Susanne Langer

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Susanne Langer
Susanne Langer 1925
Tam adıSusanne Langer
DoğumuAralık 20, 1895
Manhattan, New York, U.S.
ÖlümüHaziran 17, 1985 (89 yaşında)
Doktora
danışmanı		Alfred North Whitehead
İlgi alanlarıZihin felsefesi, estetik

Susanne Katherina Langer (/ˈlæŋər/ ; née Knauth ; 20 Aralık 1895 - 17 Temmuz 1985) Amerikalı bir filozof, yazar ve eğitimcidir. Sanatın zihin üzerindeki etkilerine ilişkin teorileriyle tanınır. Amerikan tarihinde felsefe alanında akademik bir kariyere ulaşan ilk kadınlardan biri ve bir Amerikan filozofu olarak popüler ve profesyonel olarak tanınan ilk kadındır. Langer en çok 1942 yılındaki Yeni Anahtarda Felsefe kitabıyla tanınır, bunu 1953'teki Duygu ve Biçim: Sanat Teorisi kitabı takip eder.[1] 1960 yılında Langer, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi üyeliğine seçilmiştir.[2]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Susanne Katherina Knauth olarak doğan Langer, Manhattan'ın Batı Yakası'nda New York'ta büyüdü. Her ikisi de Almanya göçmeni olan avukat Antonio Knauth ile Else Uhlich'in kızlarıdır. Amerikan doğumlu olmasına rağmen, Langer'in ana dili Almancadır, çünkü gençliği boyunca evinde bu dil konuşulmuştur. Alman aksanı tüm hayatı boyunca kalmıştır. Yaratıcılığa ve sanata, özellikle de müzik yoluyla, tamamen maruz kalmıştır. Kendisine çello ve piyano çalması öğretilmiş ve hayatının geri kalanında çello ile devam etmiştir. Langer büyük şairlerin eserlerini ve ayrıca geleneksel çocuk tekerlemelerini ve masallarını okumaktan zevk alırdı. Bu onun okuma ve yazma sevgisini körüklemiş ve küçük kardeşlerini eğlendirmek için sık sık kendi şiirlerini ve hikâyelerini yazdı. Doğa sevgisi, ailesinin George Gölü'ndeki kulübelerinde geçirdiği yazlar sırasında başlamıştır. 1921'de Harvard'da bir öğrenci olan William Leonard Langer ile evlendi ve aynı yıl çalışmalarını Viyana, Avusturya'ya taşıdılar. İki oğulları oldu ve çift 1942'de boşanmadan önce Cambridge, Massachusetts'e geri döndüler. Susanne 17 Temmuz 1985'te hayatını kaybetti.[3][4]

Eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk eğitimi, özel bir okul olan Veltin Kız Okulu'na devam ederken evden eğitim almayı da içeriyordu. 1916'da Langer, Radcliffe Koleji'ne kaydoldu. 1920'de lisans derecesini aldı ve 1924'te yüksek lisans diplomasını ve 1926'da doktorasını aldığı Harvard'da felsefe alanında yüksek lisans eğitimine devam etti. 1927'den 1942'ye kadar Radcliffe'de felsefe öğretmeniydi. Delaware Üniversitesi'nde bir yıl ve Columbia Üniversitesi'nde (1945-1950) beş yıl felsefe dersleri verdi. 1954'ten 1962'ye kadar Connecticut Koleji'nde ders verdi. Ayrıca Michigan Üniversitesi, New York Üniversitesi, Northwestern Üniversitesi, Ohio Üniversitesi, Smith Koleji, Vassar Koleji, Washington Üniversitesi ve Wellesley Koleji'nde felsefe dersleri verdi.[3]

Felsefe[değiştir | kaynağı değiştir]

Susanne Langer'in bilinç ve estetik bağlantısı etrafındaki keşfedilmemiş tezi ve yazılarındaki alışılmadık bir dil kullanımı, nihayetinde onun diğer akademisyenler tarafından dikkatle incelenmesine yol açtı. Bununla birlikte, insan bilincinin karmaşıklığını ve doğasını daha fazla keşfetmesini sağladı.[5]

Langer'in felsefesi, bir şeyi başka bir şey cinsinden "görme" gücü aracılığıyla insan zihnindeki sürekli anlam oluşturma sürecini araştırdı. Langer'in ilk büyük eseri, Yeni Anahtarda Felsefedir. Bugün sıradan hale gelen bir fikri ortaya koyar: Sembolize etmek, anlamlar icat etmek ve kendi dünyasına anlamlar yüklemek için temel ve yaygın bir insan ihtiyacı var.[6]

Pozitivizm eleştirisiyle başlayan eser, insan düşünce süreçlerine dair; anlambilim kuramından müzik felsefesine doğru ilerleyen, tüm sanatlar için bir kuram taslağı çizen bir çalışmadır. Langer'e göre, insan zihni "kendisine gelen deneyimsel verilerin sembolik bir dönüşüm sürecini sürekli olarak sürdürür", bu da onun "neredeyse kendiliğinden fikirlerin gerçek bir çeşmesi" olmasına neden olur.[7]

Susanne Langer'in söylemsel ve sunumsal semboller arasındaki ayrımı, onun daha iyi bilinen kavramlarından biridir.[8] Söylemsel simgeleştirme, kararlı ve bağlama göre değişmeyen anlamları olan öğeleri (kelime olmak zorunda değil) yeni bir anlama göre düzenler. Sunum simgeleştirmesi, sabit anlamları olan öğelerden bağımsız olarak çalışır. Sunum, ayrı ayrı bölümlerinin anlamını aşamalı olarak birleştirerek anlaşılamaz. Bir bütün olarak anlaşılmalıdır. Örneğin, bir resimde kullanılan bir öğe, başka bir resimde tamamen farklı bir anlamı ifade etmek için kullanılabilir. Aynı ilke, bir müzik aranjmanındaki nota için de geçerlidir - bu tür öğelerin, tüm sunum bağlamları dışında bağımsız olarak sabit bir anlamı yoktur.[9] Langer'in bir sanat eseri içindeki bu içsel bağlamsallaştırmaya ilişkin analizi, onu, "biçimin mantıksal olarak içerikten soyutlanabileceğini" düşünmenin "saçma" olduğunu iddia etmeye yöneltti.[10]

Langer, sembolizmin, tüm insan bilme ve anlamasının temelini oluşturması sebebiyle, felsefenin temel ilgi alanı olduğuna inanıyordu.[11] Ernst Cassirer gibi Langer de, insanları hayvanlardan ayıran şeyin sembolleri kullanma kapasitesi olduğuna inanıyordu. Tüm hayvan yaşamını duygular yönlendiriyorken, insan duygusuna kavramlar, semboller ve dil aracılık eder. Hayvanlar işaretlere tepki verir, ancak bir işaretten gelen uyaran insanlar için belirgin ölçüde daha karmaşıktır.

Langer, "sanal deneyim" teriminin erken kullanımı da dahil olmak üzere sanal kavramına yakın ilgi gösteren en eski filozoflardan biridir.[12] Henri Bergson'un madde ve bellek kavramlarından esinlenerek sanatı sanal kavramıyla ilişkilendirmiştir. Ona göre, yaratıcısı tarafından bir sanat eserinin alanını bulmak, sanal bir dünya inşa etmekten daha azı değildir. Sanallığı "algılanmak için yaratılan her şeyin niteliği" olarak tanımlamaktadır. Ona göre sanal, yalnızca bir bilinç meselesi değil, insan zihninin dışında bir düşünce alanı olarak, kasıtlı olarak yaratılan ve maddi olarak var olan dışsal bir şeydir. Langer, sanallığı, sanatçı tarafından yaratılan, örneğin bir resim veya bir bina gibi, "çevrenin bir parçası olarak değil de kendi içinde önemli" olan fiziksel bir alan olarak görür. Özellikle mimarlığı, bir varlık mekanının gerçekleştirilmesi olarak değil, algılanması için kavramsal olarak sanallığa tercümesi olarak görmektedir: "Mimar, kısacası, yaratılmış bir alanla, sanal bir varlıkla ilgilenir." Langer için Bergson'un tersine, sanallık somuttur ve insanlarla makine arasında düşünceye dayalı bir etkileşime neden olabilir.[13]

Daha sonraki yıllarda Langer, çalışmalarının belirgin görevinin süreç felsefesi geleneklerini kullanarak bilim ve psikoloji temelli bir "zihnin yaşamı" teorisi oluşturmak olduğuna inanmaya başladı.[9] Langer'in son çalışması Mind: An Essay on Human Feeling, ilgili hümanist ve bilimsel metinlerin kapsamlı bir setinin üç ciltlik bir araştırmasına dayanarak estetik deneyimin felsefi ve bilimsel temelini oluşturma girişiminin sonucudur.[6]

Önemli Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Feeling and Form: A Theory of Art. New York: Charles Scribner's Sons. 1953. 
  2. ^ "Book of Members, 1780–2010: Chapter A" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  3. ^ a b "American National Biography Online: Langer, Susanne K". www.anb.org. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2016. 
  4. ^ "Susanne Langer". Books and Writers (kirjasto.sci.fi). Finland: Kuusankoski Public Library. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Shelley, C 1998, 'Consciousness, Symbols and Aesthetics: A Just-So Story and its Implications in Susanne Langer's 'Mind: An Essay on Human Feeling', Philosophical Psychology, 11, 1, pp. 45-66, Philosopher's Index, EBSCOHost, viewed 4 April 2016.
  6. ^ a b Howard Gardner, "Philosophy in a New Key Revisited: An Appreciation of Susanne Langer" Art, Mind, and Brain: A Cognitive Approach to Creativity, New York: Basic Books, pp. 48–54
  7. ^ "Dryden, "Whitehead's Influence on Susanne Langer's Conception of Living Form"". www.anthonyflood.com. 21 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2016. 
  8. ^ Hoffmann, Michael H. G., Geist und Welt – durch die Symbolisierungen der Kunst betrachtet, a review of Susanne K. Langer, Die lebendige Form menschlichen Fühlens und Verstehens (The living form of human feeling and understanding). Munich: Fink, 2000. 3-7705-3462-X, IASL Online, retrieved 2010-03-19.
  9. ^ a b Lachmann, Rolf (January 1998), From Metaphysics to Art and Back: The Relevance of Susan K. Langer's Philosophy for Process Metaphysics 26, Process Studies, pp. 107–125
  10. ^ Langer (1950). "The Principles of Creation in Art". Hudson Review. 2: 520-521. 
  11. ^ Littlejohn, Stephen W.; Foss, Karen A. (2008), Theories of Human Communication (9th ed.), Belmont, California: The Thomson Wadsworth Corporation, p. 105
  12. ^ Literature and Knowing. Middleton, Connecticut: Weslyan University. 1969. 
  13. ^ Susanne K. Langer, Feeling and Form (Charles Scribner's Sons, 1953), 65 and 114–115.
  • "Confusion of Symbols and Confusion of Logical Types", Mind, 35, 1926, ss. 222-229 
  • "Form and Content: A Study in Paradox", Journal of Philosophy, 23, 1926, ss. 435-438 
  • "A Logical Study of Verbs", Journal of Philosophy, 24, 1927, ss. 120-129 
  • "The Treadmill of Systematic Doubt", Journal of Philosophy, 26, 1929, ss. 379-384 
  • "Facts: The Logical Perspectives of the World", Journal of Philosophy, 30, 1933, ss. 178-187 
  • "On a Fallacy in 'Scientific Fatalism'", International Journal of Ethics, 46, 1936, ss. 473-483 
  • "The Lord of Creation", Fortune, 29, January 1944, ss. 127-154 
  • "Why Philosophy?", Saturday Evening Post, 234, 13 Mayıs 1961, ss. 34-35, 54, 56 
  • "Henry M. Sheffer", Philosophy and Phenomenological Research, 25, 1964, ss. 305-307 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Susanne_Langer&oldid=32627792" sayfasından alınmıştır