Çaltılar Höyüğü
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Çaltılar Höyüğü |
| il: | Antalya |
| İlçe: | Fethiye |
| Köy: | Çaltılar |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Yüzey araştırması |
Çaltılar Höyüğü, Muğla İl merkezinin doğu-güneydoğusunda, Fethiye ilçesinin kuzeydoğusunda, Elmalı ilçesinin 30 km. kuzeybatısında, Çaltılar Köyü'nün yanında yer alan bir höyüktür. Orta büyüklükte bir höyüktür.[1] Höyük'ün yaklaşık 3 hektarlık bir alana yayıldığı belirtilmektedir.[2]
Araştırmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Höyük, 1988 yılında J. J. Coulton yönetiminde Balbura Antik Kenti'nin doğusunda, yapılan yüzey araştırmalarında saptanmıştır. Yerleşme, David French'in bu buluntular üzerinde yaptığı değerlendirmeye göre MÖ 5. ve 4. binyıllara tarihlendirilmektedir. Diğer yandan Erken Tunç Çağı ve Demir Çağı çanak çömlek parçaları da ele geçmiştir. Yüzeyden toplanan çanak çömlek konusunda ayrıntılı bilgi yoktur.[1]
Daha sonra Bristol Üniversitesi, Liverpool Üniversitesi ve Uludağ Üniversitesi işbirliği, Nicoletta, Momigliano, Alan M. Greaves ve Tamar Hodos başkanlığında[3] höyükte 2008 yılında kapsamlı bir yüzey araştırması, topoğrafik ve jeofizik çalışmalar, manyetometre incelemeleri başlatılmıştır. Çalışmalardaki ana yönelim, Klasik Dönem öncesinde genel olarak Güneybatı Anadolu'nun, özel olarak da Likya Bölgesi'nin yerleşme tarihi ve maddi kültürüne ilişkin yeni bilgiler elde etmektir.[4] Hitit belgelerinde Lukka olarak geçen, Homeros'un Likya dediği bölgenin Tunç Çağı – Erken Demir Çağı hakkında yeterli bilgi sahibi olunmaması, bu projeyi cazip kılmıştır.[5]
Yürütülen çalışmalarda 2008 - 2009 yıllarında 33 bin çanak çömlek parçasıyla bin kadar çakmak taşı, cüruf, yanık kerpiç ve el değirmenleri gibi buluntular toplanmıştır.[6]
Çok yönlü sürdürülen çalışmalar çerçevesinde günümüzde halen sadece kadınların yaptığı geleneksel seramik üretimi için Esenköy Köyü'nde etno-arkeolojik çalışmalar yapılmıştır.[7]
Değerlendirme ve tarihlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]
2008 ve 2009 yıllarındaki çalışmalara dayanılarak Höyük'te Geç Kalkolitik Çağ (MÖ 4. binyıl), Erken Tunç Çağı (MÖ 3. binyıl) ve Demir Çağı (MÖ 1. binyıl) yerleşimleri olduğunun kesinlik kazandığı belirtilmektedir.[7] Bununla birlikte MÖ 2. binyıla (Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı) tarihlenen çanak çömlek parçası da ele geçmiştir.[8]
Geç Kalkolitik Çağ'na tarihlenen birkaç tutamakla genişleyen ağızlı, kulplu büyük kaselere Elmalı - Bağbaşı Höyüğü kazılarında ele geçen çanak çömleğe tümüyle benzerdir. Diğer yandan nispeten küçük ve denizden uzak böyle bir yerleşimde ithal buluntuların ele geçmiş olması, üstelik bunun yüzey araştırması sırasında olması dikkat çekici bulunmuştur. Bu buluntulardan biri Erken Tunç Çağı'na tarihlenen ve Melos Adası kaynaklı olduğu düşünülen obsidiyen aletlerdir. Diğer dikkat çekici ithal buluntu grubu ise Frigya, Karya gibi çeşitli Anadolu ve Ege yerleşimlerinden, hatta İyon Adaları, Atina, Eğriboz, Korinthos ve Kıbrıs gibi oldukça uzak bölgelerden gelen Demir Çağı seramikleridir.[7]
Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı'na tarihlenen çanak çömlek buluntuları ise kırmızı astarlı kaburgalı kase, çift kalınlaştırılmış ağız kenarlı ve kulpları ağızdan yukarı yükselen buluntular, Beycesultan'dan Troya'ya kadar bazı Batı Anadolu yerleşimindeki Orta Tunç Çağı ve Geç Tunç Çağı buluntusuna oldukça benzemektedir.[8]
Diğer yandan Klasik Dönem, Helenistik Dönem, Roma ve Bizans dönemlerine ilişkin buluntu sayısı çok azdır. Bu dönemlerde sınırlı bir iskan olduğu ifade edilmektedir.[8] Yerleşimde iskanın MÖ 600 civarında (6. yüzyıl ortalarında) sona erdiği ileri sürülmektedir. Bu durumun, Likya'nın belirtilen tarihlerde Perslere (Akhamenid) bağlanmasıyla ilişkili olabileceği ileri sürülmektedir.[9][10]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012.
- ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 119
- ^ "Current Archaeolgy In Turkey". 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2012.
- ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 119-120
- ^ Early settlement in Homer's Lukka Lans Liverpool Üniversitesi Çaltılar tanıtım sayfası
- ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 120- 121
- ^ a b c Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 121
- ^ a b c Çaltılar Yüzey Araştırması 2008 - 2009 Çalışmaları Sh.: 122
- ^ Uncovering the Bronze Age and Early Iron Age in South-west Turkey 19 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bristol Üniversitesi Çaltılar tanıtım sayfası
- ^ Çaltılar Yüzey Araştırması 2010[ölü/kırık bağlantı] Sh.: 160