Tutaklı Ali Can isyanı
Tutakli Alican İsyani (Kürtçe: Serhildana Berazan û Seyîdan) 1930 senesinde günümüzün Tutak (Ağrı), Bulanık (Muş) Karaçoban, Köprüköy, Hınıs ve Karayazı (Erzurum) ilçelerinde Ağrı ayaklanmaları'na destek amaçlı meydana gelen yerel bir ayaklanmadır[1] Bu ayaklanma, Berazî ve Hasenan (Seyîdan) aşiretlerince desteklenir.
Hasenanlı Ferzende Bey 1930'un ilkbaharında Berazî aşiretinin lideri Ali Can'i ziyaret eder ve o'ndan Ağrı ayaklanmalarını desteklemesini ister, bunun akıbetinde Ali Can 40 süvarisiyle 7 Temmuz 1930'da Hasankale ilçesinin Karayazı nahiyesindeki müfrezeye saldırmasıyla 3 ay süren isyan başlar. Ali Can Ağustos'un başında Muş'un Bulanık ilçesinde yaşayan Hasenan aşiretinin Seyîdan kolunun ağası Seyit Han'ın (Kürtçe: Seyîdxanê Kerr (Sağır Seyit Han) yanına sığınır. Seyit Han'ın kardeşleriyle isyana katılmasıyla isyancıların sayısı 400e çıkar. Bulanık-Hınıs-Karayazı hattında askerî birliklerle ve Kürt-Alevi aşiretleriyle (Çarekan) sürekli çatışma içinde geçen iki ayin sonunda Ali Can bir çatışmada öldürülür. Seyit Han isyanın başarısızlığı karşısında yakınlarıyla Suriye'ye doğru yol alır, orada yeniden örgütlenmek için, fakat Mardin yakınlarında Kürt aşiretlerinin yardımıyla askeriye tarafından pusuya düşürülerek öldürülür.
Alican resmi kaynaklarda Tutaklı olarak bilinse de Karayazı'nın Hespreş köyündendir. O dönemde Karayazı henüz ilçe statüsünde olmadığından Tutaklı olarak resmi kayıtlara geçmiştir.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kurdica.com: Ali Can isyani (almanca) http://kurdica.com/News-sid-Der-Aufstand-der-Beraz%C3%AE-und-Sey%C3%AEdan-942.html 9 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Karayazı http://karayazi.org/karayazi 5 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Polat, Caglayan:, Kocatepe Universtität Afyon 2007. s. 84. 1926 – 1930 Agri isyanlari