Satırcı Mehmed Paşa
Satırcı Mehmed Paşa (d.? - ö. 1599, Belgrad), Yeniçeri ağalığı, beylerbeyliği ve vezirlik görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.
1592 yılı Nisan'ının başında Sadrazam Serdar Ferhat Paşa ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle yeniçeri ağalığı görevinden azledildi. Kısa süre sonra da aynı yıl içerisinde Anadolu beylerbeyi görevine getirildi.[1] Eylül 1594'te de bu görevinden azledildi.[2]
Sadrazam Serdar Ferhat Paşa'nın, Eflak voyvodası Mihai Viteazu'nun isyanı üzerine düzenlenen sefer esnasında 14 Mayıs 1595'te alınan bir karara göre Eflak ve Boğdan'ın imtiyazlı voyvodalık statülerine son verildi ve bu iki bölgede valilikle idare edilen vilayet idaresinin kurulmaya başlandı. Satırcı Mehmed Paşa'da yeni kurulan Eflak Beylerbeyi ve vezir sıfatıyla sefere katıldı.[3] Mehmed Paşa, 7 Temmuz 1595'te Ferhat Paşa'nın görevden alınıp Koca Sinan Paşa'nın sadrazamlığa atanmasıyla da aynı şekilde seferde görev aldı. Damat İbrahim Paşa'nın ikinci sadrazamlığıyla birlikte 1597 yılında Belgrad'a gelerek Avusturya (Macaristan) cephesinin serdarı oldu.[4] Habsburg ilerleyişine karşı düzenlediği seferde 12 Ekim 1597'de Tata kalesini geri aldı.[5] Ancak Vaç kalesine düzenlediği seferde başarısızlığa uğramasıyla geri döndü.[6]
Satırcı Mehmed Paşa Osmanlılara karşı harekete geçen Erdel voyvodasının bazı kaleleri alıp Temeşvar'ı tehdit etmesi üzerine 1598 yılı ilkbahar sonuna doğru Erdel'e sefere çıktı. Çanad (8 Eylül 1598) ve Arad kalelerini aldıktan sonra 1[7]/2 Ekim’de Varad kalesini kuşatsa da iklim koşullarının olumsuzluğu ve Budin'in de kuşatıldığı haberinin alınması nedeniyle 3 Kasım'da kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. Mehmed Paşa, Budin üzerine harekete geçse de Habsburglar'ın kuşatmayı kaldırması üzerine Belgrad'a döndü. Kendisine gelen emirlerde Erdel topraklarına akın yapması istenirken kendisinin kale kuşatmalarıyla uğraşması, batı cephesini korumasız bırakmasıyla Yanıkkale'nin[6] ve bazı yerlerin elden çıkması başkentte eleştirilmiş olup yaşadığı tüm bu başarısızlıklar nedeniyle serdarlık görevinden azledilmiş ve üçüncü defa sadrazam olan Damat İbrahim Paşa'nın 10 Temmuz 1599'da Belgrad'a gelmesinden birkaç gün önce[8] yeniçeri ağası Tırnakçı Hasan Ağa tarafından idam edildi.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dervişoğlu, Elif (2021). "III. Murad Dönemi Devlet Adamlarından Ferhad Paşa". Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Ordu (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi. ss. 64,65. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2022.
- ^ Ak, Mahmut (2003). "Lala Mehmed Paşa". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 27. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 71-73. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2022.
- ^ Sarğın, Yasemin (2013). "Başlangıcından 1606'ya Kadar Osmanlı Devleti İle Eflak Ve Boğdan Voyvodalıkları Arasındaki İlişkiler" (PDF). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Afyonkarahisar (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). YÖK Açık Bilim. s. 38. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2022.
- ^ Afyoncu, Erhan (2009). "Sokulluzâde Hasan Paşa". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 37. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 366-368. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.
- ^ Bilge, Sadık Müfit (2000). "Macaristan'da Osmanlı Hâkimiyetinin Ve İdari Teşkilatının Kuruluşu Ve Gelişmesi". OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 11 (11). DergiPark. s. 56. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.
- ^ a b Gökbilgin, M.Tayyip. "Mehmed III" (PDF). tayyibgokbilgin.info. 23 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.
- ^ Göger, Veysel (2017). "Askerî Devrim Kuramı ve XVI. Yüzyıl Osmanlı Kale Kuşatmaları" (PDF). Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi. 22 (42). www.bingol.edu.tr. s. 35. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.
- ^ Gül, Abdulkasim (2015). "Kuyucu Murad Paşa" (PDF). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı. Atatürk Üniversitesi. s. 36. 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.
- ^ Emecen, Feridun M. (1997). "Onbeş Yıl Savaşları Tarihinden Bir Safha Osmanlı Kaynaklarına Göre 1598 Varad Seferi" (PDF). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi (Prof. Dr. M. Münir Aktepe'ye Armağan), 15. isamveri.org. ss. 265-303. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2022.