İlliberal demokrasi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
AhmetBakırtaş (mesaj | katkılar)
2 değişiklik
k yazım hatası düzeltmesi ve 1 bağlantı
Spanshow (mesaj | katkılar)
Devriyeler
4.084 değişiklik
+Deneme amaçlı değişiklik
1. satır: 1. satır:
{{Demokrasi}}
{{Demokrasi}}
{{Karıştırma|Muhafazakâr demokrasi}}
{{Karıştırma|Muhafazakâr demokrasi}}
'''İlliberal demokrasi''', diğer isimleri “kısmî” ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılan, bazılarına göreyse, “boş demokrasi” ya da “hibrid rejim”dir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria<ref>{{Web kaynağı | url = https://fareedzakaria.com/ | başlık = Fareed Zakaria | erişimtarihi = 2 Kasım 2020 | dil = en-US | çalışma = Fareed Zakaria | arşivurl = https://web.archive.org/web/20020727064624/https://fareedzakaria.com/ | arşivtarihi = 27 Temmuz 2002}}</ref> 1997’de yazdığı “''İlliberal Demokrasinin Yükselişi''” makalesinde kullandı.
'''İlliberal demokrasi''', veya '''kısmî demokrasi''' ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılır, rejim terimi olarak kullanılır. “boş demokrasi” ya da “hibrit rejim” anlamına gelir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria<ref>{{Web kaynağı | url = https://fareedzakaria.com/ | başlık = Fareed Zakaria | erişimtarihi = 2 Kasım 2020 | dil = en-US | çalışma = Fareed Zakaria | arşivurl = https://web.archive.org/web/20020727064624/https://fareedzakaria.com/ | arşivtarihi = 27 Temmuz 2002}}</ref> 1997’de yazdığı “''İlliberal Demokrasinin Yükselişi''” makalesinde kullandı.


İlliberal demokrasi, seçimler yapılmasına rağmen, vatandaşların [[Sivil özgürlükler|sivil özgürlüklerden]] yoksun olduğu için iktidardakilerin faaliyetleri hakkındaki bilgilerinden mahrum bırakıldığı bir yönetim sistemidir. Bu nedenle bir [[açık toplum]] değildir. 'Ne 'özgür' ne de 'özgür olmayan' olarak sınıflandırılan, ancak 'muhtemelen özgür' olarak sınıflandırılan, demokratik ve demokratik olmayan rejimler arasında bir yere düşen birçok ülke vardır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Essentials of Comparative Politics|yazarlar=O'Neil, Patrick|dil=İngilizce}}</ref> İlliberal bir demokrasinin yöneticileri, iktidarlarının anayasal sınırlarını görmezden gelebilir veya atlayabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.4159/9780674984776-toc/html|başlık=The People vs. Democracy|yazarlar=Yascha Mounk|yayıncı=Harvard University Press}}</ref> Bu yönetim biçiminde seçimler genellikle manipüle edilir veya hile yapılır ve ülkenin liderlerini ve politikalarını seçmek yerine görevdeki kişiyi meşrulaştırmak ve güçlendirmek için kullanılır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09668136.2020.1815654|başlık=Liberal Democracy and its Current Illiberal Critique: The Emperor's New Clothes?|yazarlar=Nyyssönen, Heino; Metsälä, Jussi|erişimtarihi=25 Şubat 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210728181754/https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09668136.2020.1815654|arşivtarihi=28 Temmuz 2021|ölüurl=hayır}}</ref>
İlliberal demokrasi, seçimler yapılmasına rağmen, vatandaşların [[Sivil özgürlükler|sivil özgürlüklerden]] yoksun olduğu için iktidardakilerin faaliyetleri hakkındaki bilgilerinden mahrum bırakıldığı bir yönetim sistemidir. Bu nedenle bir [[açık toplum]] değildir. 'Ne 'özgür' ne de 'özgür olmayan' olarak sınıflandırılan, ancak 'muhtemelen özgür' olarak sınıflandırılan, demokratik ve demokratik olmayan rejimler arasında bir yere düşen birçok ülke vardır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Essentials of Comparative Politics|yazarlar=O'Neil, Patrick|dil=İngilizce}}</ref> İlliberal bir demokrasinin yöneticileri, iktidarlarının anayasal sınırlarını görmezden gelebilir veya atlayabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.4159/9780674984776-toc/html|başlık=The People vs. Democracy|yazarlar=Yascha Mounk|yayıncı=Harvard University Press}}</ref> Bu yönetim biçiminde seçimler genellikle manipüle edilir veya hile yapılır ve ülkenin liderlerini ve politikalarını seçmek yerine görevdeki kişiyi meşrulaştırmak ve güçlendirmek için kullanılır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09668136.2020.1815654|başlık=Liberal Democracy and its Current Illiberal Critique: The Emperor's New Clothes?|yazarlar=Nyyssönen, Heino; Metsälä, Jussi|erişimtarihi=25 Şubat 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210728181754/https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09668136.2020.1815654|arşivtarihi=28 Temmuz 2021|ölüurl=hayır}}</ref>

== Terimin kökeni ve anlamı ==
[[Dosya:Fareed_Zakaria_World_Economic_Forum_2013.jpg|alt=Fareed Zakaria en el Foro Económico Mundial en 2013.|küçükresim|250x250pik|2013 yılında Foro Económico Mundial'da Fareed Zakaria.]]
"İlliberal demokrasi" terimi ve kavramı, Daniel A. Bell, David Brown, Kanishka Jayasuriya ve David Martin Jones'un kaleme aldığı 1995 tarihli "Towards Illiberal Democracy in Pacific Asia" adlı kitabından türemiştir. Bu kitap, Francis Fukuyama'nın tarih sonu tezine meydan okuyarak siyasi tarihin küresel olarak kapitalist liberal demokrasinin hâkimiyetiyle zirveye ulaştığını iddia ettiğine karşı çıkmış ve Pasifik Asya'nın liberal demokrasiye yakınsamadığını, aksine illiberal bir yöne gittiğini savunmuştur. Siyasi filozof Daniel A. Bell, kitaba katkıda bulunarak Çin düşünürü Konfüçyüs'ün demokrasiye alternatif, illiberal bir yaklaşım sunduğu bir bölüm yazmıştır.<ref>{{Cite book|url=https://link.springer.com/book/10.1057/9780230376410|title=Towards Illiberal Democracy|year=1995|isbn=978-0-230-37641-0|first2=Kanishka|first3=David|first4=Daniel A.|last2=Jayasuriya|last3=Brown|last4=Bell|doi=10.1057/9780230376410|first1=David Martin|last1=Jones}}</ref>

"İlliberal demokrasi" terimi daha sonra Fareed Zakaria tarafından 1997 yılında [[Foreign Affairs|''Foreign Affairs'']] dergisinde yayınlanan sıkça atıfta bulunulan bir makalede kullanılmış ve popülerleştirilmiştir. Zakaria'ya göre, illiberal demokrasiler dünya genelinde artmakta ve temsil ettikleri insanların özgürlüklerini giderek sınırlamaktadır. Zakaria, Batı'da seçimle belirlenen demokrasi ile ([[ifade özgürlüğü]], [[din özgürlüğü]] vb.) sivil özgürlüklerin el ele yürüdüğünü belirtir. Ancak dünya genelinde bu iki kavram birbirinden ayrılmaktadır. Zakaria, [[anayasal liberalizm]] olmadan demokrasinin [[Üniter devlet|merkeziyetçi]] yönetimleri, [[Otoriteryanizm|otoriteryanizmi]], [[Irkçılık|ırkçılığı]] ve savaşı ürettiğini söyler. Son dönemdeki akademik çalışmalar, seçimlerin illiberal demokrasilerde böyle olumsuz sonuçlara yol açtığını ele almıştır. [[Hibrit rejim|Hibrit rejimler]], devlet makamına erişimi belirleme mekanizmasının demokratik ve otokratik uygulamaları birleştirdiği siyasi sistemlerdir. Hibrit rejimlerde özgürlükler var olur ve muhalefet yasal olarak seçimlerde rekabet edebilir, ancak [[kuvvetler ayrılığı]], denge ve denetim işlevsiz hale gelir.<ref name="The Rise of Illiberal Democracy">{{cite news|url=https://www.foreignaffairs.com/articles/1997-11-01/rise-illiberal-democracy|title=The Rise of Illiberal Democracy|access-date=6 July 2013|archive-date=15 October 2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20051015040527/http://fareedzakaria.com/articles/other/democracy.html|date=November–December 1997|newspaper=[[Foreign Affairs]]|first=Fareed|last=Zakaria|author-link=Fareed Zakaria}}</ref>

Rejim türü, illiberal demokrasiler için önemlidir. Bu, illiberal demokrasilerin hem konsolide olmuş liberal demokrasilerden hem de otoriter devletlerden ortaya çıkabileceği için geçerlidir. Zakaria, başlangıçta makalesini illiberal demokrasi terimini [[Otokrasi|otokrasilerle]] eş anlamlı olarak kullanarak yazdı, ancak günümüzde potansiyel olarak demokratik gerileme yaşayan ülkeleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Aşağıda, seçime varlığını sürdürebilen otokratik yönetimlerin rejimlerini pekiştirmek amacıyla nasıl sahte liberal eğilimler sergilemeye çalışabileceği açıklanmıştır.<ref>{{Cite book|title=Breaking Down Democracy: Goals, Strategies, and Methods of Modern Authoritarians|year=2017|first=Arch|last=Puddington|oclc=989162097}}</ref><ref>{{Cite book|title=Will human rights survive illiberal democracy?|year=2018|isbn=978-90-6463-414-7|editor2-first=Lars|editor2-last=van Troost|oclc=1041192078|editor1-last=Muis|editor1-first=Arne}}</ref>

Maureen Lauruelle'a göre, illiberalizm ile muhafazakarlık arasında "çok büyük farklar bulunmaktadır."{{Quote|İlliberalizmi muhafazakarlıktan ayıran temel unsur, siyasi liberalizme olan ilişkisidir. Klasik muhafazakarlar - Avrupa'daki Hristiyan Demokratlar veya Donald Trump öncesi ABD'deki Cumhuriyetçi Parti gibi - siyasi hakları ve anayasal düzeni tutkulu bir şekilde desteklerlerken, illiberalizm bunlara karşı çıkar. Klasik muhafazakarlar için siyasi düzen, doğal ve aile düzenin bir yansımasıdır ve bu nedenle ona bir dereceye kadar itaat etmeyi gerektirir. İlliberalar için ise bugünkü siyasi düzen, doğal düzenin düşmanıdır ve ona karşı mücadele edilmelidir.<ref>{{cite journal | url=https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/21599165.2022.2037079?needAccess=true&role=button | doi=10.1080/21599165.2022.2037079 | title=Illiberalism: A conceptual introduction | year=2022 | last1=Laruelle | first1=Marlene | journal=East European Politics | volume=38 | issue=2 | pages=303–327 | s2cid=247210327 | doi-access=free }}</ref>}}Yazar Jennifer Gandhi, birçok otokratın yönetimlerinde istikrar sağlamak ve rejimlerini güçlendirmek için seçimlere izin verdiğini belirtmektedir. İlk olarak, seçimlerin liderlere, iktidarı ellerinden alabilecek olan elitlerden gelen tehditleri ve halkın tehditlerini çözmelerine yardımcı olduğunu söyler. Elitlerin desteğini almak için para ile iktidarı elde edebilirler ve genel halkın işbirliğini sağlamak için siyasi tavizlerle destek alabilirler. Gandhi ayrıca illiberal seçimlerin otokratlara vatandaşları hakkında bilgi sağlama ve hem iç hem de uluslararası toplumda meşruiyet kazanma gibi diğer yararlı amaçlara hizmet ettiğini iddia eder ve bu çeşitli işlevlerin gelecekteki araştırmalarda aydınlatılması gerektiğini belirtir. İlliberal demokrasinin rejim dayanıklılığını sağladığına dair verilen bir örnek, [[Hüsnü Mübarek|Hüsnü Mübarek'in]] domine ettiği [[Mısır|Mısır'da]] görülmektedir. Lisa Blaydes, Mübarek'in uzun süren yönetimi altında seçimlerin, elitlerin hükümeti desteklemek için oy satın aldığı bir mekanizma sağladığını (halka gerekli mal ve kaynakları dağıtarak) ve rejim tarafından korunan parlamento dokunulmazlığını elde etmek için işbirliği yaptıklarını göstermektedir. Bu, illiberal seçimlerin istikrar sağlama işlevi göz önüne alındığında, illiberal demokrasiler altında yönetilen devletlerin anayasal özgürlüklere sahip bir demokratik sisteme geçiş için düşük olasılıklara sahip olabileceğini göstermektedir.<ref>{{cite book|title=Political Institutions Under Dictatorship|chapter=Introduction|date=2008|location=New York|publisher=Cambridge University Press|first1=Jennifer|last1=Gandhi}}</ref><ref>{{cite book|title=Elections and Distributive Politics in Mubarak's Egypt|date=2010|publisher=Cambridge University Press|first1=Lisa|last1=Blaydes}}</ref><ref>{{cite journal|title=Elections Under Authoritarianism|date=2009|pages=403–22|journal=Annual Review of Political Science|volume=12|first=Jennifer|doi=10.1146/annurev.polisci.11.060106.095434|first2=Ellen|last2=Lust-Okar|last1=Gandhi|doi-access=free}}</ref>

Bu sorunu önlemek ve özgür ve adil seçimlere sahip [[Liberal demokrasi|liberal demokrasilerin]] gelişimini teşvik etmek amacıyla Zakaria, uluslararası toplumun ve özellikle [[Amerika Birleşik Devletleri|Amerika Birleşik Devletleri'nin]] toplumların aşamalı olarak liberalleşmesini teşvik etmesi gerektiğini önermektedir. Zakaria, [[Dünya Ticaret Örgütü]], [[Merkez Bankaları Sistemi|Federal Rezerv Sistemi]] gibi kurumları ve yargı şeklindeki bir güç denetimini ileri sürerek demokrasiyi teşvik etmekte ve yıkıcı olabilecek insanların gücünü sınırlamada başarılı olabileceğini öne sürmüştür. İlliberal demokratik hükümetler, düzenli seçimler düzenledikleri sürece istedikleri her şekilde hareket etme yetkisine sahip olduklarını düşünmektedir. [[İfade özgürlüğü]] ve [[Toplantı ve gösteri özgürlüğü|toplantı özgürlüğü]] gibi özgürlüklerin eksikliği hükümete karşı muhalefeti son derece zorlaştırır. Otoriter lider, merkezi hükümet ve yerel yönetim organları arasında yetkileri merkezileştirebilir ([[Kuvvetler ayrılığı|güçler ayrılığı]] engellenir). Medya genellikle devlet tarafından kontrol edilir ve insanları [[Otoriteryanizm|otoriterliği]] desteklemeleri yönünde yönlendirir. Sivil toplum örgütleri sık sık ağır düzenlemelerle karşılaşabilir veya yasaklanabilir.<ref name="The Rise of Illiberal Democracy" /><ref>"In political theory, an illiberal democracy is defined as one that only pays attention to elections, while it violates, in the years between elections, some core democratic principles, especially freedom of expression": ''Narendra Modi’s illiberal drift threatens Indian democracy'', Financial Times, 18 August 2017.</ref>

== Türleri ==
İlliberal demokrasilerin bir spektrumu bulunmaktadır: [[Liberal demokrasi|liberal demokrasilerden]] neredeyse açıkça [[Diktatörlük|diktatörlüklere]] kadar uzanan bir yelpaze söz konusudur. Bir rejimin illiberal bir demokrasi olup olmadığını belirlemenin önerilen yöntemlerinden biri, "ülkenin en üst düzeydeki yetki pozisyonlarını doldurmak için düzenli, özgür, adil ve rekabetçi seçimlere sahip olup olmadığını belirlemektir, [[Freedom House|Freedom House'un]] yıllık sivil özgürlükler ve siyasi haklar derecelendirmelerinde 'Özgür' olarak nitelendirilmiyor" derecesi de bir kriterdir. Rocha Menocal, Fritz ve Rakner tarafından 2008 yılında kaleme alınan bir makale, illiberal demokrasilerin ortaya çıkışını ve bazı ortak özelliklerini ele almaktadır. Menocal, Fritz ve Rakner, illiberal demokrasiler ile hibrit rejimler arasındaki benzerliği çizmeye çalışır. Yazarlar, 1990'ların "demokratik iyimserlik"inin, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü takiben, illiberal değerlere sahip hibrit rejimlerin ortaya çıkmasına yol açtığını belirtmektedir. Başlangıçta, Batı güçleri demokratikleşmenin otomatik olarak gerçekleşeceğini varsaymış ve alternatifleri göz ardı etmiştir. Gerçekte, demokrasinin sağlamlaşmaması, illiberal değerlere sahip hibrit rejimlerin yükselmesine yol açmıştır.<ref>{{Cite book|title=Democratisation's third wave and the challenges of democratic deepening: assessing international democracy assistance and lessons learned|date=2007|publisher=Advisory Board for Irish Aid|last=Rakner, Lise|oclc=229412697}}</ref><ref>Rocha Menocal, A., Fritz, V. & Rakner, L. "[http://www.odi.org.uk/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publications-opinion-files/4160.pdf Hybrid regimes and the challenges of deepening and sustaining democracy in developing countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326232609/http://www.odi.org.uk/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publications-opinion-files/4160.pdf|date=2014-03-26}}", South African Journal of International Affairs, 2008, 15(1), pp. 29–40</ref><ref>Diamond, Larry & Morlino Leonardo. ''Assessing the Quality of Democracy'', Johns Hopkins University Press, 2005, p. xli</ref>

== Dünyada illiberalizm örnekleri ==
[[Dosya:Eredményváró - Bálna, 2018.04.08 (3) (cropped).png|thumb|[[Viktor Orbán]], 2018]]
2014 yılında, ilk kez yeniden seçildikten sonra yaptığı bir konuşmada, Macaristan Başbakanı [[Viktor Orbán]], Macaristan'ın geleceği hakkındaki görüşlerini "illiberal bir devlet" olarak tanımladı. Onun yorumuna göre, "illiberal devlet", liberal demokrasinin değerlerini reddetmez, ancak devlet organizasyonunun merkezi bir unsuru olarak benimsemez.<ref>{{cite web|url=http://www.kormany.hu/en/the-prime-minister/the-prime-minister-s-speeches/prime-minister-viktor-orban-s-speech-at-the-25th-balvanyos-summer-free-university-and-student-camp|title=Prime Minister Viktor Orbán's Speech at the 25th Bálványos Summer Free University and Student Camp|date=30 July 2014|quote=And so in this sense the new state that we are constructing in Hungary is an illiberal state, a non-liberal state. It does not reject the fundamental principles of liberalism such as freedom, and I could list a few more, but it does not make this ideology the central element of state organisation, but instead includes a different, special, national approach.}}</ref> Orbán, [[Singapur]], [[Rusya]], [[Türkiye]] ve [[Çin|Çin'i]] "başarılı" uluslar olarak sıraladı ve "hiçbiri liberal değil ve bazıları demokrasi bile değil" diyerek bu durumdan övgüyle bahsetti.<ref>{{cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2014-07-28/orban-says-he-seeks-to-end-liberal-democracy-in-hungary|title=Orban Says He Seeks to End Liberal Democracy in Hungary|access-date=|date=28 July 2014|newspaper=[[Bloomberg Businessweek]]|first=Zoltan|last=Simon}}</ref><ref>{{Cite journal|url=https://www.jstor.org/stable/3993422|title=Illiberal Democracy and the Future of Opposition in Singapore|date=2000|issue=2|pages=313–342|journal=[[Third World Quarterly]]|volume=21|first=Hussin|last=Mutalib|issn=0143-6597|doi=10.1080/01436590050004373|jstor=3993422|s2cid=154321304}}</ref>

Hint-Amerikalı gazeteci Fareed Zakaria, The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad adlı kitabında [[Hindistan|Hindistan'ın]] dünyanın en büyük illiberal demokrasisi olduğunu iddia etti.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=sp7yxJCkc-0C&q=The+Future+of+Freedom%3A+Illiberal+Democracy+at+Home+and+Abroad|title=The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad|date=2007-10-17|language=en|publisher=[[W. W. Norton & Company]]|edition=Revised|first=Fareed|last=Zakaria|isbn=978-0-393-33152-3}}</ref>

2015 yılında [[CNN|CNN'de]] yayınlanan bir habere göre, Zakaria, [[Recep Tayyip Erdoğan]] yönetimindeki [[Türkiye|Türkiye'nin]] bir illiberal demokrasi örneği haline geldiğini söyledi. Erik Meyersson, [[Freedom House|Freedom House'un]] özgürlük ölçüsünü kullanarak, Türkiye'nin 2015 yılında seçimle belirlenen demokrasiler arasında özgürlük ölçüsünde son sırayı aldığını, hatta bazı otoriter örneklerden daha kötü bir performans sergilediğini söyledi.<ref name="mey">{{cite web|url=https://erikmeyersson.com/2015/06/18/which-country-has-the-most-illiberal-democracy-in-the-world/|title=Which country has the most illiberal democracy in the world?|access-date=22 October 2017|date=18 June 2015|website=erikmeyersson.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/videos/tv/2015/04/17/what-in-the-world-turkeys-transition-into-an-illiberal-democracy.cnn|title=What in the World: Turkey's transition into an illiberal democracy|access-date=|website=[[CNN]]}}</ref>

2016 yılından bu yana, [[Rodrigo Duterte]] ve [[Bongbong Marcos]] dönemlerinde [[Filipinler]], bir illiberal demokrasi olarak tanımlanmıştır. Kültürel ve siyasi olarak illiberalizmin dünya çapında bir merkezi ve kalesi olarak tanımlanmıştır.<ref>{{cite web|url=https://www.vox.com/2022/5/17/23068682/marcos-duterte-philippine-election-2022-illiberalism|title=The Philippine election is the latest example of illiberalism's popularity|date=17 May 2022}}</ref><ref>{{cite journal|url=https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13510347.2021.2005586|title=The ground for the illiberal turn in the Philippines|issue=4|pages=673–691|journal=Democratization|year=2022|volume=29|doi=10.1080/13510347.2021.2005586|first1=Marco|last1=Garrido|s2cid=244535286}}</ref>

Son yıllarda, Amerika Birleşik Devletleri'nde, eski Başkan [[Donald Trump|Donald Trump'ın]] liderliği altında [[Cumhuriyetçi Parti (Amerika Birleşik Devletleri)|Cumhuriyetçi Parti'nin]] giderek daha illiberal hale geldiği eleştirileriyle karşı karşıya kaldı. V-Dem Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Cumhuriyetçi Parti son on yılda Donald Trump'ın liderliği altında daha fazla illiberal ve popülist hale geldi. Trump'ın popülist yönetim tarzı, bazıları tarafından liberal demokrasinin kalbine yönelik tehlikeli bir risk olarak kabul edilmiş ve geleneksel demokratik müttefiklere karşı ilgisizlik ve diğer dünya liderleri gibi Putin gibi "otoriter liderleri" överek eleştirilmiştir.<ref>{{cite journal|url=https://www.journalofdemocracy.org/wp-content/uploads/2018/12/Journal-of-Democracy-Web-Exchange-Norris_0.pdf|title=Online Exchange on "Democratic Deconsolidation|date=2017|journal=[[Journal of Democracy]]|volume=12|last1=Norris, Pippa}}</ref><ref>{{Cite magazine|url=https://newrepublic.com/amp/article/139200/sorry-conservatives-trumps-illiberalism-you|title=Sorry, Conservatives, Trump's Illiberalism Is on You.|access-date=|date=2016-12-07|magazine=[[The New Republic]]|first=Brian|last=Beutler|issn=0028-6583}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://nymag.com/intelligencer/2017/09/the-only-problem-in-american-politics-is-the-republicans.html|title=The Only Problem in American Politics Is the Republican Party|access-date=|date=2017-09-10|language=en-us|website=[[New York (magazine)|New York]]|first=Jonathan|last=Chait}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-lloyd-illiberalism-commentary-idUSKCN1J42K6|title=Commentary: In U.S. and EU, illiberalism in full bloom|access-date=|date=8 June 2018|work=[[Reuters]]|first=John|last=Lloyd}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/us-news/2020/oct/26/republican-party-autocratic-hungary-turkey-study-trump|title=Republicans closely resemble autocratic parties in Hungary and Turkey – study|access-date=|date=2020-10-26|language=en-GB|work=[[The Guardian]]|first=Julian|last=Borger|issn=0261-3077}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/graphic-detail/2020/10/31/the-republican-party-has-lurched-towards-populism-and-illiberalism|title=The Republican Party has lurched towards populism and illiberalism|access-date=|date=2020-10-31|newspaper=[[The Economist]]|issn=0013-0613}}</ref>

[[Binyamin Netanyahu]] dönemi [[İsrail]] hükümetleride illiberalizmin bir örneği olarak görülmektedir.

== İlliberalizm ve popülizm ==
Farklı türleri ve farklı örnekleri tartışılan illiberal demokrasilerin günümüzde yükselmesindeki ana unsur [[Popülizm|popülizmdir]]. Günümüzdeki popülist liderler, özellikle Batı ülkelerinde, illiberal değerleri teşvik etme eğilimindedirler; bunun dikkate değer bir örneği, göçmenleri dışlama ve açıkça yabancı düşmanı açıklamalardır. Bu dalga "yabancı düşmanı popülizm" olarak adlandırılmıştır.

Yazarlar Cas Mudde ve Cristóbal Rovira Kaltwasser, popülizmin liberal demokrasileri kötüleme rolünü tartışmaktadır. Makalede, Mudde ve Kaltwasser, popülizmin olumsuz çağrışımlarla çevrili olsa da doğal olarak demokratik olduğunu belirtir ve halka bir ses verirken ağırlıklı olarak çoğunlukçu yönetim fikrini takip eder. Sorun, yazarlar liberal demokrasiler içinde ortaya çıkar, çünkü liberal değerlerin ve demokrasinin içsel olarak birbirine zıt olduğunu söylerler. Demokrasi çoğunlukçu yönetimi vaat ederken liberal değerler azınlıkların korunmasını vaat eder. Ayrıca, popülizmin demokrasinin bir ürünü olduğu söylenir, ancak genel olarak popülist liderler, liberal demokrasilerin demokratik yönünü liberalizmi zayıflatmak için kullanmaya çalışırlar. Bu, Zakaria'nın argümanıyla yakından ilgilidir. Yazarlar, popülizmin yükselişinin temelde çokluğu ve azınlık korumasını reddettiği - genellikle açık liberal değerleri - zayıflattığı fikrini oluşturmaya çalışır.<ref>{{Cite book|title=Populism in Europe and the Americas: threat or corrective for democracy?|date=2012|location=Cambridge|publisher=Cambridge University Press|others=Mudde, Cas,, Rovira Kaltwasser, Cristóbal|isbn=978-1-139-42423-3|oclc=795125118}}</ref>

Ayrıca, Sheri Berman, demokrasinin liberalizm tarafından denetlenmediği durumda popülist ve bazı açılardan tehlikeli bir yönetime yol açabileceği fikrini destekler, ancak aynı şekilde demokrasi tarafından denetlenmeyen liberal değerlerin de, tarihsel örneklerin kullanımıyla gösterdiği gibi, oligarşik bir yönetime yol açabileceğini söyler. Berman, popülizmin rolü konusunda farklı bir perspektif sunar ve popülizmin yükselmesine ve liberal demokrasilerin bozulmasına yol açan şeyin aslında demokratik kurumların zayıflaması olduğunu söyler. Bu konuyu tartışırken, Berman, Batı devletleri - Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa - örneklerini kullanarak popülist tepkinin nedenini milli hükümetlerin iş dünyası elitleri için orta sınıf vatandaşların çıkarlarını göz ardı etmesine bağlar. Sonuç olarak, Berman, popülizmin illiberal demokrasilerin yükselmesine yol açtığını göstermeye çalışırken, popülizmin demokratik kurumların çok elit odaklı olmasının bir sonucu olarak artan bir etki kazandığını belirtmektedir.<ref>{{Cite journal|title=The Pipe Dream of Undemocratic Liberalism|date=2017|issue=3|pages=29–38|journal=Journal of Democracy|volume=28|first=Sheri|last=Berman|issn=1086-3214|doi=10.1353/jod.2017.0041|author-link=Sheri Berman|s2cid=149050938}}</ref><ref>{{Cite journal|title=The Pipe Dream of Undemocratic Liberalism|date=2017|issue=3|pages=29–38|journal=Journal of Democracy|volume=28|first=Sheri|last=Berman|issn=1086-3214|doi=10.1353/jod.2017.0041|author-link=Sheri Berman|s2cid=149050938}}</ref>


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Kaynakça}}

{{Siyaset-taslak}}


[[Kategori:Siyasi sistemler]]
[[Kategori:Siyasi sistemler]]

Sayfanın 15.34, 29 Eylül 2023 tarihindeki hâli

Makale serilerinden
Demokrasi
Temel Biçimler
Türler
İlgili konular
Muhafazakâr demokrasi ile karıştırılmamalıdır.

İlliberal demokrasi, veya kısmî demokrasi ya da “düşük yoğunluklu” demokrasi olarak da adlandırılır, rejim terimi olarak kullanılır. “boş demokrasi” ya da “hibrit rejim” anlamına gelir. İlliberal demokrasi terimini ilk kez siyaset bilimci yazar Fareed Zakaria[1] 1997’de yazdığı “İlliberal Demokrasinin Yükselişi” makalesinde kullandı.

İlliberal demokrasi, seçimler yapılmasına rağmen, vatandaşların sivil özgürlüklerden yoksun olduğu için iktidardakilerin faaliyetleri hakkındaki bilgilerinden mahrum bırakıldığı bir yönetim sistemidir. Bu nedenle bir açık toplum değildir. 'Ne 'özgür' ne de 'özgür olmayan' olarak sınıflandırılan, ancak 'muhtemelen özgür' olarak sınıflandırılan, demokratik ve demokratik olmayan rejimler arasında bir yere düşen birçok ülke vardır.[2] İlliberal bir demokrasinin yöneticileri, iktidarlarının anayasal sınırlarını görmezden gelebilir veya atlayabilir.[3] Bu yönetim biçiminde seçimler genellikle manipüle edilir veya hile yapılır ve ülkenin liderlerini ve politikalarını seçmek yerine görevdeki kişiyi meşrulaştırmak ve güçlendirmek için kullanılır.[4]

Terimin kökeni ve anlamı

Fareed Zakaria en el Foro Económico Mundial en 2013.
2013 yılında Foro Económico Mundial'da Fareed Zakaria.

"İlliberal demokrasi" terimi ve kavramı, Daniel A. Bell, David Brown, Kanishka Jayasuriya ve David Martin Jones'un kaleme aldığı 1995 tarihli "Towards Illiberal Democracy in Pacific Asia" adlı kitabından türemiştir. Bu kitap, Francis Fukuyama'nın tarih sonu tezine meydan okuyarak siyasi tarihin küresel olarak kapitalist liberal demokrasinin hâkimiyetiyle zirveye ulaştığını iddia ettiğine karşı çıkmış ve Pasifik Asya'nın liberal demokrasiye yakınsamadığını, aksine illiberal bir yöne gittiğini savunmuştur. Siyasi filozof Daniel A. Bell, kitaba katkıda bulunarak Çin düşünürü Konfüçyüs'ün demokrasiye alternatif, illiberal bir yaklaşım sunduğu bir bölüm yazmıştır.[5]

"İlliberal demokrasi" terimi daha sonra Fareed Zakaria tarafından 1997 yılında Foreign Affairs dergisinde yayınlanan sıkça atıfta bulunulan bir makalede kullanılmış ve popülerleştirilmiştir. Zakaria'ya göre, illiberal demokrasiler dünya genelinde artmakta ve temsil ettikleri insanların özgürlüklerini giderek sınırlamaktadır. Zakaria, Batı'da seçimle belirlenen demokrasi ile (ifade özgürlüğü, din özgürlüğü vb.) sivil özgürlüklerin el ele yürüdüğünü belirtir. Ancak dünya genelinde bu iki kavram birbirinden ayrılmaktadır. Zakaria, anayasal liberalizm olmadan demokrasinin merkeziyetçi yönetimleri, otoriteryanizmi, ırkçılığı ve savaşı ürettiğini söyler. Son dönemdeki akademik çalışmalar, seçimlerin illiberal demokrasilerde böyle olumsuz sonuçlara yol açtığını ele almıştır. Hibrit rejimler, devlet makamına erişimi belirleme mekanizmasının demokratik ve otokratik uygulamaları birleştirdiği siyasi sistemlerdir. Hibrit rejimlerde özgürlükler var olur ve muhalefet yasal olarak seçimlerde rekabet edebilir, ancak kuvvetler ayrılığı, denge ve denetim işlevsiz hale gelir.[6]

Rejim türü, illiberal demokrasiler için önemlidir. Bu, illiberal demokrasilerin hem konsolide olmuş liberal demokrasilerden hem de otoriter devletlerden ortaya çıkabileceği için geçerlidir. Zakaria, başlangıçta makalesini illiberal demokrasi terimini otokrasilerle eş anlamlı olarak kullanarak yazdı, ancak günümüzde potansiyel olarak demokratik gerileme yaşayan ülkeleri tanımlamak için kullanılmaktadır. Aşağıda, seçime varlığını sürdürebilen otokratik yönetimlerin rejimlerini pekiştirmek amacıyla nasıl sahte liberal eğilimler sergilemeye çalışabileceği açıklanmıştır.[7][8]

Maureen Lauruelle'a göre, illiberalizm ile muhafazakarlık arasında "çok büyük farklar bulunmaktadır."

İlliberalizmi muhafazakarlıktan ayıran temel unsur, siyasi liberalizme olan ilişkisidir. Klasik muhafazakarlar - Avrupa'daki Hristiyan Demokratlar veya Donald Trump öncesi ABD'deki Cumhuriyetçi Parti gibi - siyasi hakları ve anayasal düzeni tutkulu bir şekilde desteklerlerken, illiberalizm bunlara karşı çıkar. Klasik muhafazakarlar için siyasi düzen, doğal ve aile düzenin bir yansımasıdır ve bu nedenle ona bir dereceye kadar itaat etmeyi gerektirir. İlliberalar için ise bugünkü siyasi düzen, doğal düzenin düşmanıdır ve ona karşı mücadele edilmelidir.[9]

Yazar Jennifer Gandhi, birçok otokratın yönetimlerinde istikrar sağlamak ve rejimlerini güçlendirmek için seçimlere izin verdiğini belirtmektedir. İlk olarak, seçimlerin liderlere, iktidarı ellerinden alabilecek olan elitlerden gelen tehditleri ve halkın tehditlerini çözmelerine yardımcı olduğunu söyler. Elitlerin desteğini almak için para ile iktidarı elde edebilirler ve genel halkın işbirliğini sağlamak için siyasi tavizlerle destek alabilirler. Gandhi ayrıca illiberal seçimlerin otokratlara vatandaşları hakkında bilgi sağlama ve hem iç hem de uluslararası toplumda meşruiyet kazanma gibi diğer yararlı amaçlara hizmet ettiğini iddia eder ve bu çeşitli işlevlerin gelecekteki araştırmalarda aydınlatılması gerektiğini belirtir. İlliberal demokrasinin rejim dayanıklılığını sağladığına dair verilen bir örnek, Hüsnü Mübarek'in domine ettiği Mısır'da görülmektedir. Lisa Blaydes, Mübarek'in uzun süren yönetimi altında seçimlerin, elitlerin hükümeti desteklemek için oy satın aldığı bir mekanizma sağladığını (halka gerekli mal ve kaynakları dağıtarak) ve rejim tarafından korunan parlamento dokunulmazlığını elde etmek için işbirliği yaptıklarını göstermektedir. Bu, illiberal seçimlerin istikrar sağlama işlevi göz önüne alındığında, illiberal demokrasiler altında yönetilen devletlerin anayasal özgürlüklere sahip bir demokratik sisteme geçiş için düşük olasılıklara sahip olabileceğini göstermektedir.[10][11][12]

Bu sorunu önlemek ve özgür ve adil seçimlere sahip liberal demokrasilerin gelişimini teşvik etmek amacıyla Zakaria, uluslararası toplumun ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin toplumların aşamalı olarak liberalleşmesini teşvik etmesi gerektiğini önermektedir. Zakaria, Dünya Ticaret Örgütü, Federal Rezerv Sistemi gibi kurumları ve yargı şeklindeki bir güç denetimini ileri sürerek demokrasiyi teşvik etmekte ve yıkıcı olabilecek insanların gücünü sınırlamada başarılı olabileceğini öne sürmüştür. İlliberal demokratik hükümetler, düzenli seçimler düzenledikleri sürece istedikleri her şekilde hareket etme yetkisine sahip olduklarını düşünmektedir. İfade özgürlüğü ve toplantı özgürlüğü gibi özgürlüklerin eksikliği hükümete karşı muhalefeti son derece zorlaştırır. Otoriter lider, merkezi hükümet ve yerel yönetim organları arasında yetkileri merkezileştirebilir (güçler ayrılığı engellenir). Medya genellikle devlet tarafından kontrol edilir ve insanları otoriterliği desteklemeleri yönünde yönlendirir. Sivil toplum örgütleri sık sık ağır düzenlemelerle karşılaşabilir veya yasaklanabilir.[6][13]

Türleri

İlliberal demokrasilerin bir spektrumu bulunmaktadır: liberal demokrasilerden neredeyse açıkça diktatörlüklere kadar uzanan bir yelpaze söz konusudur. Bir rejimin illiberal bir demokrasi olup olmadığını belirlemenin önerilen yöntemlerinden biri, "ülkenin en üst düzeydeki yetki pozisyonlarını doldurmak için düzenli, özgür, adil ve rekabetçi seçimlere sahip olup olmadığını belirlemektir, Freedom House'un yıllık sivil özgürlükler ve siyasi haklar derecelendirmelerinde 'Özgür' olarak nitelendirilmiyor" derecesi de bir kriterdir. Rocha Menocal, Fritz ve Rakner tarafından 2008 yılında kaleme alınan bir makale, illiberal demokrasilerin ortaya çıkışını ve bazı ortak özelliklerini ele almaktadır. Menocal, Fritz ve Rakner, illiberal demokrasiler ile hibrit rejimler arasındaki benzerliği çizmeye çalışır. Yazarlar, 1990'ların "demokratik iyimserlik"inin, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü takiben, illiberal değerlere sahip hibrit rejimlerin ortaya çıkmasına yol açtığını belirtmektedir. Başlangıçta, Batı güçleri demokratikleşmenin otomatik olarak gerçekleşeceğini varsaymış ve alternatifleri göz ardı etmiştir. Gerçekte, demokrasinin sağlamlaşmaması, illiberal değerlere sahip hibrit rejimlerin yükselmesine yol açmıştır.[14][15][16]

Dünyada illiberalizm örnekleri

Viktor Orbán, 2018

2014 yılında, ilk kez yeniden seçildikten sonra yaptığı bir konuşmada, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Macaristan'ın geleceği hakkındaki görüşlerini "illiberal bir devlet" olarak tanımladı. Onun yorumuna göre, "illiberal devlet", liberal demokrasinin değerlerini reddetmez, ancak devlet organizasyonunun merkezi bir unsuru olarak benimsemez.[17] Orbán, Singapur, Rusya, Türkiye ve Çin'i "başarılı" uluslar olarak sıraladı ve "hiçbiri liberal değil ve bazıları demokrasi bile değil" diyerek bu durumdan övgüyle bahsetti.[18][19]

Hint-Amerikalı gazeteci Fareed Zakaria, The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad adlı kitabında Hindistan'ın dünyanın en büyük illiberal demokrasisi olduğunu iddia etti.[20]

2015 yılında CNN'de yayınlanan bir habere göre, Zakaria, Recep Tayyip Erdoğan yönetimindeki Türkiye'nin bir illiberal demokrasi örneği haline geldiğini söyledi. Erik Meyersson, Freedom House'un özgürlük ölçüsünü kullanarak, Türkiye'nin 2015 yılında seçimle belirlenen demokrasiler arasında özgürlük ölçüsünde son sırayı aldığını, hatta bazı otoriter örneklerden daha kötü bir performans sergilediğini söyledi.[21][22]

2016 yılından bu yana, Rodrigo Duterte ve Bongbong Marcos dönemlerinde Filipinler, bir illiberal demokrasi olarak tanımlanmıştır. Kültürel ve siyasi olarak illiberalizmin dünya çapında bir merkezi ve kalesi olarak tanımlanmıştır.[23][24]

Son yıllarda, Amerika Birleşik Devletleri'nde, eski Başkan Donald Trump'ın liderliği altında Cumhuriyetçi Parti'nin giderek daha illiberal hale geldiği eleştirileriyle karşı karşıya kaldı. V-Dem Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Cumhuriyetçi Parti son on yılda Donald Trump'ın liderliği altında daha fazla illiberal ve popülist hale geldi. Trump'ın popülist yönetim tarzı, bazıları tarafından liberal demokrasinin kalbine yönelik tehlikeli bir risk olarak kabul edilmiş ve geleneksel demokratik müttefiklere karşı ilgisizlik ve diğer dünya liderleri gibi Putin gibi "otoriter liderleri" överek eleştirilmiştir.[25][26][27][28][29][30]

Binyamin Netanyahu dönemi İsrail hükümetleride illiberalizmin bir örneği olarak görülmektedir.

İlliberalizm ve popülizm

Farklı türleri ve farklı örnekleri tartışılan illiberal demokrasilerin günümüzde yükselmesindeki ana unsur popülizmdir. Günümüzdeki popülist liderler, özellikle Batı ülkelerinde, illiberal değerleri teşvik etme eğilimindedirler; bunun dikkate değer bir örneği, göçmenleri dışlama ve açıkça yabancı düşmanı açıklamalardır. Bu dalga "yabancı düşmanı popülizm" olarak adlandırılmıştır.

Yazarlar Cas Mudde ve Cristóbal Rovira Kaltwasser, popülizmin liberal demokrasileri kötüleme rolünü tartışmaktadır. Makalede, Mudde ve Kaltwasser, popülizmin olumsuz çağrışımlarla çevrili olsa da doğal olarak demokratik olduğunu belirtir ve halka bir ses verirken ağırlıklı olarak çoğunlukçu yönetim fikrini takip eder. Sorun, yazarlar liberal demokrasiler içinde ortaya çıkar, çünkü liberal değerlerin ve demokrasinin içsel olarak birbirine zıt olduğunu söylerler. Demokrasi çoğunlukçu yönetimi vaat ederken liberal değerler azınlıkların korunmasını vaat eder. Ayrıca, popülizmin demokrasinin bir ürünü olduğu söylenir, ancak genel olarak popülist liderler, liberal demokrasilerin demokratik yönünü liberalizmi zayıflatmak için kullanmaya çalışırlar. Bu, Zakaria'nın argümanıyla yakından ilgilidir. Yazarlar, popülizmin yükselişinin temelde çokluğu ve azınlık korumasını reddettiği - genellikle açık liberal değerleri - zayıflattığı fikrini oluşturmaya çalışır.[31]

Ayrıca, Sheri Berman, demokrasinin liberalizm tarafından denetlenmediği durumda popülist ve bazı açılardan tehlikeli bir yönetime yol açabileceği fikrini destekler, ancak aynı şekilde demokrasi tarafından denetlenmeyen liberal değerlerin de, tarihsel örneklerin kullanımıyla gösterdiği gibi, oligarşik bir yönetime yol açabileceğini söyler. Berman, popülizmin rolü konusunda farklı bir perspektif sunar ve popülizmin yükselmesine ve liberal demokrasilerin bozulmasına yol açan şeyin aslında demokratik kurumların zayıflaması olduğunu söyler. Bu konuyu tartışırken, Berman, Batı devletleri - Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa - örneklerini kullanarak popülist tepkinin nedenini milli hükümetlerin iş dünyası elitleri için orta sınıf vatandaşların çıkarlarını göz ardı etmesine bağlar. Sonuç olarak, Berman, popülizmin illiberal demokrasilerin yükselmesine yol açtığını göstermeye çalışırken, popülizmin demokratik kurumların çok elit odaklı olmasının bir sonucu olarak artan bir etki kazandığını belirtmektedir.[32][33]

Kaynakça

  1. ^ "Fareed Zakaria". Fareed Zakaria (İngilizce). 27 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020. 
  2. ^ O'Neil, Patrick. Essentials of Comparative Politics (İngilizce). 
  3. ^ Yascha Mounk. "The People vs. Democracy". Harvard University Press. 
  4. ^ Nyyssönen, Heino; Metsälä, Jussi. Liberal Democracy and its Current Illiberal Critique: The Emperor's New Clothes?. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021. 
  5. ^ Jones, David Martin; Jayasuriya, Kanishka; Brown, David; Bell, Daniel A. (1995). Towards Illiberal Democracy. doi:10.1057/9780230376410. ISBN 978-0-230-37641-0. 
  6. ^ a b Zakaria, Fareed (November–December 1997). "The Rise of Illiberal Democracy". Foreign Affairs. 15 October 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 July 2013. 
  7. ^ Puddington, Arch (2017). Breaking Down Democracy: Goals, Strategies, and Methods of Modern Authoritarians. OCLC 989162097. 
  8. ^ Muis, Arne; van Troost, Lars, (Ed.) (2018). Will human rights survive illiberal democracy?. ISBN 978-90-6463-414-7. OCLC 1041192078. 
  9. ^ Laruelle, Marlene (2022). "Illiberalism: A conceptual introduction". East European Politics. 38 (2): 303–327. doi:10.1080/21599165.2022.2037079.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  10. ^ Gandhi, Jennifer (2008). "Introduction". Political Institutions Under Dictatorship. New York: Cambridge University Press. 
  11. ^ Blaydes, Lisa (2010). Elections and Distributive Politics in Mubarak's Egypt. Cambridge University Press. 
  12. ^ Gandhi, Jennifer; Lust-Okar, Ellen (2009). "Elections Under Authoritarianism". Annual Review of Political Science. 12: 403–22. doi:10.1146/annurev.polisci.11.060106.095434.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  13. ^ "In political theory, an illiberal democracy is defined as one that only pays attention to elections, while it violates, in the years between elections, some core democratic principles, especially freedom of expression": Narendra Modi’s illiberal drift threatens Indian democracy, Financial Times, 18 August 2017.
  14. ^ Rakner, Lise (2007). Democratisation's third wave and the challenges of democratic deepening: assessing international democracy assistance and lessons learned. Advisory Board for Irish Aid. OCLC 229412697. 
  15. ^ Rocha Menocal, A., Fritz, V. & Rakner, L. "Hybrid regimes and the challenges of deepening and sustaining democracy in developing countries 2014-03-26 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", South African Journal of International Affairs, 2008, 15(1), pp. 29–40
  16. ^ Diamond, Larry & Morlino Leonardo. Assessing the Quality of Democracy, Johns Hopkins University Press, 2005, p. xli
  17. ^ "Prime Minister Viktor Orbán's Speech at the 25th Bálványos Summer Free University and Student Camp". 30 July 2014. And so in this sense the new state that we are constructing in Hungary is an illiberal state, a non-liberal state. It does not reject the fundamental principles of liberalism such as freedom, and I could list a few more, but it does not make this ideology the central element of state organisation, but instead includes a different, special, national approach. 
  18. ^ Simon, Zoltan (28 July 2014). "Orban Says He Seeks to End Liberal Democracy in Hungary". Bloomberg Businessweek. 
  19. ^ Mutalib, Hussin (2000). "Illiberal Democracy and the Future of Opposition in Singapore". Third World Quarterly. 21 (2): 313–342. doi:10.1080/01436590050004373. ISSN 0143-6597. JSTOR 3993422. 
  20. ^ Zakaria, Fareed (2007-10-17). The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad (İngilizce) (Revised bas.). W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-33152-3. 
  21. ^ "Which country has the most illiberal democracy in the world?". erikmeyersson.com. 18 June 2015. Erişim tarihi: 22 October 2017. 
  22. ^ "What in the World: Turkey's transition into an illiberal democracy". CNN. 
  23. ^ "The Philippine election is the latest example of illiberalism's popularity". 17 May 2022. 
  24. ^ Garrido, Marco (2022). "The ground for the illiberal turn in the Philippines". Democratization. 29 (4): 673–691. doi:10.1080/13510347.2021.2005586. 
  25. ^ Norris, Pippa (2017). "Online Exchange on "Democratic Deconsolidation" (PDF). Journal of Democracy. 12. 
  26. ^ Beutler, Brian (2016-12-07). "Sorry, Conservatives, Trump's Illiberalism Is on You". The New Republic. ISSN 0028-6583. 
  27. ^ Chait, Jonathan (2017-09-10). "The Only Problem in American Politics Is the Republican Party". New York (İngilizce). 
  28. ^ Lloyd, John (8 June 2018). "Commentary: In U.S. and EU, illiberalism in full bloom". Reuters. 
  29. ^ Borger, Julian (2020-10-26). "Republicans closely resemble autocratic parties in Hungary and Turkey – study". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 
  30. ^ "The Republican Party has lurched towards populism and illiberalism". The Economist. 2020-10-31. ISSN 0013-0613. 
  31. ^ Populism in Europe and the Americas: threat or corrective for democracy?. Mudde, Cas,, Rovira Kaltwasser, Cristóbal. Cambridge: Cambridge University Press. 2012. ISBN 978-1-139-42423-3. OCLC 795125118. 
  32. ^ Berman, Sheri (2017). "The Pipe Dream of Undemocratic Liberalism". Journal of Democracy. 28 (3): 29–38. doi:10.1353/jod.2017.0041. ISSN 1086-3214. 
  33. ^ Berman, Sheri (2017). "The Pipe Dream of Undemocratic Liberalism". Journal of Democracy. 28 (3): 29–38. doi:10.1353/jod.2017.0041. ISSN 1086-3214. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İlliberal_demokrasi&oldid=30314852" sayfasından alınmıştır