Kazma Mağarası
Azerice: Qazma mağarası | |
| Konum | Kengerli |
|---|---|
| Bölge | Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Azerbaycan |
| Uzunluk | 22 m |
| Genişlik | 1 - 6,5 m |
| Sit ayrıntıları | |
| Kazı tarihleri | 1983 |
| Arkeologlar | Mammadali Huseynov A.G.Jafarov |
Kazma Mağarası (Azerice: Qazma mağarası), 1983 yılında Ordubad ve Şerur rayonları arasında keşfedilen bir Paleolitik yerleşim yeridir.[1][2] Kazma Mağarası, Tananam Köyü'nün 3 km kuzeydoğusunda, deniz seviyesinden 1450 m yüksekliktedir.[3]
Keşif[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazma Mağarası antik bölgesi, M. M. Huseynov ve A.G. Jafarov başkanlığındaki keşif ekibinin 1983 yılında Ordubad ve Şerur rayonlarında gerçekleştirdiği Paleolitik arkeolojik keşif gezisinde keşfedildi. 1987-1990 yıllarında A. G. Jafarov ve 2008-2013 yıllarında A. Zeynalov önderliğinde arkeolojik kazılar gerçekleştirilmiştir.[4]
Bulgular[değiştir | kaynağı değiştir]
Araştırmalar sırasında mağarada çok sayıda arkeolojik materyal bulunmuştur. 17.000'den fazla topraklaşmamış fauna fosili D. V. Hajiyev ve S. D. Aliyev tarafından incelendi ve 24 tür fauna içerdikleri, bazılarının araç olarak kullanıldığı tespit edildi. Fauna fosillerine ek olarak mağarada 874 taş alet de bulunmuştur. Bunların arasında 780 obsidiyen, 93 çakmak taşı ve 1 tüf alet vardı. Obsidiyen rezervinin Kelbecer dağlarında olmasına rağmen, araştırma mağara sakinlerinin bu taşları Arpaçay yatağı civarından toplandığını ortaya koydu.[5] Aletlerin şekli Azıh ve Tağlar mağaralarında bulunanlara benzemektedir. Mağaradaki küçük bir alanda birkaç ocak bulunması, Kazma'da yaşayan ilkel insanların ateş kullandığını ve burada uzun süre yaşadığını göstermektedir. Musteryen kültür döneminde Kazma sakinlerinin yaşamlarında avcılık özel bir rol oynamıştır.[6]
Katmanlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Mağarada 6 kültürel katman keşfedildi.[7]
İlk katman - kara topraktan oluşur. Arkeolojik bulgu elde edilmemiştir. Katmanın toplam kalınlığı 15–20 cm'dir.
İkinci katman - açık sarı kil topraktan oluşur. Birinci ve ikinci katmanlar arasındaki fark açıkça görülebilir. Arkeolojik bulgu elde edilmemiştir. Katmanın toplam kalınlığı 20–25 cm'dir.
Üçüncü katman - koyu sarı kil topraktan oluşur. Kazılar sırasında kemik fosilleri keşfedilmeye başlandı. Bu katman biraz daha kalındır. Katmanın toplam kalınlığı 35–40 cm'dir.
Dördüncü katman - açık sarımsı kil toprak katmanından oluşur. Mağaranın üst kısmından düşen kaya kırıkları ve sarkıt parçaları kaydedilmiştir. Dördüncü tabakadan başlayarak, kemik fosillerinin yanı sıra taş aletler de bulunmuştur. Tabakada 8 adet taş alet bulunmuştur. Hepsi obsidiyendir. Katmanın toplam kalınlığı 25–30 cm'dir.
Beşinci katman - koyu sarı kil toprağı ve bazı bölgelerde açık gri katmanlardan oluşur. Kaya kırıkları ve sarkıt parçaları bulunmuştur. Tabakada kemikler ve taş aletler de ortaya çıkarılmıştır. Tabakada 13 adet taş alet bulunmuştur. 11 tanesi obsidiyen, 2 tanesi çakmaktaşıdır. Katmanın toplam kalınlığı 30–35 cm'dir.
Altıncı tabaka - koyu kahverengi kil topraktan oluşur. Diğer tabakalardan farklı olarak, altıncı tabakada kaya kırıkları ve sarkıt parçaları nadiren bulunmuştur. Tabakada kemikler ve taş aletler bulunmuştur.[8]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Obsidiyen araçlar, Kazma Mağarası
-
-
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Qazma mağarası". yeddi.az. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "District of Kengerli". nakhchivan.preslib.az. 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.
- ^ "QAZMA MAĞARASI". qedim.nakhchivan.az. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.
- ^ NАХÇIVАNIN АRХЕОLОJİ АBİDƏLƏRİ (PDF). Nakhchivan: АZƏRBАYCАN MİLLİ ЕLMLƏR АKАDЕMİYАSI NАХÇIVАN BÖLMƏSİ. 2008. s. 30. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ "Qazma mağarası". serqqapisi.az. 28 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.
- ^ Naxçıvan Ensiklopediyası (PDF). Nakhchivan: АZƏRBАYCАN MİLLİ ЕLMLƏR АKАDЕMİYАSI NАХÇIVАN BÖLMƏSİ. 2005. s. 334. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ "ARCHAEOLOGICAL EXCAVATORS". www.nakhchivan.az. 28 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.
- ^ "QAZMA MUSTYE DÜŞƏRGƏSİNDƏ ARXEOLOJİ QAZINTILARIN BƏRPASI". arxeologiya.az. 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019.