Çakıroğlu İsmail Ağa
Çakıroğlu Hacı İsmail Ağa (1787 – 1839, Of, Trabzon) veya Çakırzade Hacı İsmail Ağa, Of ilçesinin en önde gelenlerinden ağa ve yerel derebeylerinden biriydi. Varlıklı ve devlete bağlı bir kişi olarak bilinen İsmail Ağa, devlet adına asker ve vergi topladı.[1][2]
Soyu[değiştir | kaynağı değiştir]
Çakıroğlu İsmail Ağa, Of ilçesinin önemli ailelerinden olan Çakıroğulları'ndan gelmektedir.
Çakıroğlu ailesi Akkoyunluların Çakırlı boyundan gelmektedir. Akkoyunlu Devleti, 1471 yılında yapılan Otlukbeli Savaşı'nda Osmanlılara yenildikten sonra Doğu Anadolu'daki hakimiyetini kaybetmiştir. Şah İsmail'in Safevi Devleti'nin Doğu Anadolu, İran ve Kafkasya'ya hakim olması ve Şii hareketi nedeniyle Akkoyunlu boyları Doğu Karadeniz'deki yeni Osmanlı topraklarına yerleşmeye başladı. Çakıroğlu ailesi önce Ordu ve Giresun'a, ardından Trabzon ve Of'a kadar geçti.
Çakıroğlu ailesi, Maki deresi vadisinin Eskipazar'dan Hayrat'a kadar olan kısmını yönetiyordu.[3]
Çakıroğlu İsmail Ağa'nın torunu Genç Ağa'nın oğlu İsmail Ağa ve emrindeki 150 kişi, 1916 yılında Of'un Sıraağaç köyü civarında Rus ordusuna karşı önemli bir direniş gösterdi.
Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Milli Mücadele yıllarında da milli faaliyetlerini sürdüren Çakıroğluları, Of ilçesinin Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin kurucuları arasında yer aldı.[1]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Çakıroğlu İsmail Ağa'nın babası Çakırzade Abdullah Ağa olup iki erkek kardeşi vardı.[4] İsmail Ağa'nın eşi Rize’nin büyük ailelerinden Ekşioğlu ailesindendir ve 6 çocuğu olmuştur. Çocukları sırasıyla, Hacı Mustafa Çakıroğlu, Memiş Çakıroğlu, Hasan Çakıroğlu, Dursun Çakıroğlu, Süleyman Çakıroğlu ve Gençağa Çakıroğlu’dur. Oğlu Hasan Çakıroğlu, Çakıroğlu Hasan Ağa Konağını yaptırdı.[5]
İsmail Ağa, 1805 yılında Çakıroğlu İsmail Ağa Konağını yaptırmıştır. Karadeniz'in en büyük olan taş konağını taşlarını taş ocağından elden ele taşınarak Sıraağaç Köyü'nde inşa edildi.
İsmail Ağa, 1817 yılında isyanlarıyla meşhur olan Rize'den Tuzcuoğlu Memiş Ağa'yı himaye etdi. İstanbul'dan ferman gelince Çakıroğlu İsmail Ağa Memiş Ağa'ya
“Sen fermanlı oldun, bu şekilde seni koruyamam, Ancomah’a götürüp seni orada gizleyeyim” demiş.
Memiş Ağa'nın yanlış değerlendirmesi nedeniyle
“Ben deniz kenarlarında yaşamaya alışmışım dağlarda yaşayamam” diyerek
daha sonra himayeden ayrıldı ve Çufaruksa köyü (Uğurlu köyü) yakınlarında yakalanmıştır.[1][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c Mehmet Akif Bal (2007). Trabzonlu ünlü simalar ve Trabzon'un ünlü aileleri. İstanbul: Çatı Yayınları. s. 230, 810. ISBN 978-975-8845-30-9.
- ^ Cemal Akyıldız - Veysel Usta (2018). Of / Trabzon Tarihi Eserleri ve Karadeniz Konakları. Of Belediyesi. s. 18.
- ^ Anthony Bryer, David Winfield (1985). THE BYZANTINE MONUMENTS AND TOPOGRAPHY OF THE PONTOS (PDF) (İngilizce) (Volume One bas.). Washington, D.C.: Dumbarton Oaks Trustees for Harvard University. s. 54. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024.
- ^ "Of Toprağı - Rize Toprağı". 23 Mart 2014. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ "Çakıroğlu Aile Tarihçesi". www.cakiroglu.org.tr. Çakıroğlu Eğitim ve Kültür Derneği. 2022. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023.
- ^ Gökmen Karademir (24 Şubat 2022). TUZCUOĞLU MEMİŞ AĞA’NIN DOĞU KARADENİZ’DE AYANLIK MÜCADELESİ (PDF). T.C. ARTVİN ÇORUH ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI. Artvin. s. 68. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2023.