Umma Han

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Umma Han
Kafkas Avarcası: КIудияв ГIумахан
Yerine geldiği Muhammed Nutsal IV
Yerine gelen Gebek Khan
Kişisel bilgiler
Doğum 1761
Hunzah
Ölüm 22 Mart 1801
Balaken[1], ya da Ilısu[2]
Dini İslam

Umma Han (Ömer Han[Not 1])) Avar, takma adı "Büyük"[3] veya "Deli"[4][5][6] (1761 veya 1762, Hunzah - 22 Mart 1801, Balaken) - Avar Nutsal,[Not 2][7] Avar Hanlığı'nın 1774'ten 1801'e[8] hükümdarı.

Umma Han, 12 veya 13 yaşında Avar Hanlığı'nın başına geçti. Kuba Hanlığı'ndn Feteli Han ile Akuşin'de gerçekleştirilen görüşmeler[9][10] sırasında hain bir şekilde öldürülen babası Muhammed-Nutsal IV'ün yerini aldı.[11]

Umma Han yönetiminde, Avar Hanlığı hem Avar özgür toplumları[Not 3][12] hem de komşu bölgeleri topraklarına katarak sınırlarını genişletti.[13][14].

Umma Han, Gürcistan Kralı II. İrakli, Derbent, Kuba, Bakü, Şirvan, Şeki hanları ve Ahıska Paşalarını[15][16] vergiye bağladı. Ayrıca Karabağ Hanlığı[17], Tuşeti[18][19] ve bazı Çeçen toplumlarına[20][21] vergi koydu. Jar Cumhuriyeti de ona bağlıydı.[22]

Soyu[değiştir | kaynağı değiştir]

Avar Nutsallarının soy ağacı şeması, A. Berger

Umma Han, 1761 veya 1762'de Avar hanı IV. Muhammed Nutsal ve Kaytaylı Muhammed Han'ın kızı Bahu'nun çocukları olarak doğdu.

1740'ların başlarında, Kaytay ailesinin üyeleri, gelecekte Avar ve Kaytağ hanedanları arasındaki hanedan evliliklerinin ortaya çıkmasını önceden belirleyen Hunzah'a göç etti. Nadir Şah'ın ordularından kaçan Kaytaylı Ahmed Han, bir yılını Avarya'da geçirdi ve 1743 veya 1744'te merhum oğlu Han Muhammed'in kızı Bahu ile Muhammed Nutsal[23] evlendi.

Bahu'dan Muhammed Nutsal'ın Umma Han dışında üç kızı daha vardı: Khistaman, Aymesei ve Bakhtika. Muhammed Nutsal'ın ikinci karısına Meryem adı verildi; o İslam'a dönen Gürcü bir kadındı. Gebek Muhammad-Nutsala[3] adında bir erkek çocuk doğurdu.

Adın kökeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Umma Han'ın (Umahan) Ömer Han adından geldiğine dair görüşler vardır. Aynı şey, özellikle Dağıstan'da isimlerin bu şekilde kullanılmasına dair görüşleri olan Hasan Alkadari tarafından da belirtilmiştir.[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar
  1. ^ Rus kaynaklarında Ömer Han olarak da bilinir.
  2. ^ Nutsal — Avar hanlarına verilen bir unvandır.
  3. ^ Özgür toplumlar — Dağıstan'da yarı vatansever-yarı feodal tipteki kırsal toplulukların birleşmesi, feodal lordlardan bağımsızlığını korurdu
Kaynak hatası: <references> üzerinde tanımlanan "FOOTNOTEАлиханов2005" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: Kaynak gösterme)
Kaynaklar
  1. ^ Мирза Адигезаль-бек (1950). Карабаг-наме (АН Азербайджанской ССР bas.). Şablon:Б. Пер. с азерб. В. Н. Левиатова. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  2. ^ Аббас-Кули-ага Бакиханов (1991). Гюлистан-и Ирам (АН Азербайджанской ССР bas.). Şablon:Б.: Элм. Пер. с перс. З. М. Буниятова. ISBN 5-8066-0236-2. 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  3. ^ a b c Х. Геничутлинский (1992), Историко-биографические и исторические очерки, Дагестанский научный центр РАН, Мх., 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Ekim 2020 
  4. ^ Атаев Б. М. Аварцы: язык, история, письменность. — Махачкала, 2005, стр. 192—193
  5. ^ Гаджиева Мадлена Наримановна — Аварцы. История, культура, традиции. Стр.14
  6. ^ Омарова Гульнара Ахбердиевна НЕКОТОРЫЕ АСПЕКТЫ ПОЛИТИКИ АВАРСКИХ ХАНОВ В ОТНОШЕНИИ РОССИИ (XVIII — НАЧ. XIX в.)
  7. ^ С. М. Броневский (1996). Историческия выписки о сношениях России с Персиею, Грузиею и вообще с горскими народами, в Кавказе обитающими, со времен Ивана Васильевича доныне (Институт востоковедения РАН bas.). СПб.: Петербургское востоковедение. s. 234. ISBN 5-85803-025-4. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  8. ^ Р. М. Магомедов, А. М. Магомедов. {{{заглавие}}}. — ISBN 978-5-98390-111-7.
  9. ^ Бакиханов 1991.
  10. ^ İskender-bek Hajinsky (1947). "Kubalı Fet-Ali-hanın Hayatı". Kafkasya. 
  11. ^ Б. Г. Алиев (2006), Традиционные институты управления и власти Дагестана XVIII — первая половина XIX в, Институт ИАЭ ДНЦ РАН, Мх., s. 378 
  12. ^ "Вольные общества Дагестана". Большая советская энциклопедия. М.: Советская энциклопедия. 
  13. ^ Ю. У. Дадаев (2005). Государство Шамиля: социально-экономическое положение, политико-правовая и военно-административная система управления. Мх.: Ихлас. s. 21. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2022. 
  14. ^ Б. М. Атаев (2006). Аварцы: язык, история, письменность (Дагестанский научный центр РАН bas.). Мх.. s. 287. ISBN 5-94434-055-X. 
  15. ^ А. А. Неверовский (1848), Краткий исторический взгляд на северный и средний Дагестан до уничтожения влияния лезгинов на Закавказье, Книга по Требованию, СПб.: Тип. военно-учебных заведений, s. 44, ISBN 978-5-518-06845-2, 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Ekim 2020 
  16. ^ Я. И. Костенецкий (1851), Записки об Аварской экспедиции на Кавказе 1837 yılа, Книга по Требованию, СПб.: Тип. Э. Праца, s. 122, ISBN 978-5-518-08193-2, 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Ekim 2020 
  17. ^ M. M. Gasanaliev (2012). "Взаимоотношения России с Аварским ханством в 1774—1801 гг". Вопросы истории. 27 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  18. ^ Хрисанф (1958). "Сведения об Аварском ханстве". Восточная литература РАН. 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  19. ^ Г. М. Мирзамагомедов, Н. И. Стоянова (2012). "Дибир-кади Хунзахский — письмоводитель правителей Аварии". yayıncı= Институт языка, литературы и искусства им. Г. Цадасы Дагестанского научного центра РАН. 
  20. ^ У. Лаудаев. (1872), Чеченское племя, Сборник сведений о кавказских горцах, Тф.: Тип. Главного управления Наместника Кавказского, ISBN 978-5-4458-0423-9, 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Ekim 2020 
  21. ^ Ф. В. Тотоев, П. А. Кузьминов (2009), Общественный строй Чечни: вторая половина XVIII — 40-е yılы XIX века, Нальчик: Эль-Фа, s. 374, ISBN 978-5-88195-977-7 
  22. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  23. ^ Т. М. Айтберов (1986). "Материалы по хронологии и генеалогии правителей Аварии". Источниковедение средневекового Дагестана. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Umma_Han&oldid=31535102" sayfasından alınmıştır