaşayabilir), oysa [[eritem ]]<nowiki/>bir bulgudur (cildin anormal şekilde kızardığını herkes onaylayabilir). Semptomlar ve bulgular genelde karakteristik değillerdir. ancak bunların çeşitli kombinasyonları belirli[[ tanı]]<nowiki/>ları düşündürür, Tanı aralığını daraltmakta yardımcı olur. <span class="cx-segment" data-segmentid="18"></span> |
|||
[[Tıp]]ta '''bulgu''', doktorun hastada belirlediği, gözlediği, bulduğu, onun tıbbi durumun belirtisi olan bir işarettir. Hastanın hissettikleri için kullanılan "[[belirti]]" (semptom) teriminin aksine, bulgular [[nesnel]]dir. Bulgular hasta için bir şey ifade etmese de onun şikayetlerine neden olan hastalığın tanımlanabilmesi için doktoruna yardımcı olur. |
|||
Bu terim bazen [[hamilelik ]]<nowiki/>belirtilerinde olduğu gibi, hastalık bağlamı dışında [[fizyolojik ]]<nowiki/>durumlar için de kullanılır, |
|||
Örneğin, hastanın [[baş ağrısı|başının ağrımasından]] yakınması bir belirtidir. Doktor, ayrıntılı bir sorgulamayla, bu yakınmanın enseden başın arkasına doğru yayılan ve zonklayıcı tarzda bir şikayet olduğunu öğrenebilir ve bu tabloyu, muhtemel bir [[hipertansiyon]] halinin belirtisi olarak değerlendirebilir ("ön tanı"). Hikâye bitip de muayeneye gelindiğinde, [[tansiyon]] ölçme, [[göz dibi muayenesi]] vb. yöntemlerle, hastanın "belirti"lerine uyan yüksek tansiyon "bulgu"ları elde edilebilir. |
|||
== |
== Türleri == |
||
Belirtiler [[kronik]], tekrarlayan[[Relaps|<nowiki/>]] ya da [[remisyon ]]<nowiki/>tarzında olabilir. [[Asemptomatik hastalıklar|Asemptomatik]] koşullarda da olabilir (örneğin [[subklinik enfeksiyon]] ve bazen de [[yüksek tansiyon]]) |
|||
* '''Prognostik bulgular'''. Hastanın mevcut durumunun ilerde varacağı sonucun işaretleri. |
|||
* '''Anamnez bulgular''' geçmişte olan bir hastalık halinin işaretleridir. |
|||
* '''Diagnostik (tanı) bulgular'''. Hastalığın tanımlanmasına yarayana işaretler. |
|||
* '''Patonomik bulgular''', belli bir hastalığın varlığı konusunda şüphe bırakmayan işaretlerdir. |
|||
Yapısal ya da genel belirtiler hastalığın sistemik etkileri ile ilişkilidir (örneğin: ateş, keyifsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı). bu belirtiler tüm vücutta, belirli bir organda veya bölgede ortaya çıkablir.. |
|||
{{tıp-taslak}} |
|||
"Baş şikayet", "belirti takdimi" ve "şikayetlerin sunulması" hastayı doktora getiren kişi tarafından ilk şüpheleri anlatmak için kullanılan terimlerdir. Tanıya götüren semptoma "cardinal symptom" denir. |
|||
| ⚫ | |||
'''Karakteristik olmayan semptomlar '''karakteristik hastalık sürecine işaret etmeyen veya izole bir vücut sistemini kapsayan kendi kendine bildirilen belirtilerdir. Örneğin [[halsizlik ]]<nowiki/>birçok tıbbi durumun özelliğidir , zihinsel olabilir veya olmayabilir ve birincil veya ikincil belirti olabilir. Halsizlik, günün sonunda çalışma sonrası yaşanan normal bir durum da olabilir.<span class="cx-segment" data-segmentid="48"></span> |
|||
=== Pozitif ve negatif === |
|||
[[Akıl hastalığı|Akıl hastalıklarında]],<ref name="positive"><span class="citation web" contenteditable="false">[http://www.minddisorders.com/Ob-Ps/Positive-symptoms.html "Encyclopedia of Mental Disorders: positive symptom"]. </span></ref><ref name="negative">http://www.minddisorders.com/Kau-Nu/Negative-symptoms.html Encyclopedia of Mental Disorders: negative symptom</ref> özellikle [[şizofreni]]<nowiki/>de, semptomlar pozitif ve negatif olarak ayrılabilirler .<ref><span class="citation web" contenteditable="false">[http://www.surgeongeneral.gov/library/mentalhealth/chapter2/sec2.html "Mental Health: a Report from the Surgeon General"]. </span></ref> |
|||
* Pozitif belirtilerde: Bozukluk belirtiler mevcuttur, Çoğu bireyde görülmezler. Normal fonksiyonların fazlalığını veya bozukluğunu yansıtır (kişinin normal işlevlerine eşlik eden davranışlar ve deneyimler).<ref name="Understanding Psychosis Fact Sheet">[http://www.mifa.org.au/sites/www.mifa.org.au/files/documents/164819%20Understanding%20Psychosis.pdf Understanding Psychosis], Mental Health Illness of Australia.</ref> [[Halüsinasyon]]<nowiki/>lar, [[delüzyon]]<nowiki/>lar ve garip davranışlar buna örnektir.<ref name="positive"><span class="citation web" contenteditable="false">[http://www.minddisorders.com/Ob-Ps/Positive-symptoms.html "Encyclopedia of Mental Disorders: positive symptom"]. </span></ref> |
|||
* Negatif belirtilerde: Sağlıklı bireylerde bulunan mevcut fonksiyonlar etkilenen kişilerde azalmış hatta kaybolmuştur. Böylece, kişinin normal fonksiyonları kaybolur.<ref name="Understanding Psychosis Fact Sheet">[http://www.mifa.org.au/sites/www.mifa.org.au/files/documents/164819%20Understanding%20Psychosis.pdf Understanding Psychosis], Mental Health Illness of Australia.</ref> Sosyal çekinme, [[duyarsızlık]], [[Anhedoni|anhedoni ve ]]<nowiki/>dikkat kontrolü kusurları bu duruma örnektir.<ref name="negative">http://www.minddisorders.com/Kau-Nu/Negative-symptoms.html Encyclopedia of Mental Disorders: negative symptom</ref> |
|||
== Olası nedenler == |
|||
Bazı belirtiler hastalık sürecinde geniş bir aralıkta ortaya çıkabilir, oysadiğer belirtiler hastalığın belli zamanlarında görülür.<span class="cx-segment" data-segmentid="72"></span> |
|||
Bazı belirtiler hastayı ya da hekimi yanıltabilir. Örneğin, safra kesesi iltihabı genellikle sağ omuz ağrısına neden olur, bu belirtinin kas zorlaması sonucu ortaya çıktığı düşündürebilir, karın ağrısı da bu tür belirtilerdendir. |
|||
== Belirti ile bulgu farkı == |
|||
Belirti hasta tarafından bildirilen daha basit bir deneyim olarak tanımlanabilir . Bulgu ise diğer insanlar tarafından da farkedilir.<span class="cx-segment" data-segmentid="87"></span> |
|||
Bir gözlem, gözlemciye(lere) bağlı olarak bulgu veya belirti ya da her ikisi olabilir. Örneğin: deri kaşıntısı uzman bir hekim tarafından gözlemlenebilir, aynı zamanda hasta tarafından da gözlemlenir. Her iki taraf da farkederse bu bir belirti ve bulgu olur. |
|||
Ağrı gibi bazı gözlemler sadece belirti olabilirler çünkü diğer insanlar tarafından doğrudan gözlemlenemezler. Tıbbi laboratuvarda ölçülen [[Hemogram|kan hücresi sayımı]] ise sadece bir bulgudur. |
|||
== Ayrıca bakınız == |
|||
* [[:Kategori:Semptomlar|Category:Semptomlar]] |
|||
* [[Patogenez]] |
|||
* Semptomatik tedavi<br> |
|||
== Kaynaklar == |
|||
<references /> |
|||
[[Kategori:Tıp terimleri]] |
[[Kategori:Tıp terimleri]] |
||
| ⚫ | |||
Sayfanın 14.50, 10 Temmuz 2015 tarihindeki hâli
Belirti ve ya semptom (Yunanca σύμπτωμα, "kaza, aksilik[1]) hasta tarafından farkedilen, bir hastalık veya alışılmışın dışında bir durum nedeniyle vücut işlevlerinin veya hislerin normalden ayrılış halidir. Semptom subjektif bir kavramdır,[2] hasta tarafından gözlenir[3] ve doğrudan ölçüm yapılamaz,[4] oysa bulgu başkaları tarafından objektif olarak gözlemlenebilir. Örneğin, Parestezi bir semptomdur (sadece bunu yaşayan kişi doğrudan karıncalanma hissini yaşayabilir), oysa eritem bir bulgudur (cildin anormal şekilde kızardığını herkes onaylayabilir). Semptomlar ve bulgular genelde karakteristik değillerdir. ancak bunların çeşitli kombinasyonları belirlitanıları düşündürür, Tanı aralığını daraltmakta yardımcı olur.
Bu terim bazen hamilelik belirtilerinde olduğu gibi, hastalık bağlamı dışında fizyolojik durumlar için de kullanılır,
Türleri
Belirtiler kronik, tekrarlayan ya da remisyon tarzında olabilir. Asemptomatik koşullarda da olabilir (örneğin subklinik enfeksiyon ve bazen de yüksek tansiyon)
Yapısal ya da genel belirtiler hastalığın sistemik etkileri ile ilişkilidir (örneğin: ateş, keyifsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı). bu belirtiler tüm vücutta, belirli bir organda veya bölgede ortaya çıkablir..
"Baş şikayet", "belirti takdimi" ve "şikayetlerin sunulması" hastayı doktora getiren kişi tarafından ilk şüpheleri anlatmak için kullanılan terimlerdir. Tanıya götüren semptoma "cardinal symptom" denir.
Karakteristik olmayan semptomlar karakteristik hastalık sürecine işaret etmeyen veya izole bir vücut sistemini kapsayan kendi kendine bildirilen belirtilerdir. Örneğin halsizlik birçok tıbbi durumun özelliğidir , zihinsel olabilir veya olmayabilir ve birincil veya ikincil belirti olabilir. Halsizlik, günün sonunda çalışma sonrası yaşanan normal bir durum da olabilir.
Pozitif ve negatif
Akıl hastalıklarında,[5][6] özellikle şizofrenide, semptomlar pozitif ve negatif olarak ayrılabilirler .[7]
- Pozitif belirtilerde: Bozukluk belirtiler mevcuttur, Çoğu bireyde görülmezler. Normal fonksiyonların fazlalığını veya bozukluğunu yansıtır (kişinin normal işlevlerine eşlik eden davranışlar ve deneyimler).[8] Halüsinasyonlar, delüzyonlar ve garip davranışlar buna örnektir.[5]
- Negatif belirtilerde: Sağlıklı bireylerde bulunan mevcut fonksiyonlar etkilenen kişilerde azalmış hatta kaybolmuştur. Böylece, kişinin normal fonksiyonları kaybolur.[8] Sosyal çekinme, duyarsızlık, anhedoni ve dikkat kontrolü kusurları bu duruma örnektir.[6]
Olası nedenler
Bazı belirtiler hastalık sürecinde geniş bir aralıkta ortaya çıkabilir, oysadiğer belirtiler hastalığın belli zamanlarında görülür.
Bazı belirtiler hastayı ya da hekimi yanıltabilir. Örneğin, safra kesesi iltihabı genellikle sağ omuz ağrısına neden olur, bu belirtinin kas zorlaması sonucu ortaya çıktığı düşündürebilir, karın ağrısı da bu tür belirtilerdendir.
Belirti ile bulgu farkı
Belirti hasta tarafından bildirilen daha basit bir deneyim olarak tanımlanabilir . Bulgu ise diğer insanlar tarafından da farkedilir.
Bir gözlem, gözlemciye(lere) bağlı olarak bulgu veya belirti ya da her ikisi olabilir. Örneğin: deri kaşıntısı uzman bir hekim tarafından gözlemlenebilir, aynı zamanda hasta tarafından da gözlemlenir. Her iki taraf da farkederse bu bir belirti ve bulgu olur.
Ağrı gibi bazı gözlemler sadece belirti olabilirler çünkü diğer insanlar tarafından doğrudan gözlemlenemezler. Tıbbi laboratuvarda ölçülen kan hücresi sayımı ise sadece bir bulgudur.
Ayrıca bakınız
- Category:Semptomlar
- Patogenez
- Semptomatik tedavi
Kaynaklar
- ^ "Sumptoma, Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', at Pursues".
- ^ Pathology - Glossary[dead link]
- ^ eMedicine/Stedman Medical Dictionary Lookup![dead link]
- ^ Devroede G (1992).
- ^ a b "Encyclopedia of Mental Disorders: positive symptom".
- ^ a b http://www.minddisorders.com/Kau-Nu/Negative-symptoms.html Encyclopedia of Mental Disorders: negative symptom
- ^ "Mental Health: a Report from the Surgeon General".
- ^ a b Understanding Psychosis, Mental Health Illness of Australia.