Elspeth Reoch

Vikipedi, özgür ansiklopedi
beyaz çiçekler
Civanperçemi bitkisinin hastalıkları iyileştirmek ve gaipten haber verme yeteneği de dahil olmak üzere birçok büyülü özelliğe sahip olduğu düşünülmüştür; Reoch bu yaprakları sihirli bir iksir yapımı için kullanırdı.

Elspeth Reoch (Caithness - 1616, Kirkwall), cadı olduğu öne sürülen ve bundan ötürü ölüm cezasına çarptırılarak öldürülen bir İskoçtur. Caithness'de doğdu ancak çocukluğunu Orkney anakarasına gideceği tarihe kadar Lochaber'deki bir adada akrabalarıyla geçirdi. O zamanlar İskoçya'nın yargı çevresi içerisinde olan Orkney Adaları'nda büyücülük, yürürlükteki 1563 İskoç Büyücülük Yasası'na göre ölüm cezası gerektiren bir suçtu.

17. yüzyılın ilk yıllarında adalarda, Orkney'in 2. Earl'ü Patrick Stewart ile Orkney Piskoposu James Law arasında bir siyasi iktidar mücadelesi yaşanmaktaydı. İktidarı sırasında 1614 yılında Law, akademisyenler tarafından "Orkney'deki cadılık davaları üzerinde önemli bir etkisi olduğu" şeklinde yorumlanan mahkeme reformlarını gerçekleştirdi. Cadı olduğu iddia edilenler tarafından sorgulamayı gerçekleştiren kişilere verilen ifadelerde ruhani varlıklara yapılan tüm atıflar, sürekli bir şekilde kayıtlara şeytan veya demon olarak geçirilmekteydi.

12 Mart 1616'da Kirkwall'da görülen duruşmada Reoch, kendisine yöneltilen büyücülük ve dilsiz taklidi yaparak halkı kandırdığına yönelik suçlamaları kabul etti. Gözle görülemeyen şeyleri görebilme yeteneğine sahip olduğunu iddia ettiği Lochaber'deki teyzesiyle kaldığı dönemde, on iki yaşındayken, büyülü güçleri nasıl elde edeceği konusunda talimatlar aldığını öne sürdü. Aynı zamanda civanperçeminin taçyapraklarını kopardığı esnada, bazı ilâhiler okuyarak hastalıklara sebep olma ya da hastalıkları tedavi etme yeteneğine sahip olduğunu belirtti. Yaşam tarzı, kendisini geçindirmek için sihir kullanan bir aylak ya da berduş tarzına benzerdi. Yapılan yargılama sonucunda Reoch suçlu bulundu ve boğularak idam edildi. Bedeni, aynı gün öğleden sonra yakıldı.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Orkney adalıları, büyücülüğün, afsunculuğun ve doğaüstü yaratıkların geniş bir yelpazede yorumlandığı eski bir geleneğe sahiptiler.[1] Büyülü güçler genel yaşam tarzının bir parçası olarak kabul ediliyordu ve sorgulanmıyordu.[2] İskoçya'da cadı avları yaklaşık olarak 1550 yılında başladı;[2] İskoç Kraliçesi Mary'nin parlamentosu, 1563 yılında İskoç Büyücülük Yasası'nı kabul etti,[3] bu yasaya göre cadılık suçunun cezası ölüm cezası olarak belirlendi.[4] Orkney takımadaları 1611'e kadar resmi olarak Norveç yasalarına tabi olmuştu,[5] ancak 1468'den sonra[6] İskoç kontlarının kanunları altında yönetilmeye başladı.[7] Kara Patie olarak bilinen Orkney'in 2. Earl'ü Patrick Stewart, ilk cadı mahkemeleri sırasında, 1594'te, adaların kontrolünü ele geçirdi[8] ancak 17. yüzyılın ilk yıllarına siyasi kargaşa hakim oldu.[9] Kara Patie hapsedildi, Orkney Piskoposu olarak sadık bir Piskopos olan James Law'u atayan Kral James'i çileden çıkardığı için idam edildi.[8] Law kasabada şerif rolünü üstlendi ve daha sonraki davaları denetledi.[10][a] Tarihçi Liv Helene Willumsen,[13] 1614'te Piskoposluk Yasası tarafından başlatılan mahkeme reformlarının ve piskoposların yeniden yapılandırılmasının cadı davalarını önemli ölçüde etkilediğini, ancak davaların tarafsızlığını iyileştiremediğini ifade etti.[14]

Özel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Reoch'un babası Donald Reoch, Caithness Kontu'nun hizmetinde bir gaydacıydı.[15] Reoch'un bir ağabeyi ve bir de kız kardeşi vardı.[16] Caithness'te doğmuş olmasına rağmen, Orkney'e gelmeden önce en az iki teyzesinin yaşadığı Lochaber'de bir adada kaldı.[15][17][18]

Reoch'un medeni durumunun açık bir kaydı yok, ama en az iki erkekten iki çocuğu vardı.[19] İlk çocuğunun doğumundan sonra[20] Reoch konuşamamaya başladı.[21] Bu sıralarda Reoch'un babası ölünce Reoch'un ağabeyi en yaşlı akrabası haline geldi.[22] Reoch'un ağabeyi, kız kardeşini konuşturmak için öldüresiye dövdü.[22] Daha sonra Claverhouse'lu Graham'ın kullandığına benzer bir işkence biçimini kullanarak başının etrafına bir kiriş ile sıktı;[23] ayrıca bir demir iğneli bir gem kullanarak onu dövdü.[22] Dayaklar bir işe yaramadı, bu yüzden ona yardım edebileceğine inandığı için dua etmesi için kiliseye gitmesini sağladı,[22] ama Reoch uzun bir süre suskun kalmaya devam etti.[24]

Orkneyli tarihçi Ernest Marwick onun yaşam tarzını bir gezgin, göçebe eğilimi olan biri ya da bir dilenci olarak tanımlamaktadır;[25] çünkü olağanüstü olayları algılama yeteneği iddiası ona bir gelir sağlıyordu.[19] Onun "zararsız" olduğunu, "periler olarak gördüğü erkekler tarafından istismar edilmiş, aldatılmış bir zavallı yaratık" olduğunu düşünüyordu.[26] Bir tür uyku felcinden muzdarip olabilirdi veya birtakım travmalara, tecavüze veya aile içi cinsel ilişkiye maruz bırakılmış olabilirdi; bu anıları tahkikat memurlarına aktardığı hikâyenin temelini oluşturmuştu.[27] Tarihçi Diane Purkiss, Reoch'un ağabeyinin onun aile içindeki ensest ilişkisinin ortağı olabileceğini düşündü[22] ancak bu görüş diğer akademisyenler tarafından kabul görmedi.[28]

Suçlamalar ve itiraf[değiştir | kaynağı değiştir]

Sorgulama altında Reoch, on iki yaşındayken[29] Lochaber'de teyzelerinden biri ile kaldığını belirtmiştir.[30] Bir gölün yanında bir bot beklerken,[31] yanına biri siyah giyinmiş, diğerinin üzerinde yeşil tartan ekose elbise bulunan iki adam yaklaşır.[31] Yeşilli adam, Reoch'un sır saklayamayacağını hisseden siyah giyimli arkadaşının engellemelerine rağmen, Reoch'a çok güzel olduğunu düşündüğünü söyler; istediği her şeyi nasıl öğrenebileceğini söylemek istediğini belirtir.[31] Gizemli güçlere sahip olmak için sabırsızlanan Reoch, ne yapacağını söylemesi için ona baskı yapar.[31] Reoch'un yumurta kaynatmasını ister ancak Reoch bu yumurtadan yememelidir.[b] Bunun yerine, yumurtayı pişirmek için kullandığı karışımı, yıkanmamış elleriyle gözlerini ovuşturmak için kullanmalıdır, bu Reoch'a istediği her şeyi görme ve bilme gücünü verecektir.[32]

Reoch, yeşil giyinmiş adamın, bir dul ve torununun konaklama ya da ziyaret amacı ile evlerinde bulunduğu teyzelerinden birinin evine gitmesi gerektiğini söylediğini belirtti.[32] Aile, Reoch ile hemen hemen aynı yaşta olan çocuklarının, Reoch ile yan yana gelene kadar evli bir adam tarafından hamile bırakıldığının farkında değildi.[32] Çocuk ilk başlarda bu suçlamayı reddetti ve hamileliğin sonlandırılabilmesi için Reoch'a yalvardı ancak Reoch bu isteği reddetti ve bu olaya müdahil olmayı reddeden Allan McKeldow'a[c] gitmesini istedi.[33] İki yıldan kısa bir süre sonra,[33] Reoch'un kendi gayri meşru çocuğu doğduktan sonra, adamlardan biri Reoch'un kız kardeşinin evinde, yatağın başında yeniden ortaya çıktı.[29][33] Reoch, arka arkaya üç gece kendisini ziyaret ettikten sonra "Farie adam"[24] ile cinsel ilişkiye girdiğini itiraf etti; bu adam, ilk kez göl kenarında karşılaştığı adamlardan siyah giyinmiş olanıydı.[34] Reoch onun ölümcül saldırıya uğramış olan Johne Stewart adında bir akrabası olduğunu iddia etti ve onun için "ne ölü, ne de canlıydı, sonsuza dek cennet ve dünya arasında sıkışıp kalmıştı.” dedi.[35] Reoch'a, sihirli yeteneklerini korumak için "bundan böyle lâl olması" gerektiğini söyledi.[24]

Reoch, sağgörü yeteneğini kullanarak, Edmond Callendar'un evinde, bir öğleden sonra bir içki seansında bir grup erkeği öngördüğünü itiraf etti. Bu adamların arasında, kendisinden hamile kaldığı adam olan Patrick Traill ve Kara Patie'nin gayrimeşru oğlu Robert Stewart da bulunuyordu; hepsinin boyunlarına ipler vardı. Kehanet Caithness Kontu Orkney'e varmadan önce yapılmıştı.[26][d] Ayrıca, melefour yapraklarını başparmağı ile işaret parmağı arasında tutarken "In nomine Patris, Filii, et Spiritus Sancti"yi söyleyerek hastalıkların tedavisi için bir büyü yaptığını itiraf etti.[36][e]

Yargılanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Özelleşmiş Konsey'in[f] yargılamaları yürüttüğü İskoç anakarasının aksine, Orkney'de, 1615'ten sonra, Kamu Savcılığı'nın[g] Şerif Mahkemesi'nde[h] duruşmalar başlattığını veya kilise büyükleri tarafından dinlendiğini gösteren herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.[5] Tahkikat memurlarının, cadılıkla suçlanan herhangi bir kişinin kendi durumlarını anlatmak için kullandıkları büyülü kelimelerin yerine şeytan ya da demon yazmaları yaygındı.[39] Reoch aleyhine yapılan suçlamalar Piskopos Law tarafından atanan[40] Kamu Savcısı Robert Coltart[41] tarafından soruşturuldu. Suskunluk maskaralığıyla Kral'ın tebaasını aldatmak ve "cadılığın tiksindirici ve şeytansı çığlığı"nı ortaya çıkarmakla suçlandı.[41]

Kirkwall'da 12 Mart 1616'da[42][i] gerçekleştirilen duruşmasında[41] Reoch, bir peri şeklini alan Şeytan'la birçok buluşma gerçekleştirdiğini kabul etti;[43] bu buluşmalardan birinin Cadılar Bayramında gerçekleştiğini söyledi.[44] Şeytan'ın, gizli buluşmalarının birinde, "Orkney, içinde çok fazla papaz olduğu için bir Priestgone[j] haline gelmiş." dediğini söyledi.[43][k]

Reoch suçlu bulundu ve boğularak idam edildi,[45] aynı gün öğleden sonra cesedi yakıldı.[46][47]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Law'ın piskoposluk bölgesinin dışında, kuzey Orkney'in kırsalında ve Shetland'ın tamamında, 1613 yılından sonra Killeithli Sir James Stewart, 4. Ochiltree Lordu, Chamberlain Lordu ve kasaba polis şefi idi.[11][12]
  2. ^ Birçok halk hikayesinde, peri mamalarının yenilmemesi gerektiği, yoksa aç adalılara bağlı kalınacak bir kabul anlaşmasının yürürlüğe gireceği belirtilir.[32]
  3. ^ McKeldow Reoch'un teyzesinin kocasıydı.[30]
  4. ^ Robert Stewart, Caithness Kontu tarafından Stewart liderliğindeki isyan bastırıldıktan sonra 1 Ocak 1615'te idam edildi.[8][9]
  5. ^ D. C. Watts'a göre, Dictionary of Plant Lore'da the bu bitki "büyülü ve koruyucu bitkilerin en büyüklerinden biri olarak kabul edildi.";[37] birçok rahatsızlık için bir tedavi olarak kullanılabilir, ruhlara karşı koruma sağlar ve yaprakları geleceği görme yeteneği verir.[38]
  6. ^ Birleşik Krallık Özel Konseyi'nde olduğu gibi, ülkede hükümdarının resmî danışma konseyi Özelleşmiş Konsey olarak adlandırılmaktaydı.
  7. ^ Procurator Fiscal için Türkçe karşılık, Nuri Özbalkan'ın İktisat Hukuk Muhasebe Finansman Bankacılık Terimleri Sözlüğü'nden alınmıştır.
  8. ^ Şerif mahkemelerinde jüri yargılaması gerektirmeyen suçlara bakılırdı. İskoç mahkeme sistemi için bkz. İskoçya Adalet Enstitüsü Müdürü Kıdemli Hâkim Sn. Alistair Duff’ın İskoç Yargısına Yönelik Başlangıç Eğitimine İlişkin Sunumu.
  9. ^ İskoç Büyücülük Araştırması Veritabanında, bu tarihi hatalı bir şekilde 22 Mart 1616 olarak listelenir.[19]
  10. ^ Priestgone, Eski İskoççada toprakların rahipler veya genel olarak din adamları tarafından baskın bir şekilde yönetilmesini ifade eden bir terim (1616 Orkney & Shetl. Ct. Bk. in ve Misc. Maitl. C. II 190.).
  11. ^ Priestgone Marwick tarafından "Rahip istilasına uğramış yer" olarak tanımlanıyor".[43]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel
  1. ^ Marwick (1991), s. 333
  2. ^ a b Goodare (2001), s. 644
  3. ^ Marwick (1991), s. 345
  4. ^ Booth (2008), s. 61
  5. ^ a b Marwick (1991), s. 347
  6. ^ "Vikings, Orkney and Shetland". Education Scotland. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  7. ^ "The Orkney Islands", Penny Magazine, s. 136, 4 Nisan 1840 
  8. ^ a b c Anderson, Peter D. (2004). "Stewart, Patrick , second earl of Orkney (c.1566/7–1615)". Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi bas.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/26500.  Birleşik Krallık Halk Kütüphanesi abonelik veya üyeliği gereklidir
  9. ^ a b Willumsen (2013), s. 157
  10. ^ Willumsen (2013), ss. 154, 155
  11. ^ Willumsen (2013), s. 155
  12. ^ Nicholls (2010), s. 105
  13. ^ "Willumsen, Liv Helene". University of Tromsø. 5 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016. 
  14. ^ Willumsen (2013), s. 158
  15. ^ a b Brochard, Thomas (2015), "Scottish Witchcraft in a Regional and Northern European Context: The Northern Highlands, 1563–1660", Magic, Ritual, and Witchcraft, 10 (1), ss. 41-74 – Project MUSE vasıtasıyla 
  16. ^ Purkiss (2000), ss. 88, 89
  17. ^ Purkiss (2000), ss. 84, 86
  18. ^ Hall (2004), s. 162
  19. ^ a b c "Elspeth Reoch". University of Edinburgh. 30 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2016. 
  20. ^ Purkiss (2000a), s. 91
  21. ^ Henderson & Cowan (2001), s. 84
  22. ^ a b c d e Purkiss (2000a), s. 96
  23. ^ Dalyell (1834), ss. 658–659
  24. ^ a b c Dudley & Goodare (2013), s. 134
  25. ^ Marwick (1991), ss. 376–377
  26. ^ a b Marwick (1991), s. 366
  27. ^ Dudley & Goodare (2013), ss. 134, 138
  28. ^ Miller (2008), s. 162
  29. ^ a b Wilby (2005), s. 106
  30. ^ a b MacDonald & Robertson (1840), ss. 187–188
  31. ^ a b c d Purkiss (2000), s. 85
  32. ^ a b c d Purkiss (2000), s. 86
  33. ^ a b c Purkiss (2000), s. 87
  34. ^ Purkiss (2000), s. 88
  35. ^ Henderson & Cowan (2001), s. 60
  36. ^ Britten, James (1878), "Plant-Lore Notes to Mrs. Latham's West Sussex Superstitions", The Folk-Lore Record, Folklore Enterprises, cilt 1, JSTOR 1252356 
  37. ^ Watts (2007), s. 440
  38. ^ Watts (2007), ss. 440–442
  39. ^ Bain (2012), s. 324
  40. ^ Willumsen (2013), ss. 158–159
  41. ^ a b c MacDonald & Robertson (1840), s. 187
  42. ^ Maxwell-Stuart (2014), s. 262
  43. ^ a b c Marwick (1991), s. 350
  44. ^ Paterson, Laura (2012), "The Witches' Sabbath in Scotland", Proceedings of the Society of Antiquaries of Scotland, cilt 142, s. 383 
  45. ^ Willumsen (2013), s. 163
  46. ^ MacDonald & Robertson (1840), s. 191
  47. ^ Black (1937), s. 839
Genel
  • Bain, F. (2012), "The Binding of the Fairies: Four Spells", Preternature: Critical and Historical Studies on the Preternatural, 1 (2) – Project MUSE vasıtasıyla 
  • Black, George F. (1937), "A Calendar of cases of witchcraft in Scotland", Bulletin of New York Public Library, cilt 41 
  • Booth, Roy (2008), "Standing Within The Prospect Of Belief Macbeth, King James, And Witchcraft", Newton, John; Bath, Jo (Ed.), Witchcraft and the Act of 1604, ISBN 978-9-0041-6528-1 
  • Dalyell, John Graham (1834), The Darker Superstitions of Scotland: Illustrated from History and Practice, Waugh and Innes 
  • Dudley, Margaret; Goodare, Julian (2013), "Outside In or Inside Out: Sleep Paralysis and Scottish Witchcraft", Goodare, Julian (Ed.), Scottish Witches and Witch-Hunters, Palgrave Macmillan UK, ISBN 978-1-137-35594-2 
  • Goodare, Julian (2001), "Witch-hunts", Lynch, Michael (Ed.), The Oxford Companion to Scottish History, Oxford University Press, ISBN 0-19-211696-7 
  • Hall, Alaric (2004), The Meanings of Elf and Elves in Medieval England, OCLC 166471100 
  • Henderson, Lizanne; Cowan, Edward J. (2001), Scottish Fairy Belief: A History, Tuckwell, ISBN 1-86232-190-6 
  • MacDonald, Alexander; Robertson, Joseph (1840), Miscellany of the Maitland Club: Consisting of Original Papers and Other Documents Illustrative of the History and Literature of Scotland 
  • Marwick, Ernest Walker (1991), Robertson, John D. M. (Ed.), An Orkney anthology: the selected works of Ernest Walker Marwick, Scottish Academic Press, ISBN 978-0-7073-0574-5 
  • Maxwell-Stuart, Peter (2014), The British Witch, Amberley Publishing Limited, ISBN 978-1-4456-2218-7 
  • Miller, Joyce (2008), "Men in Black: Appearances of the Devil in Early Modern Scottish Witchcraft Discourse", Goodare, Julian; Martin, Lauren; Miller, Joyce (Ed.), Witchcraft and belief in Early Modern Scotland, Palgrave Macmillan UK, ISBN 978-0-230-59140-0 
  • Nicholls, Andrew (2010), A Fleeting Empire: Early Stuart Britain and the Merchant Adventurers to Canada, McGill-Queen's Press, ISBN 978-0-7735-8078-7 
  • Purkiss, Diane (2000), "Sounds of Silence: Fairies and incest in Scottish Witchcraft Stories", Clark, Stuart (Ed.), Languages of Witchcraft: Narrative, Ideology and Meaning in Early Modern Culture, Palgrave Macmillan, ISBN 978-1-137-23251-9 
  • Purkiss, Diane (2000a), Troublesome Things: A History of Fairies and Fairy Stories, Penguin, ISBN 978-0-14-028172-9 
  • Watts, D.C. (2007), Dictionary of Plant Lore, Academic Press, ISBN 978-0-08-054602-5 
  • Wilby, Emma (2005), Cunning Folk and Familiar Spirits: Shamanistic Visionary Traditions in Early Modern British Witchcraft and Magic, Sussex Academic Press, ISBN 978-1-84519-079-8 
  • Willumsen, Liv Helene (2013), Witches of the North: Scotland and Finnmark, BRILL, ISBN 978-90-04-25292-9 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elspeth_Reoch&oldid=31709000" sayfasından alınmıştır