Tunkin Depresyonu
Tunkin Depresyonu, Rusya'da yer alan volkanik bir alandır .
Tunkin Depresyonu'nun kendisi, Baykal Gölü ile Hövsgöl Nuur arasında, Baykal Rift Bölgesi'nin bir parçası olan 200 kilometre (120 mi) genişliğinde tektonik bir çöküntüdür. Depresyon bir dizi havzadan oluşur ve İrkut Nehri'nin alüvyon çökelleri ile kaplıdır. Havza kuzeyde Tunka Sıradağları ve güneyde Hamar-Daban Dağları ile sınırlanmıştır.[1] Baykal Rifti'nin tarihi, yarıkta kıta içi genişlemenin gerçekleştiği Mezozoik ile başlar. Senozoik'te riftleşme, tortullar ve bazaltik volkanizma ile doldurulmuş oluşum havzalarını oluşturmaya başlamıştır. Ritleşmenin nedenleri belirsizdir ve Hindistan-Asya çarpışmasının tektonik etkilerini, manto gaz sütunlarını ve astenosferik süreçleri içerebilir.[2]
Volkanik alan, Baykal Gölü'nün batı ucunun batısındaki çok sayıda kül konisinden ve lav akıntılarından oluşur. En fazla sayıda volkan, Tunka kasabası yakınlarında bulunur ve Hobok grubu olarak adlandırılır.[3] 125-120 metre (410-394 ft) yüksekliğindeki Hara-Boldok veya Ulyborskiy bölgedeki en yüksek volkandır. Bu koni ayrıca 90-85 metre (295-279 ft) genişliğinde bir kraterdir. Tunkin Depresyonu'nda dört başka volkan grubu daha bulunur.[4]
Tunkin volkanik alanı, Tunkin Depresyonu'nu Miyosen'den Kuaterner'e kadar değişen ve bazaltik lav akıntıları ve tüf içeren yaklaşık 500 metre (1.600 ft) volkanik ürünlerle doldurdu.[3][4] Çökme günümüzde de devam etmektedir[3] ve dolayısıyla volkanik koniler alçalmaktadır; konilerden biri günümüzde sadece 6 metre (20 ft) yüksekliktedir.[1]
Sahada karbonatit, olivin veya palagonit içeren bazalt oluşmuştur. Bazaltlar alkali bazaltlardan tholeiitlere kadar değişir.[5] Volkanizma Pleistosen ve Holosen boyunca uzanmış olabilir;[3] Bazı konilerin potasyum-argon tarihlemesi, 1.58 ± 0.14 milyon yıl öncesi ve günümüzden 700.000 ± 400.000 yıl öncesi dahil olmak üzere birkaç yaş aralığı sunmaktadır.[2]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Shchetnikov, Alexander A. (1 Aralık 2009). "Relief structure of the Tunka rift system (Lake Baikal region)". Zeitschrift für Geomorphologie. 53 (4): 505-518. doi:10.1127/0372-8854/2009/0053-0505.
- ^ a b Krivonogov, S.K.; Safonova, I.Y. (July 2017). "Basin structures and sediment accumulation in the Baikal Rift Zone: Implications for Cenozoic intracontinental processes in the Central Asian Orogenic Belt". Gondwana Research. 47: 267-290. doi:10.1016/j.gr.2016.11.009. ISSN 1342-937X.
- ^ a b c d "Tunkin Depression". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution.
- ^ a b Whitford-Stark, J.L. (1987). A survey of Cenozoic volcanism on mainland Asia (İngilizce). Boulder, Colorado: Geological Society of America. ISBN 9780813722139.
- ^ Whitford-Stark, J.L. (December 1983). "Cenozoic volcanic and petrochemical provinces of Mainland Asia". Journal of Volcanology and Geothermal Research. 19 (3–4): 193-222. doi:10.1016/0377-0273(83)90110-5. ISSN 0377-0273.