Gönülalan, Arpaçay
| Gönülalan | |
|---|---|
 | |
 Kars'ın konumu | |
  Gönülalan Gönülalan'ın Kars'taki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Kars |
| İlçe | Arpaçay |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 160 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0474 |
| İl plaka kodu | 36 |
| Posta kodu | 36730 |
Gönülalan, Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Gönülalan köyünün eski adı İznazor'dur. Gürcüce İznazori (იზნაზორი) veya İdznazori (იძნაზორი) olarak bilinir. Osmanlılar Gürcülerden ele geçirdikten sonra köyü 1595 tarihli mufassal defterde İznazor (ایزنەزور) şeklinde kaydetmiştir. Bu defteri yayımlayan Gürcü Türklolog Sergi Cikia, Rusların köyün adını hatalı biçimde İgnazor (Игназоръ) olarak kaydettiğini belirmiştir.[3] Nitekim köyün adı 1886 tarihli Rus nüfus sayımında bu şekilde geçer.[4] Köyün adı geç dönemde "İğnezor"a dönüşmüştür.[5]
İznazori köyünün bulunduğu Palakatsio bölgesi, tarihsel Gürcistan’ı oluşturan yerlerden biriydi. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köy, Gürcistan Vilayeti içinde, Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Koreti köyünün yakınında, Lavaş Gölü’nün güneydoğusunda yer alıyordu. Bu defterde köy boş olarak kaydedilmiştir.[3] İznazor köyünün daha sonra meskun hale geldiği 1886 tarihli Rus nüfus kaydından da anlaşılmaktadır.
İznazori köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca savaş tazminatı kapsamında Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında İgnazor (Игназоръ) şeklinde kaydettiği yerleşim, Kars sancağının Zaruşad kazasına bağlı Zaruşad nahiyesinin on beş köyünden biriydi. Köydeki 18 hanede, 89'u erkek ve 90'ı kadı olmak üzere, 179 kişi yaşıyordu. Üç hanede 17 kişi Kürt, 15 hanede 162 kişi Karapapak olarak kaydedilmiştir.[4] Köyün nüfusu 1896 yılında 244 kişiye, 1906 yılında ise 271 kişiye ulaşmıştır.[6]
İznazori köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde İgnazor (ایكنە زور) olarak geçer. Köy bu sırada Kars vilayetinin Zaruşad kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[7] 1940 genel nüfus sayımında "İnezor" adıyla, Zaruşad'ın yerini almış olan Arpaçay ilçesinin merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 297 kişiden oluşuyordu.[8] İznazor veya İgnazor Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Gönülalan olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Gönülalan köyünün nüfusu 626 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 161 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Köy, Kars il merkezine 52 km, Arpaçay ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
Köyde 1886 yılında 162 Karapapak ve 17 kürt yaşamaktaydı.[12]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 160[2] |
| 2021 | 169[2] |
| 2020 | 179[2] |
| 2019 | 176[2] |
| 2018 | 201[2] |
| 2017 | 185[2] |
| 2016 | 185[2] |
| 2015 | 192[2] |
| 2014 | 201[2] |
| 2013 | 193[2] |
| 2012 | 196[2] |
| 2011 | 193[2] |
| 2010 | 196[2] |
| 2009 | 208[2] |
| 2008 | 207[2] |
| 2007 | 200[2] |
| 2000 | 237[13] |
| 1990 | 396[14] |
| 1985 | 508[15] |
| 1886 | 179[12] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Gonulalan, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Kars Arpaçay Gönülalan Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ a b "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 408-409". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2024.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 208". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2024.
- ^ "1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1957, s. 290" (PDF). 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2024.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 106, ISBN 9786052100271.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 757.
- ^ "Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2024.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 683". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 356" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2024.
- ^ "Gönülalan Köyü". YerelNet.org.tr. 21 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020.
- ^ a b "ЗАРУШАДСКИЙ УЧАСТОК (1886 г.)" (Rusça). ethno-kavkaz.narod.ru. 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
- ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Türkiye'deki bir köy ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |