İçeriğe atla

İran Kürdistan Komala Partisi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
bağlantılar eklendi
diğer ayrıntılı bilgiler eklendi
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:Flag of Komala.png|thumb|Komala bayrağı]]
[[Dosya:Flag of Komala.png|thumb|Komala bayrağı]]
'''İran Kürdistan Komala Partisi''' (Kürtçe:Komełey Şorrişgêrrî Zehmetkêşanî Kurdistanî Êran) genellikle '''Komala''' olarak kısaltılır ([[Kürtçe]]:Komełe); ([[Farsça]]:کومله), [[İran]]'daki [[Kürtler]]in [[sosyal demokrat]]<ref>[https://www.bj.admin.ch/dam/sem/en/data/internationales/herkunftslaender/asien-nahost/irq/IRQ-ber-factfindingmission-e.pdf.download.pdf/IRQ-ber-factfindingmission-e.pdf Department of Justice and Police (FDJP) Pages 81 and 82]</ref><ref>[https://books.google.nl/books?id=T9lUDwAAQBAJ&pg=PT85&lpg=PT85&dq=a.mohtadi+social+democrat&source=bl&ots=_zlvPj2TzE&sig=ACfU3U3-Ck6gPW_f1z21BZFaT3oW5eTMIQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj_jrPBnMrsAhXODuwKHfa_CgIQ6AEwBnoECAEQAg#v=snippet&q=komala%20social%20democracy&f=false Tower of the Sun: Stories from the Middle East and North Africa By Michael J. Totten]</ref><ref>[https://www.trouw.nl/nieuws/dansend-verzet~b7d102c1/ Trouw]</ref><ref>[https://www.trouw.nl/nieuws/dromen-aan-de-grens~bcaeb60d/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F&fbclid=IwAR0zZQZHhbY0QknNnoIKEvqvadoy7yyk5hLFPngKhZ7c_VxzY_YbIcrmeEM Trouw2]</ref><ref>[https://www.bbc.com/persian/world/2010/06/100617_l15_ptv_hard_talk_mohtadi BBC]</ref><ref>[https://www.komalainternational.org/2018/03/05/komalas-beliefs Komala]</ref> etnik siyasi partisidir. Eskiden [[Marksist]]-[[Leninist]] komünist bağlara sahip olan<ref>{{Cite journal|last=Kazemzadeh|first=Masoud|date=2009|title=U.S.–Iran Confrontation in the Post-NIE World: An Analysis of Alternative Policy Options|journal=Comparative Strategy|volume=28|issue=1|pages=14–27|doi=10.1080/01495930802679736|s2cid=154745287|issn=1521-0448}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Azeez|first=Govand Khalid|date=2019|title=The "Kurd" between capitalist-statist nationalism and class conflict|journal=Critique|volume=47|issue=3|pages=411–432|doi=10.1080/03017605.2019.1644724|s2cid=201367012|issn=1748-8605}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Akbarzadeh|first1=Shahram|last2=Shahab Ahmed|first2=Zahid|last3=Laoutides|first3=Costas|last4=Gourlay|first4=William|date=2019|title=The Kurds in Iran: balancing national and ethnic identity in a securitised environment|journal=Third World Quarterly|volume=47|issue=3|pages=1145–1162|doi=10.1080/01436597.2019.1592671|s2cid=159392674|issn=1360-2241}}</ref> Komala, elli yılı aşkın bir geçmişe sahip köklü bir partidir. Komala partisinin merkezi şu anda [[Kürdistan Bölgesel Yönetimi|Irak Kürdistan Bölgesi]]'nde bulunuyor. Kürt direnişine liderlik etme geçmişine sahip silahlı bir özgürlük savaşçı kanadı bulunmaktadır. Komala, [[anti-emperyalizm]]i ve Kürtlerin kendi kaderini tayin hakkını savunuyor.<ref name="MERIA"/>
'''İran Kürdistan Komala Partisi''' (Kürtçe:Komełey Şorrişgêrrî Zehmetkêşanî Kurdistanî Êran) genellikle '''Komala''' olarak kısaltılır ([[Kürtçe]]:Komełe); ([[Farsça]]:کومله), [[İran]]'daki [[Kürtler]]in [[sosyal demokrat]]<ref>[https://www.bj.admin.ch/dam/sem/en/data/internationales/herkunftslaender/asien-nahost/irq/IRQ-ber-factfindingmission-e.pdf.download.pdf/IRQ-ber-factfindingmission-e.pdf Department of Justice and Police (FDJP) Pages 81 and 82]</ref><ref>[https://books.google.nl/books?id=T9lUDwAAQBAJ&pg=PT85&lpg=PT85&dq=a.mohtadi+social+democrat&source=bl&ots=_zlvPj2TzE&sig=ACfU3U3-Ck6gPW_f1z21BZFaT3oW5eTMIQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj_jrPBnMrsAhXODuwKHfa_CgIQ6AEwBnoECAEQAg#v=snippet&q=komala%20social%20democracy&f=false Tower of the Sun: Stories from the Middle East and North Africa By Michael J. Totten]</ref><ref>[https://www.trouw.nl/nieuws/dansend-verzet~b7d102c1/ Trouw]</ref><ref>[https://www.trouw.nl/nieuws/dromen-aan-de-grens~bcaeb60d/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F&fbclid=IwAR0zZQZHhbY0QknNnoIKEvqvadoy7yyk5hLFPngKhZ7c_VxzY_YbIcrmeEM Trouw2]</ref><ref>[https://www.bbc.com/persian/world/2010/06/100617_l15_ptv_hard_talk_mohtadi BBC]</ref><ref>[https://www.komalainternational.org/2018/03/05/komalas-beliefs Komala]</ref> etnik siyasi partisidir. Eskiden [[Marksist]]-[[Leninist]] [[komünist]] bağlara sahip olan<ref>{{Cite journal|last=Kazemzadeh|first=Masoud|date=2009|title=U.S.–Iran Confrontation in the Post-NIE World: An Analysis of Alternative Policy Options|journal=Comparative Strategy|volume=28|issue=1|pages=14–27|doi=10.1080/01495930802679736|s2cid=154745287|issn=1521-0448}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Azeez|first=Govand Khalid|date=2019|title=The "Kurd" between capitalist-statist nationalism and class conflict|journal=Critique|volume=47|issue=3|pages=411–432|doi=10.1080/03017605.2019.1644724|s2cid=201367012|issn=1748-8605}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Akbarzadeh|first1=Shahram|last2=Shahab Ahmed|first2=Zahid|last3=Laoutides|first3=Costas|last4=Gourlay|first4=William|date=2019|title=The Kurds in Iran: balancing national and ethnic identity in a securitised environment|journal=Third World Quarterly|volume=47|issue=3|pages=1145–1162|doi=10.1080/01436597.2019.1592671|s2cid=159392674|issn=1360-2241}}</ref> Komala, elli yılı aşkın bir geçmişe sahip köklü bir partidir. Komala partisinin merkezi şu anda [[Kürdistan Bölgesel Yönetimi|Irak Kürdistan Bölgesi]]'nde bulunuyor. Kürt direnişine liderlik etme geçmişine sahip silahlı bir özgürlük savaşçı kanadı bulunmaktadır. Komala, [[anti-emperyalizm]]i ve Kürtlerin kendi kaderini tayin hakkını savunuyor.<ref name="MERIA"/>


Komala , İran ve [[Japonya]] tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılıyor. 2018'den beri [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde kayıtlı bir lobidir.
Komala , İran ve [[Japonya]] tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılıyor. 2018'den beri [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde kayıtlı bir lobidir.


Komala, özellikle [[1979 Kürt isyanı]] ve [[İran-Irak Savaşı]] sırasında İran hükümetine karşı gerilla savaşı yürüttü. Ayrıca 1980'lerde ve 1990'ların başında [[İran Kürdistan Demokrat Partisi]]'ne (KDPI) karşı silahlı çatışmalara karıştı.<ref>{{cite book|title=The Structure of Kurdish Society and the Struggle for a Kurdish State|author=Hussein Tahiri|year=2007|publisher=Mazda Publications|volume=8|series=Bibliotheca Iranica: Kurdish studies series|isbn=9781568591933|page=144}}</ref> Uzun bir ateşkesin ardından 2017 yılında örgüt, İran ile silahlı çatışmaya yeniden başladığını ilan etti.<ref name="Milburn"/>
Komala, özellikle [[İran'da 1979 Kürt isyanı|1979 Kürt isyanı]] ve [[İran-Irak Savaşı]] sırasında İran hükümetine karşı gerilla savaşı yürüttü. Ayrıca 1980'lerde ve 1990'ların başında [[İran Kürdistan Demokrat Partisi]]'ne (KDPI) karşı silahlı çatışmalara karıştı.<ref>{{cite book|title=The Structure of Kurdish Society and the Struggle for a Kurdish State|author=Hussein Tahiri|year=2007|publisher=Mazda Publications|volume=8|series=Bibliotheca Iranica: Kurdish studies series|isbn=9781568591933|page=144}}</ref> Uzun bir ateşkesin ardından 2017 yılında örgüt, İran ile silahlı çatışmaya yeniden başladığını ilan etti.<ref name="Milburn"/>

==Tarihi==
Örgütün faaliyete tam olarak ne zaman başladığı bilinmiyor.<ref>{{citation|first=Ali|last=Ezzatyar|title=The Last Mufti of Iranian Kurdistan: Ethnic and Religious Implications in the Greater Middle East|date=2016|publisher=Springer|isbn=9781137563248|page=35}}</ref> Abdullah Mohtadi'nin anlatımına göre, 27 Ekim 1969'da Tahran'da diğer altı Kürt öğrenciyle birlikte gizli bir inisiyasyon toplantısında grubu kurdu.[15] Bu, grubun resmi olarak 26 Ocak 1979'da doğduğunu belirten iki kurucu ortak olan Hussein Moradbegi ve Iraj Farzad tarafından tartışılıyor.

Örgüt başlangıçta yeraltında faaliyet gösterdi ve 1979'daki İran Devrimi'nden sonra halka açıldı. Kısa bir süre sonra, Mart 1979 referandumunu ve bir sonraki Aralık 1979 referandumunu boykot ettiler.<ref>{{cite book|last=Romano|first=David|title=The Kurdish Nationalist Movement: Opportunity, Mobilization and Identity|series=Cambridge Middle East studies|volume=22|publisher=Cambridge University Press|year=2006|page=236|isbn=978-0-521-85041-4|oclc=61425259}}</ref> Ladislav Bittman KGB ve Sovyet Dezenformasyonunda Komala'nın İran'daki KGB ağının bir parçası olduğunu ve Sovyetler Birliği'nin mali ve ideolojik etkisi altında kurulduğunu yazdı. Edgar O'Ballance, Komala'nın Sovyet KGB'sinden "yardım" aldığını belirtiyor.<ref>{{citation|first=Edgar|last=O'Ballance|journal=Military Review: The Professional Journal of the United States Army|title=The Kurdish Factor in the Gulf War|volume=61|number=6|date=June 1981|page=16}}</ref>

1981'de Komala, İran Ulusal Direniş Konseyi'ne (NCRI) katılmayı reddetti.<ref>{{cite book|first1=Charles|last1=Hobday|first2=Roger|last2=East|editor-first=David Scott|editor-last=Bell|title=Communist and Marxist parties of the world|page=245|publisher=Longman|year=1990|isbn=9780582060388}}</ref>

Eylül 1983'te grup örgütsel değişiklikler geçirdi ve kendisini ortodoks bir komünist parti olarak şekillendirdi ve sonunda Kürt kanadı olarak İran Komünist Partisi'ne katıldı. 2000 yılında, Abdullah Mohtadi liderliğindeki hizip, ikincisinden ayrıldı ve kendisini "orijinal" Komala olarak belirledi.<ref>{{citation|last1=Romano|first1=David|last2=Gurses|first2=Mehmet|title=Conflict, Democratization, and the Kurds in the Middle East: Turkey, Iran, Iraq, and Syria|date=2014|publisher=Springer|isbn=978-1-137-40999-7|page=75|edition=1st|doi=10.1057/9781137409997_4}}</ref>

George W. Bush yönetimi sırasında grubun lideri, İran Özgürlük ve Destek Yasası bütçesinin onaylanması sırasında 2005 ve 2006 yıllarında Amerikalı yetkililerle bir araya geldi.

2006 yılında parti, İsveç merkezli Rojhelat TV adlı uydu televizyonunu kurdu. Türk medya kanalı NTV, kanalın ABD'nin mali desteğiyle kurulduğunu bildirdi.<ref>{{citation|title=USA said aiding Iranian-Kurdish ROJHELAT TV in Sweden - Turkish report|date=4 January 2006|work=BBC Monitoring European|location=London}}, {{ProQuest|459397420}}</ref>


==Kaynakça==
==Kaynakça==

Sayfanın 09.27, 10 Haziran 2022 tarihindeki hâli

Komala bayrağı

İran Kürdistan Komala Partisi (Kürtçe:Komełey Şorrişgêrrî Zehmetkêşanî Kurdistanî Êran) genellikle Komala olarak kısaltılır (Kürtçe:Komełe); (Farsça:کومله), İran'daki Kürtlerin sosyal demokrat[1][2][3][4][5][6] etnik siyasi partisidir. Eskiden Marksist-Leninist komünist bağlara sahip olan[7][8][9] Komala, elli yılı aşkın bir geçmişe sahip köklü bir partidir. Komala partisinin merkezi şu anda Irak Kürdistan Bölgesi'nde bulunuyor. Kürt direnişine liderlik etme geçmişine sahip silahlı bir özgürlük savaşçı kanadı bulunmaktadır. Komala, anti-emperyalizmi ve Kürtlerin kendi kaderini tayin hakkını savunuyor.[10]

Komala , İran ve Japonya tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılıyor. 2018'den beri Amerika Birleşik Devletleri'nde kayıtlı bir lobidir.

Komala, özellikle 1979 Kürt isyanı ve İran-Irak Savaşı sırasında İran hükümetine karşı gerilla savaşı yürüttü. Ayrıca 1980'lerde ve 1990'ların başında İran Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDPI) karşı silahlı çatışmalara karıştı.[11] Uzun bir ateşkesin ardından 2017 yılında örgüt, İran ile silahlı çatışmaya yeniden başladığını ilan etti.[12]

Tarihi

Örgütün faaliyete tam olarak ne zaman başladığı bilinmiyor.[13] Abdullah Mohtadi'nin anlatımına göre, 27 Ekim 1969'da Tahran'da diğer altı Kürt öğrenciyle birlikte gizli bir inisiyasyon toplantısında grubu kurdu.[15] Bu, grubun resmi olarak 26 Ocak 1979'da doğduğunu belirten iki kurucu ortak olan Hussein Moradbegi ve Iraj Farzad tarafından tartışılıyor.

Örgüt başlangıçta yeraltında faaliyet gösterdi ve 1979'daki İran Devrimi'nden sonra halka açıldı. Kısa bir süre sonra, Mart 1979 referandumunu ve bir sonraki Aralık 1979 referandumunu boykot ettiler.[14] Ladislav Bittman KGB ve Sovyet Dezenformasyonunda Komala'nın İran'daki KGB ağının bir parçası olduğunu ve Sovyetler Birliği'nin mali ve ideolojik etkisi altında kurulduğunu yazdı. Edgar O'Ballance, Komala'nın Sovyet KGB'sinden "yardım" aldığını belirtiyor.[15]

1981'de Komala, İran Ulusal Direniş Konseyi'ne (NCRI) katılmayı reddetti.[16]

Eylül 1983'te grup örgütsel değişiklikler geçirdi ve kendisini ortodoks bir komünist parti olarak şekillendirdi ve sonunda Kürt kanadı olarak İran Komünist Partisi'ne katıldı. 2000 yılında, Abdullah Mohtadi liderliğindeki hizip, ikincisinden ayrıldı ve kendisini "orijinal" Komala olarak belirledi.[17]

George W. Bush yönetimi sırasında grubun lideri, İran Özgürlük ve Destek Yasası bütçesinin onaylanması sırasında 2005 ve 2006 yıllarında Amerikalı yetkililerle bir araya geldi.

2006 yılında parti, İsveç merkezli Rojhelat TV adlı uydu televizyonunu kurdu. Türk medya kanalı NTV, kanalın ABD'nin mali desteğiyle kurulduğunu bildirdi.[18]

Kaynakça

  1. ^ Department of Justice and Police (FDJP) Pages 81 and 82
  2. ^ Tower of the Sun: Stories from the Middle East and North Africa By Michael J. Totten
  3. ^ Trouw
  4. ^ Trouw2
  5. ^ BBC
  6. ^ Komala
  7. ^ Kazemzadeh, Masoud (2009). "U.S.–Iran Confrontation in the Post-NIE World: An Analysis of Alternative Policy Options". Comparative Strategy. 28 (1): 14–27. doi:10.1080/01495930802679736. ISSN 1521-0448. 
  8. ^ Azeez, Govand Khalid (2019). "The "Kurd" between capitalist-statist nationalism and class conflict". Critique. 47 (3): 411–432. doi:10.1080/03017605.2019.1644724. ISSN 1748-8605. 
  9. ^ Akbarzadeh, Shahram; Shahab Ahmed, Zahid; Laoutides, Costas; Gourlay, William (2019). "The Kurds in Iran: balancing national and ethnic identity in a securitised environment". Third World Quarterly. 47 (3): 1145–1162. doi:10.1080/01436597.2019.1592671. ISSN 1360-2241. 
  10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MERIA isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  11. ^ Hussein Tahiri (2007). The Structure of Kurdish Society and the Struggle for a Kurdish State. Bibliotheca Iranica: Kurdish studies series. 8. Mazda Publications. s. 144. ISBN 9781568591933. 
  12. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Milburn isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  13. ^ Ezzatyar, Ali (2016), The Last Mufti of Iranian Kurdistan: Ethnic and Religious Implications in the Greater Middle East, Springer, s. 35, ISBN 9781137563248 
  14. ^ Romano, David (2006). The Kurdish Nationalist Movement: Opportunity, Mobilization and Identity. Cambridge Middle East studies. 22. Cambridge University Press. s. 236. ISBN 978-0-521-85041-4. OCLC 61425259. 
  15. ^ O'Ballance, Edgar (June 1981), "The Kurdish Factor in the Gulf War", Military Review: The Professional Journal of the United States Army, 61 (6), s. 16 
  16. ^ Hobday, Charles; East, Roger (1990). Bell, David Scott (Ed.). Communist and Marxist parties of the world. Longman. s. 245. ISBN 9780582060388. 
  17. ^ Romano, David; Gurses, Mehmet (2014), Conflict, Democratization, and the Kurds in the Middle East: Turkey, Iran, Iraq, and Syria (1st bas.), Springer, s. 75, doi:10.1057/9781137409997_4, ISBN 978-1-137-40999-7 
  18. ^ "USA said aiding Iranian-Kurdish ROJHELAT TV in Sweden - Turkish report", BBC Monitoring European, London, 4 January 2006 , ProQuest 459397420
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İran_Kürdistan_Komala_Partisi&oldid=27948052" sayfasından alınmıştır