Redox (işletim sistemi)
 | |
 Orbital pencere sisteminde Ion kabuğunu çalıştıran Redox | |
| Geliştirici(ler) | Jeremy Soller, Redox Developers[1] |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | Unix-benzeri |
| Paket yöneticisi | pkgutils |
| Kaynak türü | Özgür yazılım |
| Lisans | MIT Lisansı |
| Çekirdek türü | Microkernel |
| Platform desteği | x86-64 ve geliştirme aşamasında olan ARM64[2] |
| Kullanıcı alanı | Özel |
| Kullanıcı arayüzü | Komut satırı arayüzü, Orbital |
| Dil sayısı | İngilizce |
Redox, güvenlik, kararlılık ve performansa odaklanan Rust programlama dilinde yazılmış Unix benzeri bir mikro çekirdek işletim sistemidir.[3][4][5] Redox güvenli, kullanılabilir ve özgür olmayı amaçlar. Redox, SeL4, MINIX, Plan 9 ve BSD gibi önceki çekirdeklerden ve işletim sistemlerinden esinlenmiştir. GNU ve BSD'ye benzer, ancak bellek açısından güvenli bir dilde yazılmıştır.[6] MIT Lisansı altında dağıtılan ücretsiz ve açık kaynaklı bir yazılımdır .
Redox, adını kimyadaki indirgeme-yükseltgenme reaksiyonlarından alır; bir redoks reaksiyonu, pas olarak da adlandırılan demirin korozyonudur .
Tasarım[değiştir | kaynağı değiştir]
Redox işletim sistemi güvenli olacak şekilde tasarlanmıştır.[3] Bu, iki tasarım kararına yansır:
- Uygulama için Rust programlama dilinin kullanılması
- MINIX'e benzer bir mikro çekirdek tasarımı kullanılması
Bileşenler[değiştir | kaynağı değiştir]
Redox, birlikte işlevsel bir işletim sistemi oluşturan paketler (bellek ayırıcı, dosya sistemi, ekran yöneticisi, temel yardımcı programlar, vb.) sağlar. Redox, proje üyeleri tarafından Rust'ta yazılmış bir yazılım ekosistemine dayanır.
- Redox kernel – MINIX'ten esinlenerek mikro çekirdek konseptinden türemiştir
- Ralloc – bellek ayırıcı
- TFS dosya sistemi – ZFS dosya sisteminden ilham almıştır
- İyon kabuğu - Redox'ta kabuklar ve komut yürütme için temel kitaplık ve varsayılan kabuk
- pkgutils - paket yöneticisi
- Orbital pencere sistemi - görüntüleme ve pencere yöneticisi, yörüngeyi ayarlar: şema, ekranı yönetir ve pencere oluşturma, yeniden çizme ve olay yoklama isteklerini işler
- relibc – C standart kitaplığı
Komut satırı uygulamaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Redox, aşağıdakiler dahil olmak üzere komut satırı arabirimi (CLI) programlarını destekler:
- Sodium – sözdizimi vurgulama sağlayan vi benzeri düzenleyici
- Rusthello – gelişmiş Reversi yapay zekası ; oldukça eşzamanlıdır ve Redox'un çoklu okuma yeteneklerinin kanıtı olarak hizmet eder; kaba kuvvet, minimaks, yerel optimizasyonlar ve hibrit yapay zekalar gibi çeşitli yapay zeka stratejilerini destekler
Görsel uygulamalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Redox, aşağıdakiler dahil olmak üzere grafiksel kullanıcı arabirimi (GUI) programlarını destekler:
- NetSurf - kendi düzen motorunu kullanan hafif bir web tarayıcısı
- Calculator – Windows Hesap Makinesi programına benzer işlevler sağlayan bir yazılım hesap makinesi
- Editor – basit metin düzenleyici, Microsoft Not Defteri'ne benzer
- File Browser - dosyalar için simgeleri, adları, boyutları ve ayrıntıları görüntüleyen bir dosya yöneticisi ; dosyaları tıklatıldıklarında açmak için başlatıcı komutunu kullanır
- Image Viewer– Basit dosya türleri için resim görüntüleyici
- Pixelcannon - 3B oluşturucu, Orbital masaüstünü karşılaştırmak için kullanılabilir
- Orbterm – ANSI tipi terminal emülatörü
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Redox, Jeremy Soller tarafından oluşturuldu ve ilk olarak 20 Nisan 2015'te GitHub'da yayımlandı.[7] Temmuz 2021 itibarıyla, Redox deposunda toplam 79 katılımcı vardı.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Redox Contributors". GitLab. 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2019.
- ^ "Porting Redox to ARM (AArch64)". 6 Ağustos 2018. 7 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Redox - Your Next(Gen) OS - Redox - Your Next(Gen) OS". www.redox-os.org. 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Operating Systems: Rust Redox – An Next-Generation Attempt to Plug Linux OS Gaps". Formtek. Formtek, Inc. 4 Mayıs 2016. 4 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ .
"Rust's Redox OS could show Linux a few new tricks". InfoWorld. San Francisco: IDG Communications, Inc. 21 Mart 2016. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "redox-os/redox". 12 Mayıs 2021. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi – GitHub vasıtasıyla.
- ^ "Initial commit of Rustboot-based OS". GitHub. GitHub, Inc. 20 Nisan 2015. 17 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2017. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Redox Repository". GitHub. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2016.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Resmî site
- Official GitLab instance 18 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- GitHub'da Redox
- Redox at Open Hub
