İspanya Veraset Savaşı sayfasının kaynağını görüntüle

{{kaynak yetersiz|tarih=Ekim 2021}}{{Çatışma bilgi kutusu
| çatışma = İspanya Veraset Savaşı
| resim = File:Final War of the Spanish Succession Collage.jpg
| resim_boyutu = 300
| başlık = Saat yönünde, sol üstten: [[Blenheim Muharebesi]] (13 Ağustos 1704)•[[Ramillies Muharebesi]] (23 Mayıs 1706)•[[Almansa Muharebesi]] (25 Nisan 1707)•[[Denain Muharebesi]] (24 Temmuz 1712)
| tarih = Temmuz 1701 – 11 Eylül 1714
| bölge = <nowiki></nowiki>
* Avrupa: [[Felemenk|Çukureller]], [[İtalya Yarımadası|İtalya]], [[Macaristan Krallığı (1526-1867)|Macaristan]], [[İber Yarımadası|İspanya ve Portekiz]]
* Kuzey Amerika: [[:es:Florida española|İspanya Floridası]], [[:es:Indias Occidentales|Batı Hint Adaları]], [[On Üç Koloni]] ve [[St. John's, Newfoundland ve Labrador|St. John's, Newfoundland]]
* Asya: [[Hint altkıtası|Hindistan]], [[Hollanda Doğu Hint Adaları|Doğu Hint Adaları]]
* Afrika: [[Batı Afrika]]
|coğrafi_değişiklikler = 
* İspanya; [[İspanya Hollandası]], [[Napoli Krallığı|Napoli]], [[Milano Dükalığı|Milano]] ve [[Sardinya Krallığı|Sardinya]]'yı [[Habsburg Monarşisi|Avusturya]]'ya, [[Sicilya Krallığı|Sicilya]]'yı [[:es:Saboya|Savoy]]'a, [[Cebelitarık]] ve [[Minorka]]'yı Britanya'ya devretti
* [[:es:Principado de Orange|Orange Prensliği]], [[:es:Valle del Ubaye|Ubaye Vadisi]] ve [[Landau]] Fransa'ya devredildi
* Hollanda Cumhuriyeti [[:fr:Traité de la Barrière|bariyer kaleleri]] ile ödüllendirildi
* V. Philip, İspanya Kralı olarak tanındı ancak Fransa ile İspanya'nın kalıcı olarak ayrılmasını kabul etti
| sonuç = [[Utrecht Antlaşması|Utrecht]], [[Rastatt Antlaşması|Rastatt]] ve [[:es:Tratado de Baden (1714)|Baden]] Antlaşmaları
| savaşan1 = {{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[Kutsal Roma İmparatorluğu]]<br> 
{{bayrakülke|Büyük Britanya Krallığı}}<br> 
{{bayrakülke|Hollanda Cumhuriyeti}}<br> 
{{bayrakülke|Savoy Dükalığı}}
| savaşan2 = {{bayrakülke|Fransa Krallığı}}
| komutan1 = 
{{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[VI. Karl|VI. Charles]]<br> 
{{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[I. Leopold (Kutsal Roma imparatoru)|I. Leopold]]<br> 
{{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[I. Joseph (Kutsal Roma imparatoru)|I. Joseph]]<br> 
{{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[Eugen (Savoie prensi)|Eugenio di Savoia]]<br> 
{{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[:es:Luis Guillermo de Baden-Baden|Louis William]]<br> 
{{bayraksimge|Kutsal Roma İmparatorluğu}} [[:es:Guido von Starhemberg|Guido Starhemberg]]<br> 
{{bayraksimge|Büyük Britanya Krallığı}} [[Anne (Büyük Britanya kraliçesi)|Anne]]<br> 
{{bayraksimge|Büyük Britanya Krallığı}} [[:es:Robert Harley|Robert Harley]]<br> 
{{bayraksimge|Büyük Britanya Krallığı}} [[:es:John Churchill, I duque de Marlborough|Marlborough]]<br> 
{{bayraksimge|Hollanda Cumhuriyeti}} [[:fr:Anthonie Heinsius|Anthonie Heinsius]]<br> 
{{bayraksimge|Hollanda Cumhuriyeti}} [[:fr:Henri de Nassau-Ouwerkerk|Henry de Nassau]]<br> 
| komutan2 = 
{{bayraksimge|Fransa Krallığı}} [[XIV. Louis]]<br> 
{{bayraksimge|Fransa Krallığı}} [[Claude Louis Hector de Villars|Claude de Villars]]<br> 
{{bayraksimge|Fransa Krallığı}} [[:es:Luis José de Vendôme|Vendôme]]<br> 
{{bayraksimge|Fransa Krallığı}} [[:es:James Fitz-James, I duque de Berwick|Berwick]]<br> 
{{bayraksimge|Fransa Krallığı}} [[:es:Louis François de Boufflers|Boufflers]]<br> 
{{bayraksimge|Fransa Krallığı}} [[:es:François de Neufville de Villeroy|Villeroy]]
}}

{{İspanya Veraset Savaşı 
muharebeleri kutusu (Avrupa)}}
'''İspanya Veraset Savaşı''' (1701–1714) çocuksuz [[II. Carlos|İspanya Kralı II. Charles]]'ın Kasım 1700'deki ölümüyle tetiklenmiş, 18. yüzyılın başlarında yaşanmış bir Avrupa savaşıydı. Hanedan haklarının farklı ülkeler arasındaki güç dengesini korumakta ikinci planda olduğu ilkesini oluşturdu.{{sfn|Falkner|2015|p=7}} 1700–1721 [[Büyük Kuzey Savaşı]], Macaristan'da [[:fr:Guerre d'Indépendance de Rákóczi|Rákóczi'nin Bağımsızlık Savaşı]], Fransa'nın güneyindeki [[Camisardlar|Camisard]] isyanı, Kuzey Amerika'daki [[:es:Guerra de la reina Ana|Kraliçe Anne Savaşı]] ve [[:es:India Colonial|Sömürge Hindistanı]]'ndaki küçük mücadeleler ilgili çatışmalar arasında yer almaktadır.

Bir yüzyıldan fazla süren çatışmalarla zayıflamış olsa da 1700'de [[İspanyol İmparatorluğu]]; [[İspanya Hollandası]], [[İtalya]]'nın büyük bir bölümü, [[Filipinler]] ve [[Amerika]]'nın çoğunu içeren küresel bir konfederasyondu. Charles'ın en yakın varisleri, [[Habsburg Hanedanı|Avusturya Habsburgları]] veya [[Bourbon Hanedanı|Fransa Bourbonları]]nın üyeleriydi; bölünmemiş İspanyol İmparatorluğu'nu devralma Avrupa güç dengesini tehdit etti.

[[XIV. Louis|Fransa Kralı XIV. Louis]] ve [[III. William|İngiltere Kralı III. William]]'ın 1698 ve 1700 yıllarında imparatorluğu bölme girişimleri İspanyollar tarafından kabul edilmedi. Bunun yerine Charles, varisi olarak XIV. Louis'in torunu [[V. Felipe|Anjou Dükü Philip]]'i seçti; reddetmesi durumunda alternatif, [[I. Leopold (Kutsal Roma imparatoru)|Kutsal Roma İmparatoru I. Leopold]]'un küçük oğlu [[VI. Karl|Charles]]'tı. Philip varis olmayı kabul etti ve 16 Kasım 1700'de bölünmemiş İspanyol İmparatorluğu'nun kralı ilan edildi, bu durum bir tarafta Fransa ve diğer tarafta [[:es:Gran Alianza|Büyük İttifak]] arasında savaşa yol açtı.

Fransızlar ilk aşamalarda avantajlıydı ancak 1706'dan sonra savunma yapmaya zorlandılar; ancak 1710'da Müttefikler önemli bir ilerleme kaydedememişken İspanya'daki Bourbon zaferleri Philip'in kral olarak konumunu sağlamlaştırmıştı. [[I. Joseph (Kutsal Roma imparatoru)|İmparator I. Joseph]], 1711'de öldüğünde Charles imparator olarak ağabeyinin yerini aldı ve [[:fr:Élections générales britanniques de 1710|yeni İngiliz hükümeti]] barış görüşmelerini başlattı. Sadece İngiliz yardımlarının müttefiklerini savaşta tutması, 1713'te [[Utrecht Antlaşması]] ve ardından 1714'te [[Rastatt Antlaşması|Rastatt]] ve [[:es:Tratado de Baden (1714)|Baden Antlaşmaları]] ile sonuçlandı.

Philip, Fransa'dan kalıcı olarak ayrılmayı kabul etmesi karşılığında İspanya kralı olarak kabul edildi; İspanyol İmparatorluğu büyük ölçüde bozulmadan kaldı ancak İtalya ve Çukureller'deki bölgeleri Avusturya ve Savoy'a devretti. Britanya, savaş sırasında ele geçirdiği [[Cebelitarık]] ve [[Minorka]]'yı elinde tuttu, İspanya Amerikası'nda önemli ticari tavizler aldı ve Avrupa'nın önde gelen denizcilik ve ticari gücü olarak Hollandalıların yerini aldı. Hollandalılar, artık [[Avusturya Hollandası]] olarak adlandırılan bölgede güçlendirilmiş bir [[:fr:Traité de la Barrière|savunma hattı]] kazandı; büyük bir ticari güç olarak kalmalarına rağmen savaşın maliyeti ekonomilerine kalıcı olarak zarar verdi.

Fransa, sürgündeki [[:es:Jacobismo|Jacobitler]]e olan desteğini geri çekti ve [[Hannover Hanedanı|Hanoverliler]]i İngiltere tahtının varisleri olarak tanıdı; İspanya'yı dost olarak sağlamak büyük bir başarıydı ancak onları mali olarak tükenmiş bıraktı. [[Kutsal Roma İmparatorluğu]]'nun özerkleştirmesi [[Prusya Krallığı|Prusya]], [[Bavyera Elektörlüğü|Bavyera]] ve [[Saksonya Elektörlüğü|Saksonya]]'nın giderek bağımsız devletler olarak hareket etmesiyle devam etti. Bu durum, [[Osmanlı-Kutsal İttifak savaşları|Osmanlılar]]a karşı kazanılan zaferlerle birleştiğinde, Habsburgların odaklarını giderek [[Güney Avrupa]]'ya kaydırmaları anlamına geliyordu.

== Savaşın arka planı ==
1665'te [[II. Carlos|II.Charles]] İspanya kralı oldu; hayatı boyunca sağlıksız bir insandı, ölümü neredeyse doğumundan beri bekleniyordu ve halefi on yıllardır diplomatik bir tartışma konusuydu. 1670'te İngiltere, XIV. [[XIV. Louis]]'in Dover Antlaşması'ndaki İspanyol tahtına haklarını desteklemeyi kabul ederken, 1688'de Büyük İttifak'ın şartları gereği İngiltere ve Hollanda Cumhuriyeti [[I. Leopold (Kutsal Roma imparatoru)|I. Leopold]] 'u desteklemeye karar verdi.

1700'de [[İspanyol İmparatorluğu]], [[İtalya]], [[İspanya Hollandası]], [[Filipinler]] ve [[Amerika]]'daki mülkleri içeriyordu ve artık egemen bir güç olmasa da, büyük ölçüde bozulmadan kaldı. Avusturyalı [[Habsburg Hanedanı|Habsburglar]] ve Fransız [[Bourbon Hanedanı|Bourbonlar]] tarafından devralınması Avrupa'daki güç dengesini değiştirecekti ve bu nedenle mirası, Avrupa güçlerinin çoğunu içeren bir savaşa yol açtı. 1700-1721 [[Büyük Kuzey Savaşı]], [[İsveç İmparatorluğu|İsveç]], [[Saksonya Elektörlüğü|Saksonya]], [[Danimarka-Norveç]] ve [[Rus İmparatorluğu|Rusya]] gibi devletlerin katılımını etkilediği için bağlantılı bir çatışma olarak kabul edilir.

1688-1697 [[Dokuz Yıl Savaşı|Dokuz Yıl Savaşları]] sırasında, ordular 1648'de ortalama 25.000'den 1697'de 100.000'in üzerine çıktı; bu sanayi öncesi ekonomiler için sürdürülemez bir seviyeydi. 1690'lar ayrıca, Avrupa genelinde mahsul verimini önemli ölçüde azaltan daha soğuk ve yağışlı bir hava dönemi olan [[Küçük Buz Çağı|Küçük Buz Çağı'nın]] en küçük noktasını işaret ediyordu. 1695-1697 Büyük Kıtlığının günümüz İskoçya, Estonya, Finlandiya, Letonya, Norveç ve İsveç'in nüfusun %15-25'ini ve ayrıca Fransa ve Kuzey İtalya'da iki milyonu daha öldürdüğü tahmin edilmektedir.

1697 [[Ryswick Antlaşması]], Louis tarafından Fransa'nın müttefikler olmadan hedeflerine ulaşamayacağının karşılıklı tükenmesi ve kabulünün sonucuydu. Veraset'i çözümsüz bıraktığı göz önüne alındığında, Leopold Ekim 1697'de aşırı isteksizlikle imzaladı; ve Charles'ın sağlığı şimdi açıkça kötü olduğundan, bu sadece düşmanlıklarda bir duraklama olarak görülüyordu.

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:İspanya Veraset Savaşı| ]]