İnterstisyel akciğer hastalığı sayfasının kaynağını görüntüle

{{Hastalık bilgi kutusu|Hastalık adı=İnterstisyel Akciğer Hastalığı|Resim açıklama=Son dönem Akciğer Fibrozu ([[Otopsi]]den alınmış)|uzmanlık=Göğüs Hastalıkları|Resim=End-stage interstitial lung disease (honeycomb lung).jpg}}
'''İnterstisyel akciğer hastalığı''' (İAH) veya diffüz parankimal akciğer hastalığı (DPAH),<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://www.atsjournals.org/doi/abs/10.1164/rccm.200503-483OE|başlık=Clinical Advances in the Diagnosis and Therapy of the Interstitial Lung Diseases|tarih=Ağustos 2005|sayı=3|dil=İngilizce|sayfalar=268-279|çalışma=American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine|cilt=172|ad=Talmadge E.|soyadı=King|issn=1073-449X|doi=10.1164/rccm.200503-483OE}}</ref> interstisyumu (akciğerlerin [[alveol]]leri (hava keseleri) çevresindeki [[doku]] ve boşluğu etkileyen bir grup solunum yolu hastalığıdır. Aslında bu hastalıklarda interstisyumun yanı sıra alveol boşlukları, küçük hava yolları, [[Kan damarı|damarlar]], hatta [[Akciğer zarı|plevra]] tutulabilmektedir.<ref>Bulut, Sanem. (2013). INTERSTITIAL LUNG DISEASES. Toraks Cerrahisi Bulteni. 4. 171-177. doi.10.5152/tcb.2013.29.</ref>  Akciğerlerdeki bir hasar anormal bir iyileşme yanıtını tetiklediğinde ortaya çıkabilir. Normalde vücut, hasarı onarmak için doğru miktarda doku üretir, ancak interstisyel akciğer hastalığında, onarım süreci bozulur ve hava keseciklerinin (alveoller) etrafındaki doku yaralanır ve kalınlaşır. Bu da oksijenin kan dolaşımına geçmesini zorlaştırır. Hastalık kendini şu semptomlarla gösterir: [[nefes darlığı]], [[balgamsız öksürük]], yorgunluk ve birkaç ay içinde yavaş gelişme eğiliminde olan kilo kaybı. Bu hastalığa sahip birinin ortalama hayatta kalma süresi üç ila beş yıl arasındadır. İAH terimi, bu hastalıkları [[obstrüktif hava yolu hastalıkları]]ndan ayırmak için kullanılır.

Çocuklarda belirli türleri vardır. ChILD kısaltması, bu hastalık grubu için kullanılır ve İngilizce adı olan Children's Interstial Lung Diseases - chILD'den türetilmiştir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://thorax.bmj.com/lookup/doi/10.1136/thoraxjnl-2015-207349|başlık=European protocols for the diagnosis and initial treatment of interstitial lung disease in children|tarih=Kasım 2015|sayı=11|dil=İngilizce|sayfalar=1078-1084|çalışma=Thorax|cilt=70|ad=Andrew|soyadı=Bush|issn=0040-6376|doi=10.1136/thoraxjnl-2015-207349|ad2=Steve|ad3=Jacques|ad4=Angelo|ad5=Annick|ad6=Ralph|ad7=Meike|ad8=Nural|ad9=Andrew G|ad10=Martin|ad11=Deborah|soyadı2=Cunningham|soyadı3=de Blic|soyadı4=Barbato|soyadı5=Clement|soyadı6=Epaud|soyadı7=Hengst|soyadı8=Kiper|soyadı9=Nicholson|soyadı10=Wetzke|soyadı11=Snijders}}</ref>

Uzamış İAH, pulmoner fibroz ile sonuçlanabilir, ancak bu her zaman böyle değildir. [[İdiyopatik pulmoner fibrozis|İdiyopatik pulmoner fibroz]], belirgin bir nedeni belirlenemeyen ([[Idiyopatik|idiyopatik]]) interstisyel akciğer hastalığıdır ve hem radyografik (bazal ve bal peteği oluşumuyla birlikte plevral bazlı fibroz) ve patolojik (geçici ve mekansal olarak heterojen fibroz, histopatolojik bal peteği görünümü ve [[fibroblast]]ik odaklar) tipik bulgularla ilişkilidir.

2015 yılında interstisyel akciğer hastalığı, pulmoner sarkoidoz ile birlikte 1.9 milyon kişiyi etkiledi.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673616316786|başlık=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|tarih=Ekim 2016|sayı=10053|sayfalar=1545-1602|çalışma=The Lancet|cilt=388|ad=Theo|soyadı=Vos|issn=0140-6736|pmc=PMC5055577|pmid=27733282|doi=10.1016/s0140-6736(16)31678-6|ad2=Christine|ad3=Megha|ad4=Ryan M|ad5=Zulfiqar A|ad6=Alexandria|ad7=Austin|ad8=Daniel C|ad9=Fiona J|ad10=Alan Z|ad11=Megan|soyadı2=Allen|soyadı3=Arora|soyadı4=Barber|soyadı5=Bhutta|soyadı6=Brown|soyadı7=Carter|soyadı8=Casey|soyadı9=Charlson|soyadı10=Chen|soyadı11=Coggeshall|erişimtarihi=7 Ocak 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210124074109/https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673616316786|arşivtarihi=24 Ocak 2021|ölüurl=hayır}}</ref> 122.000 ölümle sonuçlandı.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673616310121|başlık=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|tarih=Ekim 2016|sayı=10053|dil=İngilizce|sayfalar=1459-1544|çalışma=The Lancet|cilt=388|ad=Haidong|soyadı=Wang|pmc=PMC5388903|pmid=27733281|doi=10.1016/S0140-6736(16)31012-1|ad2=Mohsen|ad3=Christine|ad4=Ryan M|ad5=Zulfiqar A|ad6=Austin|ad7=Daniel C|ad8=Fiona J|ad9=Alan Zian|ad10=Matthew M|ad11=Megan|soyadı2=Naghavi|soyadı3=Allen|soyadı4=Barber|soyadı5=Bhutta|soyadı6=Carter|soyadı7=Casey|soyadı8=Charlson|soyadı9=Chen|soyadı10=Coates|soyadı11=Coggeshall|erişimtarihi=7 Ocak 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210204095615/https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140673616310121|arşivtarihi=4 Şubat 2021|ölüurl=hayır}}</ref>

== [[Etiyoloji|Etioloji]] ==
Bir İAH, nedeninin bilinmediğine (idiyopatik) veya bilindiğine İkincil (sekonder) göre sınıflandırılabilir.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://pmj.bmj.com/lookup/doi/10.1136/pgmj.2006.046417|başlık=Interstitial lung disease: progress and problems|tarih=1 Ağustos 2006|sayı=970|dil=İngilizce|sayfalar=494-499|çalışma=Postgraduate Medical Journal|cilt=82|ad=S J|soyadı=Bourke|issn=0032-5473|pmc=PMC2585700|pmid=16891438|doi=10.1136/pgmj.2006.046417}}</ref>

=== İdiyopatik ===
İdiyopatik interstisyel pnömoni, nedeni bilinmeyen İAH'lere verilen terimdir. İnterstisyel akciğer hastalığı vakalarının çoğunu temsil ederler (vakaların üçte ikisine kadar).<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.hindawi.com/journals/bmri/2015/123876/ | başlık = Exploring Clinical and Epidemiological Characteristics of Interstitial Lung Diseases: Rationale, Aims, and Design of a Nationwide Prospective Registry—The EXCITING-ILD Registry | erişimtarihi = 7 Ocak 2021 | tarih = 10 Kasım 2015 | dil = İngilizce | çalışma = BioMed Research International | ad = Michael | soyadı = Kreuter | ad2 = Felix J. F. | ad3 = Margarethe | ad4 = Reiner | ad5 = Andreas | ad6 = Michael | ad7 = Jürgen | ad8 = Sabine | ad9 = Dagmar | soyadı2 = Herth | soyadı3 = Wacker | soyadı4 = Leidl | soyadı5 = Hellmann | soyadı6 = Pfeifer | soyadı7 = Behr | soyadı8 = Witt | soyadı9 = Kauschka | pmc = PMC4657073 | pmid = 26640781 |doi= 10.1155/2015/123876 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171203195030/https://www.hindawi.com/journals/bmri/2015/123876/ | arşivtarihi = 3 Aralık 2017}}</ref> 2002 yılında Amerikan Toraks Derneği tarafından 7 alt gruba ayrıldılar:

* İdiyopatik pulmoner fibrozis(İPF) en sık grup
* Desquamative interstisyel pnömoni (DIP)
* Akut interstisyel pnömoni (AIP): Hamman-Rich sendromu olarak da bilinir
* Spesifik olmayan interstisyel pnömoni (NSIP)
* Solunum bronşiyolitiyle ilişkili interstisyel akciğer hastalığı (RB-ILD)
* Kriptojenik organize pnömoni (COP): Bronchiolitis Obliterans
* Organizing Pneumonia (BOOP) olarak da bilinir
* Lenfoid interstisyel pnömoni (LIP)

=== İkincil (sekonder) ===
İkincil (sekonder) ILD'ler, aşağıdakileri içeren, etiyolojisi bilinen hastalıklardır:

* Bağ dokusu ve [[Otoimmün hastalıklar]]
** [[Sarkoidoz]]
** [[Romatoid artrit]]
** [[Sistemik lupus eritematozus]]
** [[Sistemik skleroz]]
** [[Polimiyozit]]
** [[Dermatomiyozit]]
** [[Antisentaz sendromu]]
* Solunan maddeler 
** İnorganik
*** [[Silikozis]]
*** [[Asbestozis]]
*** [[Berilyoz]]
*** Endüstriyel baskı kimyasalları (ör. Karbon siyahı, mürekkep sisi)
** Organik
*** [[Hipersensivite pnömonisi|Hipersensivite pnömonisi (Ekstrinsik alerjik alveolit)]]
* İlaca bağlı
** [[Antibiyotik]]ler
** [[Kemoterapötik ilaçlar]]
** [[Antiaritmik]] ajanlar
* Enfeksiyon
** Koronavirüs hastalığı 2019 [9]
** [[Atipik pnömoni]]
** [[Pneumocystis pnömoni]] (PCP)
** [[Verem|Tüberküloz]]
** [[Klamidya (bakteri)|Klamidya]] enfeksiyonları
** [[Solunum sinsityal virüsü(RSV)]]
* [[Kanser|Malign]] hastalık
** [[Lenfangitik karsinomatoz]]
* Çoğunlukla çocuklarda     
** [[Yaygın gelişimsel bozukluklar]]
** Büyüme anormallikleri alveolarizasyon eksikliği
** Nedeni belirsiz bebek koşulları
** Alveolar sürfaktan bölge ile ilgili İAH

== Tanı ==
Araştırma, belirti ve bulgulara göre şekillendirilir. Mesleki maruziyetleri ve yukarıda listelenen durumların belirtilerini arayan uygun ve ayrıntılı bir hasta hikâyesi, interstisyel akciğer hastalığı olan hastalarda araştırmanın ilk ve muhtemelen en önemli kısmıdır. [[Solunum fonksiyon testi|Solunum fonksiyon testler]]i genellikle azalmış difüzyon kapasitesi (DLCO) ile kısıtlayıcı(restriktif) bir kusur gösterir.

Klinik öykü ve görüntüleme, spesifik bir tanıyı açıkça düşündürmezse veya başka türlü bir malignite göz ardı edilemezse, [[akciğer biyopsisi]] gereklidir. Akciğer biyopsisinin endike olduğu durumlarda, bir [[trans-bronşiyal biyopsi]] genellikle işe yaramaz ve sıklıkla [[cerrahi akciğer biyopsi]]si gerekir.

{{Kaynakça}}

[[Kategori:Göğüs hastalıkları]]
[[Kategori:Tıp bilimleri]]