Köytendağ Tabiatı Koruma Alanı
| Köytendağ Tabiatı Koruma Alanı | |
|---|---|
| Rusça: Койтендагский заповедник, Türkmence: Köýtendag döwlet goraghanasy | |
IUCN kategori Ia (tabiatı koruma alanı)
| |
| Alan türü | Tabiatı koruma alanı |
| Devlet |  Türkmenistan
|
| Şehir | Lebap |
| İlçe | Köytendağ |
| Koordinatları | 37°48′K 66°30′D / 37.800°K 66.500°D |
| Kapladığı alan | 271.4 km² |
| Kuruluş tarihi | 1986 |
Köytendağ Tabiatı Koruma Alanı ya da eski ismiyle Kugitangs Doğa Koruma Alanı, Türkmenistan'ın Lebap ilinin doğusunda, Köytendağ Sıradağları'nda yer alan bir doğa koruma alanıdır. 1986 yılında kurulmuş ve 271,4 km2 alan kaplamaktadır.
Koruma alanı sınırları içinde, nesli tükenmekte olan bir canlı olan burma boynuzlu keçi (Capra falconeri heptneri) yaşamaktadır.[1][2][3] Koruma alanında yaşayan memeliler arasında bayağı vaşak,[4] boz ayı, İran parsı,[5] çizgili sırtlan,[6] ve kunduz[7] görülmektedir ve gözlenen 155 kuş türü arasında 122 yuvalayıcı kuş türü,[8] gri kuyruklu akbaba[9] sakallı akbaba (Gypaetus barbatus) ve Tatar şahini[10] gözlenmektedir. Diğer hayvanlar arasında, endemik mağarada yaşayan ve kör yeşilimsi balık[11] ve relikt bayağı Kuron salyangozu gösterilebilir. 982 tür bitki içeren ardıç ormanlarında gözlenen Astragalus çalıları (69 tür) deniz seviyesinden 1700 ila 2800 m arasında yaygın olarak dağılmıştır.
Koruma alanı ayrıca yumuşakçalar, dallı bacaklılar ve dinozorların fosilleri (400'den fazla ayak izi dahil) ile Karljuk ve Kap-Kutan mağara sistemlerini de içermektedir.
2009 yılında Kötitendağ döglet goraghanasy adı altında Dünya Mirası (kategori vii ve x) olarak önerilen koruma alanı 1223,66 km2 alan kaplamaktadır ve dört küçük koruma alanından (zakaznik) oluşur:
- Garlyk çäkli Barınağı (1986) - 40000 ha
- Hojapil çäkli Barınağı(1986) - 31635 ha
- Hojaburjybelent çäkli Barınağı (1986) - 17532 ha
- Hojagarawul çäkli Barınağı(1999) - 6011 ha
Dağın Özbekistan tarafında, Türkmenistan koruma alanlarının hemen yanında Surhandarinskaya Koruma Alanı da bulunmaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Paul I. Weinberg, Raul Valdez, Alexander K. Fedosenko: Status of the Heptner's markhor (Capra falconeri heptneri) in Turkmenistan Journal of Mammalogy, Vol. 78, No. 3, Aug., 1997
- ^ 300 individer av Capra falconeri heptneri registrerades och populationen uppskattades till 550–600 år 2000 enligt Viktor Lukarevsky, Protected Areas in Turkmenistan 5 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Capra falconeri 2 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. på IUCNs Rödlista.
- ^ https://web.archive.org/web/https://www.iucnredlist.org/species/3787/97218336
- ^ Möjligen försvunnen. Panthera pardus 31 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. på IUCNs Rödlista.
- ^ "Hyaena hyaena (Striped Hyaena)". web.archive.org. 13 Kasım 2012. 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023.
- ^ "Ovis orientalis (Cyprian Wild Sheep, Cyprus Mouflon, Mouflon, Red Sheep, Urial)". web.archive.org. 8 Nisan 2014. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023.
- ^ Enligt UNESCO 2009.
- ^ "Aegypius monachus (Black Vulture, Cinereous Vulture, Eurasian Black Vulture)". web.archive.org. 14 Kasım 2012. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2023.
- ^ Falco cherrug 13 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Kasım 13, 2012 at the Wayback Machine på IUCNs Rödlista.
- ^ Nemacheilus starostini 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. på IUCNs Rödlista.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Dinozorlar ve Koytendag Mağaraları 27 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Unesco Dünya Mirası Merkezi .
- Койтендагский заповедник 27 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Sovyet Siklopedi 27 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
- Türkmenistanyň Tebigaty goramak ministrligi hakynda
- Birdlife International'da kabin günü 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .
