Üre döngüsü

Üre döngüsü reaksiyonları.

Şemadaki Üre döngüsünün elemanları şu şekilde renklendirilmiştir: enzimler, koenzimler, substratlar, inorganik moleküller, Asp ve ondan üreye aktarılan nitrojen, NH₄⁺ ve ondan üreye aktarılan nitrojen, HCO₃^- ve ondan üreye aktarılan karbon atomu

Üre Döngüsü karaciğerde gerçekleşir ve toksik bir madde olan amonyağın daha az toksik bir madde olan üreye çevrilmesini sağlar. Daha sonra üre kana verilerek böbreğe gönderilir, oradan da idrar ile vücuttan atılır. Mitokondri ve sitoplazma evresi olmak üzere iki evreden oluşur.

Mitokondri evresi

Karaciğer hücrelerinin mitokondri matrikslerinde gerçekleşen bu evrede ilk olarak oksidatif deaminasyon sonucu oluşmuş olan amonyak,aktif karbondioksit ve 2 adet ATP molekülüne de alarak Karbomoil Fosfat Sentaz I enziminin yardımıyla Karbomoil Fosfat oluşturur. Burada dikkat edilecek nokta, bu enzim N-Asetil Glutamat olmadan işlev görememektedir.

Daha sonra oluşan Karbomoil Fosfat, protein sentezinde kullanılmayan bir aminoasit olan Ornitin ile Ornitin Transkarbomoilaz enzimiyle reaksiyona girerek protein sentezine girmeyen diğer bir aminoasit olan Sitrülin'e çevrilir. Sitrülin ise sitoplazmaya taşınır. Ve bu noktada Mitokondri evresi sonlanır.

Özet

1. Amaç toksik amonyağın daha az toksik olan üre dönüştürülmesidir.
2. Arginaz enzimi yalnızca karaciğerde bulunduğu için bu döngü karaciğerde gerçekleşir.
3. Toplam 3 ATP harcanır ancak 4 yüksek enerjili fosfat bağı kopar, yani 2 ADP ve 1 AMP açığa çıkar.
4. Ürede 2 azot bulunur ve bunlar oksidatif deaminasyon sonucu oluşan serbest amonyak ve transaminasyon sonucu oluşan aspartattan sağlanır.

Kaynakça

Lippincott Illustrated Reviews Biochemistry