Erhard Heiden
| Erhard Heiden | |
|---|---|
| |
| Reichsführer-SS | |
| Görev süresi 1 Mart 1927 - 6 Ocak 1929 | |
| Yerine geldiği | Joseph Berchtold |
| Yerine gelen | Heinrich Himmler |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 23 Şubat 1901 Weiler-Simmerberg, Almanya |
| Ölüm | 1933 (31-32 yaşlarında) Almanya |
| Partisi | Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Nazi Partisi; NSDAP) |
Erhard Heiden (23 Şubat 1901-1933), Nazi Partisi'nin ilk üyelerinden ve Sturmabteilung'un ("Fırtına Kıtası; SA") paramiliter kanadı olan Schutzstaffel'in (SS) üçüncü komutanıdır. 1927'de SA'nın elit bir alt bölümü olan SS'in başına getirildi. O dönemde SS'lerin sayısı binden azdı ve Heiden çok daha büyük olan SA ile baş etmekte zorlanıyordu. Heiden görevinde başarılı olamadı ve SS üyeliği onun liderliğinde önemli ölçüde düştü. Resmî olarak "ailevi nedenlerle" 1929 yılında görevinden alındı. 1933'te Nazilerin iktidara gelmesinden sonra tutuklandı ve aynı yıl idam edildi.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Heiden 23 Şubat 1901'de Bavyera'da bir şehir olan Weiler-Simmerberg'de doğdu.[1] 1917 yılında Fürstenfeldbruck'taki Astsubay Okulu'na katıldı.[2] Erken yaşamı hakkında çok az şey bilinmektedir.[3]
Almanya'nın I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisinin ardından hiperenflasyon, kitlesel işsizlik, yoksulluk, suç ve sivil huzursuzluk ülkenin başına bela oldu.[4] Bu süre zarfında Heiden bir Freikorps biriminde görev yaptı.[2] Ayrıca 1919'da Alman İşçi Partisi (DAP) olarak bilinen küçük bir sağcı siyasi parti kuruldu ve Münih'e yerleşti. Bu parti 1920 yılında adını Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Nazi Partisi; NSDAP) olarak değiştirdi.[4][5] Versay Antlaşması'nın şartlarını reddetti ve antisemitizm ile Bolşevizm karşıtlığını savundu.[6]
1919'un sonları ve 1920'nin başlarındaki parti toplantılarında, protestocular ve provokatörler Adolf Hitler'in konuşmalarını bozmaya çalıştı ve parti üyeleriyle kavga etti. Parti üyelerinden oluşan daimi bir grubun mitinglerde Nazi yetkililerini korumaya ve karşıt partilerin toplantılarını dağıtmaya hizmet etmesine karar verildi. Sturmabteilung ("Fırtına Müfrezesi"; SA) için temel oluşturulmuştu.[7] Heiden, Nazi Partisi ve SA'nın ilk üyelerinden biri oldu.[8] Heiden, 1923 yılında Adolf Hitler'in Stoßtrupp-Hitler ("Şok Birliği-Hitler") adlı küçük bir kişisel koruma birliğine katıldı.[8]
Aynı yıl Hitler, Münih'te iktidarı ele geçirmeye çalışacak kadar kendini güçlü hissetti. Bir önceki yıl Benito Mussolini'nin "Roma Yürüyüşü"nden esinlenen Naziler, önce Münih'te iktidarı kurmayı ve ardından Berlin'deki hükümete meydan okumayı amaçlıyordu. 9 Kasım 1923'te "Stoßtrupp", SA ve diğer bazı paramiliter birimlerle birlikte, Birahane Darbesi olarak bilinen ve on altı Nazi destekçisi ile dört polis memurunun ölümüyle sonuçlanan başarısız darbe olayında yer aldı. Darbeden sonra Hitler ve diğer Nazi liderleri vatana ihanet suçundan Landsberg Hapishanesi'ne hapsedildi.[9] Nazi Partisi ve "Stoßtrupp" da dahil olmak üzere ilgili tüm oluşumlar resmî olarak dağıtıldı.[10]
SS kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Hitler'in Aralık 1924'te hapisten çıkmasının ardından Nazi Partisi resmen yeniden kuruldu. Hitler 1925 yılında yeni bir koruma birimi olan "Schutzkommando"nun ("Koruma Komutanlığı; SS") kurulmasını emretti.[11] Julius Schreck tarafından kurulan bu birimde Emil Maurice ve Heiden gibi eski "Stoßtrupp" üyeleri de yer alıyordu.[12][13] Aynı yıl "Schutzkommando" genişletilerek "Sturmstaffel" ("Fırtına Filosu") ve son olarak da "Schutzstaffel" ("Koruma Filosu"; SS) olarak yeniden adlandırıldı.[14] William Shirer tarafından "kötü şöhretli eski bir polis tabure güvercini" olarak tanımlanan Heiden,[15] 1925 yılında SS'e katıldı ve birimin ana örgütü olan SA'dan ayrılmasının ilk savunucularından biri oldu.[16]
1 Mart 1927'de Joseph Berchtold SS'in liderliğini vekili olan Heiden'a devretti. Berchtold, SA'nın SS üzerindeki otoritesinden dolayı hayal kırıklığına uğramıştı.[17][18] SS'in başı olarak Heiden, daha büyük ve daha güçlü SA'nın altında çalışmayı da zor buldu. Heiden'ın liderliği altında, SA saflarında tolere edilebilecek olandan daha katı bir disiplin kuralı uygulanmıştır. Heiden ayrıca emrindeki adamların kendilerini ilgilendirmeyen parti meselelerine karışmamalarını talep etti. Niyeti küçük ve seçkin bir birlik oluşturmak ve daha kaliteli askerler elde etmekti.[18]
Münih bölgesi dışında birlik herhangi bir ivme yakalayamadı. SS'in SA altında mücadele etmeye devam etmesi nedeniyle SS'in üye sayısı 1.000'den 280'e düştü.[19] Heiden küçük grubun dağılmasını engellemeye çalışırken, Heinrich Himmler Eylül 1927'de yardımcısı oldu. Himmler SS için büyük bir coşku ve vizyona sahipti ve Heiden'ın kullandığı iyi organizasyon yetenekleri sergiledi.[20] Himmler SS içindeki itici güç haline geldi ve zamanla Heiden'ı gölgede bıraktı.[21]
Heiden'in görevden alınması üzerine Himmler, Ocak 1929'da Hitler'in onayıyla "Reichsführer-SS" görevini üstlendi.[22][a] Bu işten çıkarmanın nedeni konusunda farklı açıklamalar vardır. Parti sadece "ailevi nedenlerle" olduğunu duyurmuştur.[23] O dönemde işten çıkarmanın Heiden'ın Yahudilerle ilişki kurmasından kaynaklandığı da öne sürülmüştü.[16] Heiden 1928'den itibaren SS'lere üniforma satan bir giyim tedarik şirketinin ortaklarındandı. Münih'teki başka bir şirket Heiden ve ortağına SS üniformaları için kullanılan pantolonları tedarik ediyordu. Bu diğer şirketin sahibinin bir Yahudi olduğu ortaya çıkmıştır. Dahası, Heiden'ın SS'lere üniforma olarak sattığı giysilerden büyük kârlar elde ettiği iddia edildi. Bu durum Heiden'ın SS başkanlığından istifa etmek zorunda kalmasına yol açtı.[2] Tarihçi Adrian Weale, görevden alınmasının başlıca nedeninin işinde etkisiz kalması olduğuna inanmaktadır. Ayrıca polis muhbiri olduğuna dair söylentiler de vardı.[24] Himmler'in biyografisini yazan Peter Longerich, resmî duyurunun ötesinde, "Heiden'ın görevden alınmasını ya da Himmler'in atanmasını açıklayacak başka ipucuna sahip değiliz" diyor.[25] Himmler'in yönetiminde SS zaman içinde büyük ölçüde genişledi ve nihai hedefi SS'i Almanya'daki en güçlü örgüt haline getirmek oldu.[26]
Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
Mart 1933'te arkadaşı Emil Maurice'i ziyaret eden Heiden, Münih'teki Orlando kahvehanesinde akşam yemeği yerken Sicherheitsdienst ("Güvenlik Servisi"; SD) üyeleri tarafından tutuklandı. Bir süre sonra muhtemelen SD üyeleri tarafından öldürüldü.
Heiden 18 Mart 1933 tarihinde resmî olarak kayıp olarak listelenmiştir. Paul Schulz 28 Mart 1933'te Heiden'ın kayboluşuyla ilgili olarak şunları yazmıştır:
Bugün bir süre önce (14 gün) eski SS lideri Hayden'in [Heiden] kaybolduğunu öğrendim. Akşam saatlerinde arkadaşı Maurice'i ziyaret ediyordu ve oradan sadece birkaç ev ötedeki dairesine gitti. Yolda yakındaki bir bara uğramış, birasını içmiş ve tek başına yemek yemiş. Bir süre sonra bir SA görevlisi gelip onunla konuşmak istemiş ve dışarı çıkmasını istemiş. O zamandan beri geri dönmedi. Yarım saat sonra bu SA görevlisi tekrar geldi ve Hayden'ın paltosunu ve şapkasını aldı. Hayden paltosuz ve şapkasız ve ödeme yapmadan oradan ayrıldı.[27]
Heiden'ın kaybolmasından kısa bir süre sonra annesi eski arkadaşı Maurice'ten onu aramasını istedi. Maurice yardım için Josef Gerum'a başvurdu ve o da August Schneidhuber'le birlikte Himmler'i kaybolma olayıyla ilgili olarak görmeye gitti. Gerum ve Schneidhuber ona Heiden'ın nerede olduğunu sorduklarında, Gerum'un daha sonra iddia ettiğine göre Himmler "öfkelenerek" tepki verdi ve herhangi bir müdahaleyi yasakladı.[28] Schulz'a göre, Mart ayının sonunda bir SS-Sturmfuhrer, Maurice'e Heiden olayı hakkında tek bir kelime daha ederse ya da nerede olduğuna dair daha fazla araştırma yaparsa "gidici" olduğunu söyledi. Maurice olayı Hitler'e aktardığında, Hitler ona bir süreliğine Münih'ten çekilmesini tavsiye etti.[27]
Heiden'in cesedi aylar sonra, 13 Ağustos 1933'te Erding yakınlarındaki Neufinsing iş kanalında bulundu (Erding bölge mahkemesine göre) ve 15 Eylül'de gömüldü.[16] Karl Ortner'e göre, cesedinde başından aldığı bir kurşun yarası vardı. Muhtemel ölüm tarihi resmî olarak 19 Mart 1933 olarak belirlenmiştir.[29]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ O zamanlar "Reichsführer-SS" sadece unvanlı bir mevkiydi, gerçek bir SS rütbesi değildi. McNab 2009, ss. 18, 29.
Alıntılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Kiekenap 2008, s. 233.
- ^ a b c Miller 2015, s. 52.
- ^ Kiekenap 2008, ss. 233-234.
- ^ a b Evans 2003, ss. 103-108.
- ^ Kershaw 2008, ss. 82, 87.
- ^ Goldhagen 1996, s. 85.
- ^ Toland 1976, ss. 94-98.
- ^ a b McNab 2009, ss. 11, 16.
- ^ Hamilton 1984, ss. 160, 172.
- ^ Wegner 1990, s. 62.
- ^ Weale 2010, s. 26.
- ^ Weale 2010, ss. 16, 26.
- ^ McNab 2009, ss. 10, 11.
- ^ Weale 2010, s. 29.
- ^ Shirer 1991, s. 121.
- ^ a b c McNab 2009, s. 11.
- ^ Cook & Russell 2000, ss. 21-22.
- ^ a b Weale 2010, s. 32.
- ^ Weale 2010, ss. 32, 33.
- ^ Weale 2010, ss. 45, 46.
- ^ Weale 2010, s. 46.
- ^ Weale 2010, s. 47.
- ^ Longerich 2012, s. 113.
- ^ Weale 2010, ss. 33, 47.
- ^ Longerich 2012, s. 114.
- ^ Weale 2010, ss. 300-305.
- ^ a b Dimitrios, Alexander (20 Mayıs 2009). Weimar und der Kampf gegen 'rechts': Nation ohne Grundkonsens. 2/II. Ulm: Schulz. s. 760. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.
- ^ Sigmund, Anna Maria (20 Mayıs 2005). Des Führers bester Freund: Adolf Hitler, seine Nichte Geli Raubal und der "Ehrenarier" Emil Maurice - eine Dreiecksbeziehung. Heyne. s. 213. ISBN 9783453620018. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022.
- ^ Andreas Schulz, Günter Wegmann ve Dieter Zinke: Deutschlands Generale und Admirale - Teil V: Die Generale der Waffen-SS und der Polizei 1933-1945. Biblio-Verlag, s. 233 (dipnot).
Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]
- Cook, Stephen; Russell, Stuart (2000). Heinrich Himmler's Camelot: the Wewelsburg Ideological Center of the SS, 1934–1945. Kressmann-Backmeyer. ISBN 978-0-9670443-0-9.
- Evans, Richard (2003). The Coming of the Third Reich. Penguin. ISBN 978-0-14-303469-8.
- Goldhagen, Daniel (1996). Hitler's Willing Executioners: Ordinary Germans and the Holocaust. Knopf. ISBN 978-0-679-44695-8.
- Hamilton, Charles (1984). Leaders & Personalities of the Third Reich. R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-27-0.
- Kershaw, Ian (2008). Hitler: A Biography. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-06757-6.
- Kiekenap, Bernhard (2008). SS-Junkerschule: SA and SS in Braunschweig. Appelhans. ISBN 978-3-937664-94-1.
- Longerich, Peter (2012). Heinrich Himmler: A Life. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-959232-6.
- McNab, Chris (2009). The SS: 1923–1945. Amber Books Ltd. ISBN 978-1-906626-49-5.
- Miller, Michael (2015). Leaders of the SS and German Police, Vol. 2. San Jose, CA: R. James Bender. ISBN 978-1-932970-25-8.
- Shirer, William L. (1991). The Rise and Fall of the Third Reich: A History of Nazi Germany. Londra: Random House. ISBN 978-0-09-942176-4.
- Toland, John (1976). Adolf Hitler. Garden City, New York: Doubleday & Company. ISBN 0-385-03724-4.
- Weale, Adrian (2010). The SS: A New History. Londra: Little, Brown. ISBN 978-1-4087-0304-5.
- Wegner, Bernd (1990). The Waffen-SS: Organization, Ideology and Function. Blackwell. ISBN 0-631-14073-5.
| Hükûmet görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Joseph Berchtold |
SS Reich Lideri 1927–1929 |
Sonra gelen: Heinrich Himmler |
|  | |
SS organizasyonları | ||
|---|---|---|
| SS Bölümleri |  | |
| Liderlik | ||
| Liderler | ||
| Ana Bölümler |
| |
| İdeolojik Kurumlar | ||
| Polis ve güvenlik birimleri | ||
| Führer Koruması | ||
| Paramiliter Birimler | ||
| Waffen-SS tümenleri | ||
| Yabancı SS birimleri | ||
| SS kontrollü işletmeler | ||
| SS ödülleri | ||
| Rütbe, üniforma ve işaretler | ||
