Hukuk ve ekonomi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
Sonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
"Law and economics" sayfasının çevrilmesiyle oluşturuldu.
Etiketler: İçerik Çevirmeni İçerik Çevirmeni 2
 
dz.
1. satır: 1. satır:
{{ekonomi}}
'''Hukuk ve ekonomi''' veya '''hukukun ekonomik analizi,''' ekonomik teorilerin, çoğunlukla Chicago Ekonomi Okulundan akademisyenlerle başlayan, [[hukuk]] analizine uygulanmasıdır. Ekonomik kavramlar, yasaların etkilerini açıklamak, hangi hukuk kurallarının [[Ekonomik verimlilik|ekonomik açıdan verimli]] olduğunu değerlendirmek ve hangi hukuk kurallarının yürürlüğe gireceğini tahmin etmek için kullanılmaktadır. <ref>[[David D. Friedman|David Friedman]] (1987). "law and economics," ''[[The New Palgrave: A Dictionary of Economics]]'', v. 3, p. 144.</ref> Hukuk ve ekonominin iki ana dalı vardır: <ref>[[Ronald H. Coase|Ronald Coase]] (1996). "Law and Economics and A.W. Brian Simpson," ''[[Journal of Legal Studies]]'', v. 25, p. 103-104.</ref> Bunlardan birincisi, neoklasik ekonominin yöntem ve teorilerinin hukukun pozitif ve normatif analizine uygulanmasına dayanır. İkincisi ise ekonomik, politik ve sosyal sonuçlara daha geniş bir odaklanma ile hukuk ve yasal kurumların kurumsal analizine odaklanır. Hukuk ve ekonominin bu ikinci dalı, daha genel olarak siyasi kurumlar ve yönetişim kurumları üzerindeki çalışmalarla daha çok örtüşmektedir.
'''Hukuk ve ekonomi''' veya '''hukukun ekonomik analizi,''' ekonomik teorilerin, çoğunlukla Chicago Ekonomi Okulundan akademisyenlerle başlayan, [[hukuk]] analizine uygulanmasıdır. Ekonomik kavramlar, yasaların etkilerini açıklamak, hangi hukuk kurallarının [[Ekonomik verimlilik|ekonomik açıdan verimli]] olduğunu değerlendirmek ve hangi hukuk kurallarının yürürlüğe gireceğini tahmin etmek için kullanılmaktadır. <ref>[[David D. Friedman|David Friedman]] (1987). "law and economics," ''[[The New Palgrave: A Dictionary of Economics]]'', v. 3, p. 144.</ref> Hukuk ve ekonominin iki ana dalı vardır: <ref>[[Ronald H. Coase|Ronald Coase]] (1996). "Law and Economics and A.W. Brian Simpson," ''[[Journal of Legal Studies]]'', v. 25, p. 103-104.</ref> Bunlardan birincisi, neoklasik ekonominin yöntem ve teorilerinin hukukun pozitif ve normatif analizine uygulanmasına dayanır. İkincisi ise ekonomik, politik ve sosyal sonuçlara daha geniş bir odaklanma ile hukuk ve yasal kurumların kurumsal analizine odaklanır. Hukuk ve ekonominin bu ikinci dalı, daha genel olarak siyasi kurumlar ve yönetişim kurumları üzerindeki çalışmalarla daha çok örtüşmektedir.


== Tarihi ==
== Tarihi ==

=== Menşei ===
=== Menşei ===
Hukuk ve ekonominin tarihsel öncülleri, modern ekonomik düşüncenin temelleri olarak kabul edilen [[Klasik ekonomi|klasik ekonomistlere]] kadar uzanmaktadır. 18. yüzyılın başlarında [[Adam Smith]], [[Merkantilizm|merkantilist]] mevzuatın ekonomik etkilerini tartıştı. [[David Ricardo]], tarımsal verimliliği engellediği gerekçesiyle İngiliz Tahıl Kanunlarına karşı çıktı. [[Frédéric Bastiat]] ise kendi kitabı ''The Law'''da yasamanın istenmeyen sonuçlarını inceledi. Ancak, piyasa dışı faaliyetleri düzenleyen yasayı analiz etmek için ekonomiyi uygulamak tarihsel olarak günümüze daha yakındır. 1900 civarında bir Avrupa hukuk ve ekonomi hareketinin kalıcı bir etkisi olmamıştır. <ref>[[Kristoffel Grechenig]] & Martin Gelter, The Transatlantic Divergence in Legal Thought: American Law and Economics vs. German Doctrinalism, [http://ssrn.com/abstract=1161168 ''Hastings International and Comparative Law Review 2008, vol. 31, p. 295–360'']; Martin Gelter & [[Kristoffel Grechenig]], [http://ssrn.com/abstract=2421224 ''History of Law and Economics''], forthcoming in Encyclopedia on Law & Economics.</ref>
Hukuk ve ekonominin tarihsel öncülleri, modern ekonomik düşüncenin temelleri olarak kabul edilen [[Klasik ekonomi|klasik ekonomistlere]] kadar uzanmaktadır. 18. yüzyılın başlarında [[Adam Smith]], [[Merkantilizm|merkantilist]] mevzuatın ekonomik etkilerini tartıştı. [[David Ricardo]], tarımsal verimliliği engellediği gerekçesiyle İngiliz Tahıl Kanunlarına karşı çıktı. [[Frédéric Bastiat]] ise kendi kitabı ''The Law'''da yasamanın istenmeyen sonuçlarını inceledi. Ancak, piyasa dışı faaliyetleri düzenleyen yasayı analiz etmek için ekonomiyi uygulamak tarihsel olarak günümüze daha yakındır. 1900 civarında bir Avrupa hukuk ve ekonomi hareketinin kalıcı bir etkisi olmamıştır. <ref>[[Kristoffel Grechenig]] & Martin Gelter, The Transatlantic Divergence in Legal Thought: American Law and Economics vs. German Doctrinalism, [http://ssrn.com/abstract=1161168 ''Hastings International and Comparative Law Review 2008, vol. 31, p. 295–360'']; Martin Gelter & [[Kristoffel Grechenig]], [http://ssrn.com/abstract=2421224 ''History of Law and Economics''], forthcoming in Encyclopedia on Law & Economics.</ref>
17. satır: 17. satır:


== Önemli bilim adamları ==
== Önemli bilim adamları ==

=== Öncüler ===
=== Öncüler ===

* [[Adam Smith]]
* [[Adam Smith]]
* [[David Ricardo]]
* [[David Ricardo]]
* [[Frédéric Bastiat|Frederic Bastiat]]
* [[Frédéric Bastiat]]


=== Kurucuları ===
=== Kurucuları ===

* Aaron Director, [[Chicago Üniversitesi]] <ref name="www-news.uchicago.edu">{{Web kaynağı|url=http://www-news.uchicago.edu/releases/04/040913.director.shtml|başlık=Aaron Director, Founder of the field of Law and Economics|erişimtarihi=2019-09-04|çalışma=www-news.uchicago.edu}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www-news.uchicago.edu/releases/04/040913.director.shtml "Aaron Director, Founder of the field of Law and Economics"]. ''www-news.uchicago.edu''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-09-04</span></span>.</cite></ref> <ref>{{Web kaynağı|url=https://mises.org/profile/aaron-director-0|başlık=Aaron Director|erişimtarihi=2019-09-04|tarih=2014-06-20|dil=en|çalışma=Mises Institute}}</ref>
* Aaron Director, [[Chicago Üniversitesi]] <ref name="www-news.uchicago.edu">{{Web kaynağı|url=http://www-news.uchicago.edu/releases/04/040913.director.shtml|başlık=Aaron Director, Founder of the field of Law and Economics|erişimtarihi=2019-09-04|çalışma=www-news.uchicago.edu}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www-news.uchicago.edu/releases/04/040913.director.shtml "Aaron Director, Founder of the field of Law and Economics"]. ''www-news.uchicago.edu''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-09-04</span></span>.</cite></ref> <ref>{{Web kaynağı|url=https://mises.org/profile/aaron-director-0|başlık=Aaron Director|erişimtarihi=2019-09-04|tarih=2014-06-20|dil=en|çalışma=Mises Institute}}</ref>
* [[Ronald Coase]], Chicago Üniversitesi, 1991 [[Nobel Ekonomi Ödülü|Nobel İktisadi Bilimler Anma Ödülü]] <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.econlib.org/library/Enc/bios/Coase.html|başlık=Ronald H. Coase|erişimtarihi=2019-09-04|dil=en-US|çalışma=Econlib}}</ref>
* [[Ronald Coase]], Chicago Üniversitesi, 1991 [[Nobel Ekonomi Ödülü|Nobel İktisadi Bilimler Anma Ödülü]] <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.econlib.org/library/Enc/bios/Coase.html|başlık=Ronald H. Coase|erişimtarihi=2019-09-04|dil=en-US|çalışma=Econlib}}</ref>
34. satır: 31. satır:
=== Diğer önemli kişiler ===
=== Diğer önemli kişiler ===
Diğer önemli kişiler şunlardır:
Diğer önemli kişiler şunlardır:

* [[Nobel Ekonomi Ödülü|Nobel Anma Ödülü sahibi]] ekonomist [[Gary Becker]], Chicago School of Economics'in başkanıdır. <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.economicprincipals.com/issues/2014.11.16/1664.html|başlık=The Fourth Generation in Chicago|erişimtarihi=2019-09-25|tarih=2014-11-16|dil=en-US|çalışma=Economic Principals}}</ref>
* [[Nobel Ekonomi Ödülü|Nobel Anma Ödülü sahibi]] ekonomist [[Gary Becker]], Chicago School of Economics'in başkanıdır. <ref>{{Web kaynağı|url=http://www.economicprincipals.com/issues/2014.11.16/1664.html|başlık=The Fourth Generation in Chicago|erişimtarihi=2019-09-25|tarih=2014-11-16|dil=en-US|çalışma=Economic Principals}}</ref>
* ABD Temyiz Mahkemesi Yedinci Daire yargıcı Frank Easterbrook
* ABD Temyiz Mahkemesi Yedinci Daire yargıcı Frank Easterbrook
64. satır: 60. satır:


Aynı konulara [[Marksizm|Marksist düşünce]], [[eleştirel teori]] ve [[Frankfurt Okulu]] perspektiflerinden yaklaşımlar genellikle kendilerini "hukuk ve ekonomi" olarak tanımlamaz. Örneğin, [[eleştirel hukuk çalışmaları]] hareketi ve [[hukuk sosyolojisi]] üyeleri tarafından yapılan araştırmalar, çok farklı bir perspektiften olsa da, "hukuk ve ekonomi" olarak adlandırılan çalışmayla aynı temel konuların çoğunu ele alır. Hukuk ve ekonomi politik hareketi de benzer kavramları tamamen farklı bir yaklaşımla analiz eder. <ref>{{Web kaynağı|url=https://lpeproject.org/lpe-manifesto/|başlık=Toward a Manifesto|erişimtarihi=2021-07-26|dil=en-US|çalışma=LPE Project}}</ref>
Aynı konulara [[Marksizm|Marksist düşünce]], [[eleştirel teori]] ve [[Frankfurt Okulu]] perspektiflerinden yaklaşımlar genellikle kendilerini "hukuk ve ekonomi" olarak tanımlamaz. Örneğin, [[eleştirel hukuk çalışmaları]] hareketi ve [[hukuk sosyolojisi]] üyeleri tarafından yapılan araştırmalar, çok farklı bir perspektiften olsa da, "hukuk ve ekonomi" olarak adlandırılan çalışmayla aynı temel konuların çoğunu ele alır. Hukuk ve ekonomi politik hareketi de benzer kavramları tamamen farklı bir yaklaşımla analiz eder. <ref>{{Web kaynağı|url=https://lpeproject.org/lpe-manifesto/|başlık=Toward a Manifesto|erişimtarihi=2021-07-26|dil=en-US|çalışma=LPE Project}}</ref>



Hukuk ve ekonomi, jurimetri, [[Olasılık teorisi|olasılık]] ve [[İstatistik|istatistiğin]] hukuk sorularına uygulanmasıyla yakından ilgilidir.
Hukuk ve ekonomi, jurimetri, [[Olasılık teorisi|olasılık]] ve [[İstatistik|istatistiğin]] hukuk sorularına uygulanmasıyla yakından ilgilidir.


== Uygulamaları ==
== Uygulamaları ==
* [[Pozitif ayrımcılık]]
* [[Kurumsal yönetim]]<ref>{{Web kaynağı|last=Hart|first=Oliver|tarih=1995|başlık=Corporate Governance: Some Theory and Implications|journal=The Economic Journal|volume=105|issue=430|pages=678–689|doi=10.2307/2235027|issn=0013-0133|jstor=2235027}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=La Porta|first1=Rafael|last2=Lopez-de-Silanes|first2=Florencio|last3=Shleifer|first3=Andrei|last4=Vishny|first4=Robert|date=2000-01-01|title=Investor protection and corporate governance|journal=Journal of Financial Economics|series=Special Issue on International Corporate Governance|volume=58|issue=1|pages=3–27|doi=10.1016/S0304-405X(00)00065-9|issn=0304-405X|url=https://dash.harvard.edu/bitstream/1/29408126/1/w7428.pdf}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Bebchuk|first1=Lucian|last2=Cohen|first2=Alma|last3=Ferrell|first3=Allen|date=2009-02-01|title=What Matters in Corporate Governance?|url=https://academic.oup.com/rfs/article/22/2/783/1596611|journal=The Review of Financial Studies|language=en|volume=22|issue=2|pages=783–827|doi=10.1093/rfs/hhn099|issn=0893-9454}}</ref>
* [[Ceza hukuku]]<ref>{{Cite journal|last=Brown|first=Darryl K.|date=2004|title=Cost-Benefit Analysis in Criminal Law|journal=California Law Review|volume=92|issue=2|pages=323–372|doi=10.2307/3481427|issn=0008-1221|jstor=3481427|url=https://scholarship.law.berkeley.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1339&context=californialawreview}}</ref>
* [[Gözetim]]
* [[Suç yaptrımı]]<ref>{{Cite journal|last=Becker|first=Gary S.|date=1968|title=Crime and Punishment: An Economic Approach|journal=Journal of Political Economy|language=en|volume=76|issue=2|pages=169–217|doi=10.1086/259394|issn=0022-3808|url=http://www.nber.org/chapters/c3625.pdf}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Levitt|first=Steven D|date=2004|title=Understanding Why Crime Fell in the 1990s: Four Factors that Explain the Decline and Six that Do Not|journal=Journal of Economic Perspectives|language=en|volume=18|issue=1|pages=163–190|doi=10.1257/089533004773563485|s2cid=1403928|issn=0895-3309|url=https://semanticscholar.org/paper/0dfbd899d74b551400845203b0b0b24fd7c341e4}}</ref>
* [[Ayrımcılık]]
* [[Delil]]<ref>{{Cite journal|last=Posner|first=Richard A.|date=1999|title=An Economic Approach to the Law of Evidence|url=https://chicagounbound.uchicago.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1044&context=law_and_economics|journal=John M. Olin Law & Economics Working Paper No. 66|publisher=University of Chicago Law School|volume=}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Lempert|first=Richard|date=2001|title=The Economic Analysis of Evidence Law: Common Sense on Stilts|url=https://www.jstor.org/stable/1073903|journal=Virginia Law Review|volume=87|issue=8|pages=1619–1712|doi=10.2307/1073903|jstor=1073903|issn=0042-6601}}</ref>
* [[Etkin piyasalar hipotezi]]
* [[Ortak varlıkların trajedisi]]
* [[Kurumsal iktisat]]
* [[Anayasal iktisat]]
* [[Mülkiyet hakkı teorisi]]<ref>{{Cite journal|last=Demsetz|first=Harold|date=1967|title=Toward a Theory of Property Rights|journal=The American Economic Review|volume=57|issue=2|pages=347–359|issn=0002-8282|jstor=1821637}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Alchian|first1=Armen A.|last2=Demsetz|first2=Harold|date=1973|title=The Property Right Paradigm|journal=The Journal of Economic History|volume=33|issue=1|pages=16–27|issn=0022-0507|jstor=2117138|doi=10.1017/S0022050700076403|s2cid=153392930|url=https://semanticscholar.org/paper/3d31eaa5fddc8507fdbe238ceca495daa3d6d242}}</ref>
* [[Fikrî mülkiyet hukuku]]
* [[Ters seçim]]
* [[Manevi zarar]]
* [[Halk sağlığı]] için [[karantina]] önlemleri<ref>{{Cite journal|last=Gostin|first=Lawrence|date=2006|title=Public Health Strategies for Pandemic Influenza: Ethics and the Law|journal=JAMA|volume=295|issue=14|pages=1700–1704|doi=10.1001/jama.295.14.1700|pmid=16609092}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Fidler|first1=David P.|last2=Gostin|first2=Lawrence O.|last3=Markel|first3=Howard|date=2007|title=Through the Quarantine Looking Glass: Drug‐Resistant Tuberculosis and Public Health Governance, Law, and Ethics|journal=The Journal of Law, Medicine & Ethics|volume=35|issue=4|pages=616–628|doi=10.1111/j.1748-720X.2007.00185.x|pmid=18076513|s2cid=25081245|url=https://www.repository.law.indiana.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1370&context=facpub}}</ref>
* [[İşlem maliyeti]]
* [[Seçim sistemi]]
* [[Su hukuku]]<ref>{{Cite journal|last1=Burness|first1=H. Stuart|last2=Quirk|first2=James P.|date=1980|title=Water Law, Water Transfers, and Economic Efficiency: The Colorado River|journal=The Journal of Law and Economics|volume=23|issue=1|pages=111–134|doi=10.1086/466954|s2cid=153474147|issn=0022-2186|url=https://authors.library.caltech.edu/83629/1/sswp228%20-%20published.pdf}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Johnson|first1=Ronald N.|last2=Gisser|first2=Micha|last3=Werner|first3=Michael| date=1981|title=The Definition of a Surface Water Right and Transferability|journal=The Journal of Law and Economics|volume=24|issue=2|pages=273–288|doi=10.1086/466984|s2cid=153338557|issn=0022-2186}}</ref>


== Etkiledikleri ==
== Etkiledikleri ==
96. satır: 110. satır:


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==
* [[Ekonomi]]
* [[Hukuk]]
* [[Rekabet hukuku]]
* [[Anayasal iktisat]]
* [[İslam ekonomisi]]
* [[Jurimetri]]
* [[Mikroekonomi]]
* [[Siyasi ekonomi]]
* [[Kamu seçimi]]


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
 


== Daha fazla ==
== Daha fazla ==

* Kai Purnhagen İkiz ''Asla Buluşmayacak mı? –'' Klaus Mathis ''Hukuku ve Avrupa'da Ekonomi'' (Springer Science), s.&nbsp;3-21, [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-007-7110-9_1]
* Kai Purnhagen İkiz ''Asla Buluşmayacak mı? –'' Klaus Mathis ''Hukuku ve Avrupa'da Ekonomi'' (Springer Science), s.&nbsp;3-21, [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-007-7110-9_1]
* Bouckaert, Boudewijn ve Gerrit De Geest, ed. (2000). ''Hukuk ve Ekonomi Ansiklopedisi'' (Edward Elgar, [http://encyclo.findlaw.com/ Çevrimiçi versiyon.]
* Bouckaert, Boudewijn ve Gerrit De Geest, ed. (2000). ''Hukuk ve Ekonomi Ansiklopedisi'' (Edward Elgar, [http://encyclo.findlaw.com/ Çevrimiçi versiyon.]
127. satır: 149. satır:


== Dış bağlantılar ==
== Dış bağlantılar ==

* ''[[İnternet Felsefe Ansiklopedisi|İnternet Felsefe Ansiklopedisi'ndeki]]'' [http://www.iep.utm.edu/law-econ/ "Hukuk ve Ekonomi"] makalesi
* ''[[İnternet Felsefe Ansiklopedisi|İnternet Felsefe Ansiklopedisi'ndeki]]'' [http://www.iep.utm.edu/law-econ/ "Hukuk ve Ekonomi"] makalesi
* [http://www.law-economics.net Hukuk ve Ekonomi Laboratuvarı]
* [http://www.law-economics.net Hukuk ve Ekonomi Laboratuvarı]
* [https://aeon.co/ideas/a-radical-legal-ideology-nurtured-our-era-of-economic-inequality Hukuk ve ekonominin eşitsizlik üzerindeki etkilerini açıklayan makale]
* [https://aeon.co/ideas/a-radical-legal-ideology-nurtured-our-era-of-economic-inequality Hukuk ve ekonominin eşitsizlik üzerindeki etkilerini açıklayan makale]

[[Kategori:Hukuk felsefesi]]
[[Kategori:Hukuk felsefesi]]
[[Kategori:Hukuk ve ekonomi]]
[[Kategori:Hukuk ve ekonomi]]

Sayfanın 12.52, 16 Ocak 2022 tarihindeki hâli

Ekonomi

  Bölgelere göre ekonomi 
Ana hatlar
Genel sınıflandırma

Mikroekonomi · Makroekonomi
Ekonomik düşünce tarihi
Metodoloji · Heterodoks

Teknikler

Matematiksel · Ekonometri
Deneysel · Milli muhasebe

Dalları ve alt dalları

Davranışsal · Kültürel · Çevresel
Büyüme · Gelişme · Tarih
Uluslararası · Ekonomiler
Monetarizm ve Finansal ekonomi
Kamu ve Refah ekonomisi
Sağlık · Çalışma · Yönetimsel
İşletme · Bilgi · Oyun kuramı
Endüstriyel organizasyon · Hukuk
Tarım · Yeşil · Ekolojik
Kent · Kırsal · Bölgesel
Ekonomik coğrafya

Listeler

Kategoriler · Başlıklar · Ekonomistler

Ekonomi İdeolojileri 

Anarşizm · Kapitalizm · Liberalizm
Komünizm · Korporatizm
Faşizm · Solidarizm
Piyasa sosyalizmi · Devletçilik · Merkantilizm
Sanayi korumacılığı  · Sosyalizm
Sendika · Üçüncü görüş

Ekonomi:Kavram ve Tarihi
Bu kutu:

Hukuk ve ekonomi veya hukukun ekonomik analizi, ekonomik teorilerin, çoğunlukla Chicago Ekonomi Okulundan akademisyenlerle başlayan, hukuk analizine uygulanmasıdır. Ekonomik kavramlar, yasaların etkilerini açıklamak, hangi hukuk kurallarının ekonomik açıdan verimli olduğunu değerlendirmek ve hangi hukuk kurallarının yürürlüğe gireceğini tahmin etmek için kullanılmaktadır. [1] Hukuk ve ekonominin iki ana dalı vardır: [2] Bunlardan birincisi, neoklasik ekonominin yöntem ve teorilerinin hukukun pozitif ve normatif analizine uygulanmasına dayanır. İkincisi ise ekonomik, politik ve sosyal sonuçlara daha geniş bir odaklanma ile hukuk ve yasal kurumların kurumsal analizine odaklanır. Hukuk ve ekonominin bu ikinci dalı, daha genel olarak siyasi kurumlar ve yönetişim kurumları üzerindeki çalışmalarla daha çok örtüşmektedir.

Tarihi

Menşei

Hukuk ve ekonominin tarihsel öncülleri, modern ekonomik düşüncenin temelleri olarak kabul edilen klasik ekonomistlere kadar uzanmaktadır. 18. yüzyılın başlarında Adam Smith, merkantilist mevzuatın ekonomik etkilerini tartıştı. David Ricardo, tarımsal verimliliği engellediği gerekçesiyle İngiliz Tahıl Kanunlarına karşı çıktı. Frédéric Bastiat ise kendi kitabı The Law'da yasamanın istenmeyen sonuçlarını inceledi. Ancak, piyasa dışı faaliyetleri düzenleyen yasayı analiz etmek için ekonomiyi uygulamak tarihsel olarak günümüze daha yakındır. 1900 civarında bir Avrupa hukuk ve ekonomi hareketinin kalıcı bir etkisi olmamıştır. [3]

Volker Fonu'nun başkanı Harold Luhnow, 1946'dan başlayarak yalnızca Friedrich August Hayek'i desteklemekle kalmadı. Aynı zamanda kısa bir süre sonra Aaron Director'ın, hukuk alanında akademisyenler için yeni bir merkez kurmak üzere Chicago Üniversitesi'ne gelmesini de destekledi. Üniversiteye, Chicago Okulu'nu kurarken, Luhnow'un yakın bir işbirlikçisi olan Robert Maynard Hutchins başkanlık ediyordu. Üniversitede zaten Frank Knight, George Stigler, Henry Simons ve Ronald Coase vardı. Yakında, sadece Hayek'in kendisi değil, aynı zamanda Director'ın kayınbiraderi ve Stigler'in arkadaşı Milton Friedman ve ayrıca Robert Fogel, Robert Lucas, Eugene Fama, Richard Posner ve Gary Becker da olacaktı .

Kuruluşu

1958 yılında Director, Ronald Coase ve etkisini geniş kapsamlı ile hukuk alanlarını ve ekonomi birleştirmek yardımcı olan "Hukuk ve İktisat Dergisi"ni kurdu.[4] 1960 ve 1961'de, Ronald Coase ve Guido Calabresi, "Sosyal Maliyet Sorunu " [5] ve "Risk Dağılımı ve Haksız Suçlar Yasası Üzerine Bazı Düşünceler" adlı iki makale yayınladılar. [6] Bu, modern hukuk ve ekonomi okulu için başlangıç noktası olarak görülebilir. [7]

1962'de Aaron Director, Hür Toplum Komitesi'nin kurulmasına yardımcı oldu. Director'ın 1946'da Chicago Üniversitesi Hukuk Fakültesi fakültesine atanması, yayıncılık konusundaki isteksizliği arkasında birkaç yazı bırakmasına rağmen, yarım yüzyıllık bir entelektüel üretkenlik başlattı. [8] Director, Chicago Hukuk Fakültesi Dekanı, Chicago Üniversitesi Başkanı ve Ford yönetiminde ABD Başsavcısı olarak görev yapacak olan Edward Levi ile hukuk fakültesinde antitröst dersleri verdi. 1965 yılında Chicago Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden emekli olduktan sonra, California'ya yerleşti ve Stanford Üniversitesi'nin Hoover Enstitüsü'nde bir pozisyon aldı.

Daha sonra gelişmeler

1970'lerin başında, Henry Manne (eski bir Coase öğrencisi), büyük bir hukuk fakültesinde hukuk ve ekonomi için bir merkez inşa etmeye başladı. İlk olarak Rochester Üniversitesi'nde çalışmaya başladı, daha sonra Miami Üniversitesi'nde çalıştı, ancak kısa süre sonra yapmaya çalıştığıı bu iş hoş karşılanmadı. Sonra Emory Üniversitesi'ne taşındı ve George Mason'da bu işe son verdi. Manne çoğu hukuk fakültesini uzun sürede bitirdi ve hiçbir zaman buralarda sayılara ve ekonomiye maruz kalmadı. Manne, John M. Olin Vakfı'nın da desteğini aldı. Bugün birçok üniversitede Hukuk ve Ekonomi için Olin merkezleri (veya programları) bulunmaktadır.

Önemli bilim adamları

Öncüler

Kurucuları

  • Aaron Director, Chicago Üniversitesi [8] [9]
  • Ronald Coase, Chicago Üniversitesi, 1991 Nobel İktisadi Bilimler Anma Ödülü [10]
  • Richard Posner, Chicago Üniversitesi [11] [12]
  • Guido Calabresi, Yale Üniversitesi . [13] [14] Calabresi, bu konuda hakkında bir sürü yazılar yazdı; The Costs of Accidents: A Legal and Economic Analysis adlı kitabı, kaza durumlarında gerekli olan uygun teşvikleri ve tazminatı kapsamlı şekilde ele almasında etkili olarak zikredilmiştir. [15] Idelas, Beliefs, Attitudes and the Laws adlı kitabında ise farklı bir yaklaşım benimsemiştir ve burada, "Bir maliyetten en ucuz şekilde kaçınmak; bazı nesnel veya bilimsel kavramlara göre değil, hukukumuzun tamamı tarafından eylemlere, faaliyetlere ve inançlara verilen değerlemelere bağlıdır." şeklinde belirtmiştir.
  • Henry Manne, George Mason Üniversitesi [13]

Diğer önemli kişiler

Diğer önemli kişiler şunlardır:

  • Nobel Anma Ödülü sahibi ekonomist Gary Becker, Chicago School of Economics'in başkanıdır. [16]
  • ABD Temyiz Mahkemesi Yedinci Daire yargıcı Frank Easterbrook
  • Andrey Shleifer
  • Robert Cooter
  • Harold Demsetz
  • Hans-Bernd Schäfer
  • William Landes
  • W. Kip Viscusi
  • A. Mitchell Polinsky

Pozitif ve normatif hukuk ve ekonomi

Hukukun ekonomik analizi genellikle pozitif ve normatif olarak iki gruba ayrılmaktadır:

Pozitif hukuk ve ekonomi

'Pozitif hukuk ve ekonomi', çeşitli hukuk kurallarının etkilerini tahmin etmek için ekonomik analizi kullanır. Bu nedenle, örneğin haksız fiil yasasının olumlu bir ekonomik analizinin, ihmal kuralının etkilerine karşıt bir kusursuz sorumluluk kuralının etkilerini öngörebilir. Pozitif hukuk ve ekonomi, zaman zaman hukuk kurallarının gelişimini, örneğin haksız fiillere ilişkin teamül hukukunu, ekonomik verimlilikleri açısından açıklama iddiasında da bulunmuştur.

Normatif hukuk ve ekonomi

'Normatif hukuk ve ekonomi' bir adım daha ileri giderek çeşitli politikaların ekonomik sonuçlarına dayalı politika önerilerinde bulunur. Normatif ekonomik analiz için anahtar kavram verimlilik, özellikle tahsis etkinliğidir .

Hukuk ve ekonomi uzmanları tarafından kullanılan yaygın bir verimlilik kavramı Pareto verimliliğidir. Bir hukuk kuralı, bir başkasını daha kötü duruma getirmeden bir kişinin durumunu iyileştirecek şekilde değiştirilemiyorsa, Pareto etkindir. Daha zayıf bir verimlilik anlayışı ise Kaldor-Hicks verimliliğidir. Bir yasal kural, bazı tarafların kayıplarını telafi etmek için diğerlerini tazmin etmesiyle Pareto'yu etkin hale getirebiliyorsa, Kaldor-Hicks etkindir.

Bununla birlikte, pozitif ve normatif analiz arasında açık bir ayrım olasılığı, "Hukuk ve Ekonominin Geleceği" adlı kitapta, "gerçek - ve kaçınılmaz - çoğu ekonomik analizin altında yatan değer yargılarının varlığı" olarak belirtilir. [17]

Uri Weiss, "Hukuk ve ekonomide, en büyük boyutu sağlayarak optimal sonuca götürecek yasayı aramak ve acıyı en aza indirmek yerine mutluluğu en üst düzeye çıkarmayı düşünmek yaygındır. Optimal sonuca götürecek oyunları belirlemeye değil, oyuncuların menfaatine olan oyunların adil olmayan bir sonuca varmasını önlemeye çalışıyoruz." alternatifini önermiştir. [18]

Diğer disiplinler ve yaklaşımlarla ilişkisi

Hukukçular tarafından kullanıldığı şekliyle, "hukuk ve ekonomi" ifadesi, mikroekonomik analizin yasal sorunlara uygulanmasını ifade eder. Hukuk sistemleri ve siyasi sistemler arasındaki örtüşme nedeniyle, hukuk ve ekonomideki bazı konular siyasi ekonomi, anayasal ekonomi ve siyasette de gündeme gelmektedir.

Aynı konulara Marksist düşünce, eleştirel teori ve Frankfurt Okulu perspektiflerinden yaklaşımlar genellikle kendilerini "hukuk ve ekonomi" olarak tanımlamaz. Örneğin, eleştirel hukuk çalışmaları hareketi ve hukuk sosyolojisi üyeleri tarafından yapılan araştırmalar, çok farklı bir perspektiften olsa da, "hukuk ve ekonomi" olarak adlandırılan çalışmayla aynı temel konuların çoğunu ele alır. Hukuk ve ekonomi politik hareketi de benzer kavramları tamamen farklı bir yaklaşımla analiz eder. [19]

Hukuk ve ekonomi, jurimetri, olasılık ve istatistiğin hukuk sorularına uygulanmasıyla yakından ilgilidir.

Uygulamaları

Etkiledikleri

Hukukun ekonomik analizi, Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğu kadar başka yerlerde de etkili olmuştur. Yargı görüşleri, ABD'de ve aynı zamanda giderek artan bir şekilde Commonwealth ülkelerinde ve Avrupa'da ekonomik analiz ile hukuk ve ekonomi teorilerini belirli bir düzenlilikle kullanır. Hukuk ve ekonominin etkisi hukuk eğitiminde de hissedilmiştir ve konuyla ilgili lisansüstü programlar birçok ülkede sunulmaktadır. Hukuk ve ekonominin medeni hukuk ülkelerindeki etkisi, İngilizce ve diğer Avrupa dillerinde hukuk ve ekonomi ders kitaplarının mevcudiyetinden ölçülebilir haldedir.

Kuzey Amerika'nın, Avrupa ve Asya'daki birçok hukuk fakültesinde ekonomi alanında yüksek lisans derecesine sahip öğretim üyeleri bulunmaktadır. Buna ek olarak, birçok profesyonel ekonomist artık ekonomi ve hukuk doktrinleri arasındaki ilişkiyi incelemekte ve yazmaktadır. Yale Hukuk Okulu'nun eski dekanı Anthony Kronman, "[20. yüzyılın] son çeyreğinde Amerikan akademik hukuku üzerinde en büyük etkiye sahip olan entelektüel hareketin" hukuk ve ekonomi olduğunu yazmıştır. [34]

Eleştiriler

Etkisine rağmen, hukuk ve ekonomi hareketi birçok yönden eleştirilmiştir. Bu özellikle normatif hukuk ve ekonomi için geçerlidir. Çoğu hukuk ve ekonomi bilimi neoklasik bir çerçeve içinde çalıştığı için neoklasik ekonominin temel eleştirileri, çok sayıda iç eleştiri olmasına rağmen, diğer rakip çerçevelerden alınmıştır. [35] Yine de başka ekonomik düşünce ekolleri ortaya çıkmış ve örneğin Edgardo Buscaglia ve Robert Cooter'ın "Law and Economics of Development" adlı kitabındaki çalışmalarında hukuk ve ekonomi çalışmalarına uygulanmıştır. [36]

Rasyonel seçim teorisi

Hukuki soruların ekonomik analizini eleştirenler, normatif ekonomik analizin insan haklarının önemini ve dağıtımcı adaletle ilgili endişeleri yakalamadığını ileri sürmüşlerdir. Hukuk ve ekonomiye yönelik en ağır eleştirilerden bazıları eleştirel hukuk çalışmaları hareketinden, özellikle Duncan Kennedy [37] ve Mark Kelman'dan gelmektedir. Harvard Hukuk Fakültesi'nden Jon D. Hanson; yasal, ekonomik, politik ve sosyal sistemlerin, bilişsel önyargıları ve sosyal normları içeren bir model yerine, tercihlere dayalı bireysel bir davranış modelinden gereğinden fazla etkilendiğini savunuyor. [38]

Pareto verimliliği

Bu tür varsayımlar "ilk-en iyi" genel denge koşulları üzerinde modellendiğinde, tahsis etkinliğini artırmak için tasarlanan yasa ve politikanın varsayılan faydalarına yönelik ek eleştiriler yöneltmiştir. İkinci en iyi teorisine göre, örneğin optimal koşulların bir alt kümesinin yerine getirilmesi hiçbir koşulda karşılanamıyorsa, herhangi bir optimal koşul alt kümesinin yerine getirilmesinin zorunlu olarak tahsis verimliliğinde bir artışla sonuçlanacağı sonucuna varmak yanlıştır. [39]

Sonuç olarak, iddia edilen amacı tahsis verimliliğinde açık bir artış olan herhangi bir kamu politikası ifadesi (örneğin, antitröst yasalarının sistematik bir şekilde gevşetilmesinden kaynaklanan artan birleşme ve satın almalar yoluyla araştırma ve geliştirme maliyetlerinin konsolidasyonu), eleştirmenlere göre temelde yanlıştır, çünkü tahsis etkinliğindeki bir artışın azalmadan daha olası olduğu sonucuna varmak için genel bir neden yoktur.

Esasen, "ilk-en iyi" neoklasik analiz, içsel Pareto kusurlarından kaynaklanan çeşitli genel denge geri besleme ilişkilerini gerektiği gibi hesaba katmaz. [39]

Başka bir eleştiri, benzersiz bir optimal sonucun olmaması gerçeğinden kaynaklanmaktadır. Warren Samuels, 2007 tarihli The Legal-Economic Nexus adlı kitabında, "Pareto anlamdaki verimlilik, hakların tanımlanmasına ve atanmasına doğrudan uygulanamaz, çünkü verimlilik hakların önceden belirlenmesini gerektirir." şeklinde belirtmiştir.

Eleştiriye verilen yanıtlar

Hukuk ve ekonomi, bu eleştirilerin bazılarına uyum sağlamış ve çeşitli yönlerde gelişmiştir. Önemli bir eğilim, oyun teorisinin yasal sorunlara uygulanması olmuştur. [40] Diğer gelişmeler, davranışsal ekonominin hukukun ekonomik analizine [41] ve istatistiksel ve ekonometrik tekniklerin artan kullanımı olmuştur. [42] Hukuk akademisi içinde, sosyo-ekonomi terimi, neoklasik gelenekten bilinçli olarak daha geniş olan ekonomik yaklaşımlara uygulanmıştır.

Ekonomik analiz kullanılarak analiz edilen mülkiyet hakları, hukuk ve ekonomi savunucuları tarafından temel insan hakları olarak görülmektedir. [43]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ David Friedman (1987). "law and economics," The New Palgrave: A Dictionary of Economics, v. 3, p. 144.
  2. ^ Ronald Coase (1996). "Law and Economics and A.W. Brian Simpson," Journal of Legal Studies, v. 25, p. 103-104.
  3. ^ Kristoffel Grechenig & Martin Gelter, The Transatlantic Divergence in Legal Thought: American Law and Economics vs. German Doctrinalism, Hastings International and Comparative Law Review 2008, vol. 31, p. 295–360; Martin Gelter & Kristoffel Grechenig, History of Law and Economics, forthcoming in Encyclopedia on Law & Economics.
  4. ^ Kristoffel Grechenig & Martin Gelter, The Transatlantic Divergence in Legal Thought: American Law and Economics vs. German Doctrinalism, Hastings International and Comparative Law Review 2008, vol. 31, p. 295–360
  5. ^ Coase (1960). "The Problem of Social Cost" (PDF). The Journal of Law and Economics. 3 (1): 1–44. doi:10.1086/466560.  This issue was actually published in 1961.
  6. ^ Calabresi (1961). "Some Thoughts on Risk Distribution and the Law of Torts". Yale Law Journal. 70 (4): 499–553. doi:10.2307/794261. 
  7. ^ The Economics of Justice. Cambridge: Harvard University Press. 1983. s. 4. ISBN 978-0-674-23525-0. 
  8. ^ a b "Aaron Director, Founder of the field of Law and Economics". www-news.uchicago.edu. Erişim tarihi: 2019-09-04.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "www-news.uchicago.edu" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ "Aaron Director". Mises Institute (İngilizce). 2014-06-20. Erişim tarihi: 2019-09-04. 
  10. ^ "Ronald H. Coase". Econlib (İngilizce). Erişim tarihi: 2019-09-04. 
  11. ^ "Swan Song of a Great Colossus: The Latest from Richard Posner". Law & Liberty (İngilizce). 2019-05-13. Erişim tarihi: 2019-09-25. 
  12. ^ "Posner, Richard Allen". www.jewishvirtuallibrary.org. Erişim tarihi: 2019-09-25. 
  13. ^ a b Gordon (2019-08-01). "The future of law and economics and the legacy of Guido Calabresi". European Journal of Law and Economics (İngilizce). 48 (1): 1–8. doi:10.1007/s10657-019-09626-5. ISSN 1572-9990. 
  14. ^ Stojanovic A., Silvestri P. (2019), “The road not taken. Reading Calabresi’s The Future of Law and Economics”, Global Jurist, 19 (3), pp. 1-7. DOI: https://doi.org/10.1515/gj-2019-0040
  15. ^ Liability: Perspectives and Policy. Brookings Institution Press. 1988. ISBN 978-0-8157-5271-4. 
  16. ^ "The Fourth Generation in Chicago". Economic Principals (İngilizce). 2014-11-16. Erişim tarihi: 2019-09-25. 
  17. ^ Silvestri P. (2019), “On the (Methodological) Future of Law and Economics. The Uneasy Burden of Value Judgments and Normativity”, Global Jurist, 19 (3): 1-17. DOI: https://doi.org/10.1515/gj-2019-0026
  18. ^ https://scholarship.law.missouri.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1827&context=jdr
  19. ^ "Toward a Manifesto". LPE Project (İngilizce). Erişim tarihi: 2021-07-26. 
  20. ^ Hart, Oliver (1995). "Corporate Governance: Some Theory and Implications". The Economic Journal. ss. 678–689. doi:10.2307/2235027. ISSN 0013-0133. JSTOR 2235027. 
  21. ^ La Porta, Rafael; Lopez-de-Silanes, Florencio; Shleifer, Andrei; Vishny, Robert (2000-01-01). "Investor protection and corporate governance" (PDF). Journal of Financial Economics. Special Issue on International Corporate Governance. 58 (1): 3–27. doi:10.1016/S0304-405X(00)00065-9. ISSN 0304-405X. 
  22. ^ Bebchuk, Lucian; Cohen, Alma; Ferrell, Allen (2009-02-01). "What Matters in Corporate Governance?". The Review of Financial Studies (İngilizce). 22 (2): 783–827. doi:10.1093/rfs/hhn099. ISSN 0893-9454. 
  23. ^ Brown, Darryl K. (2004). "Cost-Benefit Analysis in Criminal Law". California Law Review. 92 (2): 323–372. doi:10.2307/3481427. ISSN 0008-1221. JSTOR 3481427. 
  24. ^ Becker, Gary S. (1968). "Crime and Punishment: An Economic Approach" (PDF). Journal of Political Economy (İngilizce). 76 (2): 169–217. doi:10.1086/259394. ISSN 0022-3808. 
  25. ^ Levitt, Steven D (2004). "Understanding Why Crime Fell in the 1990s: Four Factors that Explain the Decline and Six that Do Not". Journal of Economic Perspectives (İngilizce). 18 (1): 163–190. doi:10.1257/089533004773563485. ISSN 0895-3309. 
  26. ^ Posner, Richard A. (1999). "An Economic Approach to the Law of Evidence". John M. Olin Law & Economics Working Paper No. 66. University of Chicago Law School. 
  27. ^ Lempert, Richard (2001). "The Economic Analysis of Evidence Law: Common Sense on Stilts". Virginia Law Review. 87 (8): 1619–1712. doi:10.2307/1073903. ISSN 0042-6601. JSTOR 1073903. 
  28. ^ Demsetz, Harold (1967). "Toward a Theory of Property Rights". The American Economic Review. 57 (2): 347–359. ISSN 0002-8282. JSTOR 1821637. 
  29. ^ Alchian, Armen A.; Demsetz, Harold (1973). "The Property Right Paradigm". The Journal of Economic History. 33 (1): 16–27. doi:10.1017/S0022050700076403. ISSN 0022-0507. JSTOR 2117138. 
  30. ^ Gostin, Lawrence (2006). "Public Health Strategies for Pandemic Influenza: Ethics and the Law". JAMA. 295 (14): 1700–1704. doi:10.1001/jama.295.14.1700. PMID 16609092. 
  31. ^ Fidler, David P.; Gostin, Lawrence O.; Markel, Howard (2007). "Through the Quarantine Looking Glass: Drug‐Resistant Tuberculosis and Public Health Governance, Law, and Ethics". The Journal of Law, Medicine & Ethics. 35 (4): 616–628. doi:10.1111/j.1748-720X.2007.00185.x. PMID 18076513. 
  32. ^ Burness, H. Stuart; Quirk, James P. (1980). "Water Law, Water Transfers, and Economic Efficiency: The Colorado River" (PDF). The Journal of Law and Economics. 23 (1): 111–134. doi:10.1086/466954. ISSN 0022-2186. 
  33. ^ Johnson, Ronald N.; Gisser, Micha; Werner, Michael (1981). "The Definition of a Surface Water Right and Transferability". The Journal of Law and Economics. 24 (2): 273–288. doi:10.1086/466984. ISSN 0022-2186. 
  34. ^ Anthony T. Kronman, The Lost Lawyer 166 (1993).
  35. ^ Schlag (2013-09-17). "Coase Minus the Coase Theorem – Some Problems with Chicago Transaction Cost Analysis". Rochester, NY: Social Science Research Network. 
  36. ^ The law and economics of development - Edgardo Buscaglia, William Ratliff and Robert Cooter Libraries, JAI Press, 1997, ISBN 0762301074 
  37. ^ "Essays on Law and Economics". www.duncankennedy.net. 
  38. ^ Ideology, Psychology, and Law (İngilizce). Oxford, UK: Oxford University Press. 2012. doi:10.1093/acprof:oso/9780199737512.001.0001. ISBN 9780199918638. 
  39. ^ a b Second-Best Theory and Law & Economics: An Introduction. 73. Chicago-Kent Law Review. 1998.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Markovits000" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  40. ^ Game Theory and the Law (İngilizce). Harvard University Press. 1998. ISBN 9780674341111. 
  41. ^ Jolls (1997–1998). "A Behavioral Approach to Law and Economics". Stanford Law Review. 50 (5): 1471. doi:10.2307/1229304. 
  42. ^ Martin Gelter & Kristoffel Grechenig, History of Law and Economics, forthcoming in Encyclopedia on Law & Economics.
  43. ^ Alvarez (2018-03-27). "The Human Right of Property". University of Miami Law Review, Forthcoming; NYU School of Law, Public Law Research Paper No. 18-21. (İngilizce). 

Daha fazla

Dış bağlantılar

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hukuk_ve_ekonomi&oldid=26905913" sayfasından alınmıştır