Transfer baskı
Transfer baskı, kağıt üzerine monokrom baskının yapıldığı kazınmış bakır veya çelik plaka kullanılarak çanak çömlek veya diğer malzemeleri süsleme yöntemidir. Daha sonra parçanın üzerine bastırılarak desen aktarılır.[1]
Teknik, 1750'lerden itibaren İngiltere'de geliştirilmiştir ve 19. yüzyılda İngiltere'de çok popüler oldu ancak diğer büyük çanak çömlek üreten ülkelerde nispeten az kullanıldı. Üretimin büyük kısmı, Staffordshire çömlekçilik sanayisinden gelirdi. Amerika, resimleri Amerikan pazarına uyarlanan İngiliz transfer baskılı ürünler için büyük pazardı; birkaç imalatçı neredeyse tekelleşmişti. Bu teknik, söğüt deseni gibi karmaşık süslemenin nispeten ucuz çömleklere aktarılması için gerekliydi. Özellikle transfer baskı, bir akşam yemeği servis takımının fiyatını çoğu insanın satın alabileceği kadar ucuzlattı. Bu teknik çömlekçiliğin yanı sıra metal ve emaye kaplı metal üzerinde ve bazen ahşap ve tekstil üzerinde de kullanıldı. Çoğu zaman yerini litografi almasına rağmen, günümüzde de kullanılır. 19. yüzyılda renkli transfer baskı yöntemleri geliştirilmiştir.
Süreç[değiştir | kaynağı değiştir]
İşlem, kağıt üzerine oyma veya gravür yapmak için kullanılanlara benzer gravürlü metal baskı plakasıyla başlar. Plaka, "mürekkep" olarak yanmaya dayanıklı özel pigment karışımları kullanılarak deseni emen kağıda baskı yapmak için kullanılır. Daha sonra transfer baskı, pigment tarafı aşağıya bakacak şekilde çömleğin üzerine yapılarak yapışkan mürekkep seramik yüzeyine aktarılır.
Tasarım, nesnenin tamamını kapsıyorsa genellikle her parça için birkaç farklı transfer bölümüne ihtiyaç duyulur. Kağıt, ya nesne suya batırılarak yüzdürülür ya da pişirme sırasında yanar. Baskı, seramik sırın üstüne veya altına yapılabilir, ancak sır altı ("alt baskı") yöntemi çok daha dayanıklı bir dekorasyon sağlar. Daha sonra seramik sırlanır (eğer bu daha önce yapılmadıysa) ve deseni sabitlemek için fırında pişirilir.
Sır üstü baskıda yalnızca alçak sıcaklıkta pişirmeye ihtiyaç duyulur. İşlem, gravürlü baskılara benzer ince çizgiler üretir.[2]
Transfer baskıdan önce seramikler zahmetli ve pahalı bir süreç olan elle boyanırdı. Transfer baskı, porselen üzerine boyamada geliştirilen yüksek kaliteli temsilin çok daha ucuza yapılmasını sağladı ve bu süreçte çok sayıda ressama gerek kalmadı.
Başlangıçta teknik çoğunlukla porselen üzerinde kullanıldı, ancak birkaç yıl sonra İngiliz çömlekçilerinin geliştirmekte olduğu krem rengi ürünler ve inci sırlı eşyalar gibi yüksek kaliteli toprak kaplarda da kullanıldı.[3]
18. yüzyılın sonuna gelindiğinde, "yarasa baskılı" mallar veren farklı bir teknik piyasaya çıktı. Bu teknikte, kağıt yerine lastiksi dokulu "esnek tutkal çubukları veya levhalar" kullanıldı. Plaka, sopanın üzerine yapıştırıcıyı bastı, bu sonra parçaya aktarıldı ve daha sonra yapıştırıcıya yapışan toz pigmentler eklendi. Bu teknik, bakır plakalarda kullanılan teknik olarak çizgi oyma yerine noktalamanın kullanılmaya başlanmasıyla ilişkilendirilmiştir.[4] Süreç çok karmaşıktı ve 1820'den sonra çok az kullanıldı.[5]
Renk[değiştir | kaynağı değiştir]
Her iki teknik de tek renk basıyordu ve bu renk çoğunlukla yüzyıllardır çömlek boyamada çok kullanılan kobalt mavisiydi. Başarısının nedeni renginin çekici olması ve kobaltın çok yüksek porselen sıcaklıklarında bile rengini korumasıydı. Başlangıçta kobalt mavisi, siyah ve kahverengi muhtemelen sıraltı transfer baskı için tek renk seçeneğiydi.
Transfer baskı elle eklenen renk veya yaldızla desteklenebilir ve bu teknik eskiden beri kullanıldı. Her biri farklı renkte olan çoklu transferlerin kullanımı, örneğin, merkezi bir renkte, kenarlığı başka bir renkte olan plaka gibi her renkte farklı alanların basılmasıyla oldukça erken zamanda yapıldı. Tamamen çok renkli görüntü oluşturmak zordu, ancak bu teknik, 1840'larda Messrs F&R Pratt of Fenton tarafından mükemmelleştirildi.[4]
-
Falcı desenli çaydanlık. Elle emaye renkleriyle baskılı siyah çerçeve. 1762–82 -
-
Puce ve yeşil olmak üzere iki transfer kullanılmış tabak, y. 1830, Enoch Wood & Co. -
Çok renkli çaydanlık, 1896, Burgess & Leigh -
Reklamlı metal kibrit kutusu, İngiliz malı, 19. yüzyıl sonları -
Modern renkli baskı - 1937 Wedgwood için Eric Ravilious'un taç giyme töreni kupasıdır
,_ca._1780_(CH_18559459-2).jpg)
.JPG)
_(cropped).jpg)
.jpg)
Tasarım geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
_Staffordshire_plate,_1760.jpg)
Çömlekçilik ve baskıresim dünyaları zaten yakından ilişkiliydi. Ressamlar tarafından çömlek üzerine, özellikle de kitap resimleri de dahil olmak üzere, baskıların ana görsel kaynağı olduğu porselen üzerine çok sayıda baskı kopyalanıyordu. Çoğunlukla nispeten küçük ve parçanın yalnızca ortasını kaplayan büyük parçalardakı ilk konular, kibar veya pastoral çiftler veya küçük gruplar, manzaralar, klasik kalıntılar, gemiler ve özellikle 1756–63 Yedi Yıl Savaşı’nın kahraman asker portreleriydi. Bunların hepsi, en popüler edebi referanslar olan Ezop konularıyla birlikte, Çin resminin mevcut repertuarından geliyordu.
Transfer baskılı İngiliz malları 1776'da New York'ta kayıtlara geçti ve Kuzey Amerika önemli bir pazar oldu. Bu zamana kadar krem rengi ürünler gibi saflaştırılmış toprak kapların üzerine transfer baskılar çoğaldı. Yüzyılın sonuna gelindiğinde çok sayıda tasarım, yeni cumhuriyeti ve özellikle George Washington'u, merkezi resmin etrafında özenle hazırlanmış süslemelerle kutladı.
Tamamen çiçek desenli, özellikle ayırt edici transfer malzeme türü, basma çömlek olarak adlandırılır.[6]
Teknik ve yöntem[değiştir | kaynağı değiştir]
Transfer baskı, süblimasyon, serigrafi ve ofset baskı adı verilen üç ayrı baskı tekniği ile gerçekleştirilir. Bunların da kendi aralarında farklı baskı yöntemleri vardır. Kullanılan malzemeler de farklıdır.
Süblimasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
Kağıt üzerine yazıcı çıktısı ile basılan desenin tekstil veya veya polyester kaplanmış malzemelere ısı ve basınç ile aktarılması tekniğidir. Bu teknikte ısı ve basınç yardımı ile özel mürekkep buharlaşarak diğer maizemenin üzerindeki polimer yüzeye direkt işlemesiyle olur ve genelde uygulanacak malzeme renginin beyaz olması esastır.
Serigrafi[değiştir | kaynağı değiştir]
Genelde 1 ila 3 renk arası desenlerin özel kağıda uygulanması ve ısı basınç ile genelde tekstil ürünlerinin üzerine uygulama tekniğidir. Her renk tekstil üzerinde en iyi renk kalitesi alınan tekniktir.
Ofset baskı[değiştir | kaynağı değiştir]
Ofset baskı, özel transfer kağıdının çok renkli (özellikle fotoğraf özelliğindeki) desenlerin önce matbaaada basılması sonra serigrafiyle özel toz yapıştırılmadı ve üzerine basılacak nesneye (tekstil, deri vb) ısı ve basınçla uygulanmasıdır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
İtalya[değiştir | kaynağı değiştir]
Her ne kadar ticari transfer baskı tarihine İngiltere hakim olsa da teknik ilk olarak İtalya'da kullanılmıştı. Muhtemelen Torino civarından gelen birkaç majolika parça, süslemelerinde baskılı ve boyalı unsurları karıştırır. Bunlar 17. yüzyılın sonlarına veya muhtemelen 18. yüzyılın başlarına tarihlenir ki o zamandan kalma dört parça vardır. Yaklaşık 1749 ile 1752 yılları arasında, yani en eski İngilizce baskıların yapıldığı dönemde, Floransa yakınlarındaki Doccia porselen fabrikası da transfer baskıyı kullanırdı. Ayrıca şablon’larla da deneyler yapıldı ve bazı parçalar bu teknikleri karıştırdı. Yaklaşık 50 parçanın günümüze ulaştığı bilinmektedir.[7]
İngiltere[değiştir | kaynağı değiştir]
1750'lerde üç adam baskılı dekorasyonun seramik yüzeylere uygulanmasında önemli ilerlemeler kaydetti. İtalyan emsallerinden haberdar olmaları pek muhtemel değidir.
Toprak kap’larda daha fazla kullanıldığı 19. yüzyılın aksine, transfer baskı ilk defa çoğunlukla pahalı porselen eşyaların üzerine yapıldı. Başlangıçta tüm parçalar sır üstüne basılırdı.
Transfer baskılı ve Chelsea markasının "yükseltilmiş çapa" şekilli ve 1750 ile 1752 arasındaki bir tarihi gösteren Chelsea porselen tabağı günümüzde British Museum'dadır. İsviçreli bir emaye sanatçısı baskının bir merkezde yapılırken gördüğünü kaydetmiştir. İsviçreli emaye sanatçısı, 1752'nin sonlarındaki Londra ziyaretinde, Chelsea fabrikasına yakın (ancak ondan farklı) kimliği belirsiz bir fabrikada baskı yapıldığını gördüğünü de kaydetmişti.[8]
1751'de, o zamanlar Birmingham'da yaşayan İrlandalı bir gravürcü olan John Brooks, "kazınmış ve mezzotinlenmiş plakalardan ve ahşap ve metal üzerindeki kesimlerden emaye ve çini üzerine baskı, baskı ve ters çevirme..." için patent başvurusu yaptı. Öncelikle kutular, plaketler, madalyonlar vb emaye üzerine baskılı süslemeyle ilgileniyordu. Patent başvurusu kabul edilmedi ve Birmingham'dan Londra'ya taşındı ve burada başarısız şekilde patent başvurusunda bulunmaya devam etti. Londra'daki Battersea'de ve muhtemelen Birmingham yakınlarındaki Bilston'da emaye üzerine ilk baskı işleriyle uğraştı.[9]
Emaye üzerine baskı muhtemelen 1753 civarında başladı (Horace Walpole'un 7 Eylül 1755 tarihli mektubunda basılı Battersea kutusundan bahsedilir). 1756 civarında bu işlem bazı Bow porselenlerinin üzerinde yapılmaya başlandı ancak belki de sır "fazla yumuşak ve atabilir" olup görüntüyü bulanıklaştırdığıdan sonuçlar mükemmel değildi. 1750'lerin renkleri "morumsu veya kahverengimsi siyah" veya "güzel, sıcak kiremit kırmızısı" idi. 1760 civarında mavi renkte bir miktar sıraltı baskı vardı.[10]
Brooks'un 1756'daki ilk patent girişiminden beş yıl sonra,[11] John Sadler (Guy Green'le ortaklaşa) bir patent beyanında son yedi yılını fayans üzerine baskıyı mükemmelleştirmek için harcadıklarını iddia edip, 6 saatte "farklı desenlerde 1.200'den fazla fayansa baskı yapabileceklerini" söyledi. Sadler ve Green, Liverpool'da baskı işi yaptılar. Burada kalaylı toprak kaplar, porselen ve krem rengi eşyaların üzerine sır üstü baskı işiyle ilgili ticaret yaptılar.[12]
1750'lerde Worcester porselen fabrikasında porselene transfer baskı, genellikle bazı parçaları imzalayan ve aynı zamanda Bow için de çalışmış gravür ve oymacı Robert Hancock ile ilişkilendirilir. Worcester'ın yöneticileri Richard ve Josiah Holdship çok destek oldu ve Hancock'un eserlerine dahil oldular. 1750'lerin ortalarına gelindiğinde Worcester fabrikası hem sır altı baskıları mavi renkte hem de sır üstü baskıları ağırlıklı olarak siyah renkte üretiyordu.[13] Bazı baskılı parçaların karmaşık şekillerde olması ve yaldızlı olması, tekniğin bu noktada lüks ürünler için uygun görüldüğünü gösterir.[14]
1842'den itibaren Birleşik Krallık Patent Ofisi, genellikle parçaların alt tarafına basılan tescilli marka sistemini uygulamaya başladı. Transfer baskılı tasarımlar, kağıda basılı transferler gönderilerek kolaylıkla tescillendi.[15]
Transfer baskı teknolojisi Asya'ya da yayıldı. Japonya'daki Kawana eşyası, Edo Dönemi’nin sonlarında geliştirildi ve bir tür mavi-beyaz porselendi.
Burslem, Stoke-on-Trent'te yapılan Burleigh, seramiklerinde hala transfer baskı kullanan dünyadaki son çömlekçiliktir.[16][17]
Üreticiler[değiştir | kaynağı değiştir]
19. veya 20. yüzyılın başlıca İngiliz üreticileri arasında Crown Ducal, Enoch Wood & Sons, Royal Staffordshire, Royal Crownford, Alfred Meakin (Tunstall), Spode, Johnson Brothers ve Mason's bulunur. Süreç Almanya dahil diğer ülkelerde de popülerdi.
-
Sadler ve Yeşil çini, 1760 -
Ahşap kibrit kutusu, İngiliz, yak. 1900 -
Taş Yeni Zelanda kavanozu üzerine pratik baskı -
Transferlerin kağıt baskısı, Flemenkçe, 1859 -
Çömlek fabrikasının transfer baskı departmanı, Societe Ceramique, Maastricht
,_1760_(CH_18340193)_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Fleming, John & Hugh Honour. (1977) The Penguin Dictionary of Decorative Arts. London: Allen Lane, p. 800. 0713909412
- ^ Honey, 6–7; Savage, 30
- ^ Battie, 117
- ^ a b Godden, 44
- ^ Honey, 7; "Bat-Printed Porcelain" 2 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Regency World
- ^ Bagdade, Susan & Al (2004). Warman's English & continental pottery & porcelain (4.4yer=Iola, WI bas.). KP Books. ss. 51-52. ISBN 9780873495059. Erişim tarihi: 6 Haziran 2014.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Early Italian Ceramic Printing" 3 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Printed British Pottery and Porcelain
- ^ ""Overglaze Printing on English Porcelain: the beginnings"". 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ Honey, 7; Savage, 30
- ^ Honey, 7, 116–121, 120 quoted; Savage, 30
- ^ Hildyard, Robin. (1999) European Ceramics. London: V&A Publications, p. 90. 1851772596
- ^ Honey, 295–296
- ^ Dawson, 172–192; Honey, 7, 118, 220–224
- ^ Dawson, 186
- ^ "/mark/reg.htm The Potteries, "Ceramic Marks"". 3 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024.
- ^ "Handmade Pottery: How We Make Burleigh". Burleigh Pottery (İngilizce). 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
- ^ "FAQs". Burleigh Pottery (İngilizce). 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
Ek kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Battie, David, ed., Sotheby's Concise Encyclopedia of Porcelain, 1990, Conran Octopus, 1850292515
- Copeland, Robert, Blue and White Transfer-printed Pottery, 2000, Shire Publications Ltd, 0747804494
- Dawson, Aileen, The Art of Worcester Porcelain, 1751-1788: Masterpieces from the British Museum Collection, 2009, British Museum/UPNE, 1584657529, 781584657521
- Godden, Geoffrey, English China, 1985, Barrie & Jenkins, 0091583004
- Honey, W.B., Old English Porcelain, 1977 (3rd edn.), Faber and Faber, 0571049028
- Savage, George, Pottery Through the Ages, Penguin, 1959