Hızlandırıcı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 14.36, 15 Mayıs 2020 tarihindeki hâli

Hızlandırıcı, genetikte, bir gen kümesindeki genlerin transkripsiyon hızının artmasını sağlayan, transkripsiyon faktörlerinin bağlandığı kısa bir DNA bölgesidir. Bir hızlandırıcının üzerine etki ettiği genlere özellikle yakın olması, hatta aynı kromozom üzerinde dahi olması gerekmez.^[1] Ökaryotik hücrelerde DNA'nın içinde bulunduğu kromatin kompleksi süpersarımlı bir haldedir ve bunun sonucu olarak yapısında burkulmalar vardır; öyle bir şekilde katlanmıştır ki, aralarındaki nükleotit sayısı bakımından uzak olan promotör ve onların hızlandırıcıları, geometrik anlamda birbirlerine yakın olabilirler. Bu sayede hızlandırıcı, genel transkripsiyon faktörleri ve RNA polimeraz II ile etkileşime girebilir. Bazı hızlandırıcıların kontrol ettikleri genin promotöründen birkaç yüz-bin baz çifti uzakta olduğu bulunmuştur. Hızlandırıcılar doğrudan promotöre bağlanmazlar, aktivatör proteinler tarafından bağlanırlar. Aktivatör proteinler, aracı kompleksi ile (mediator complex) ile etkileşir, bu da polimeraz II ve genel transkripsiyon faktörlerini seferber edip transkripsiyonun başlamasını sağlar.

Bir hızlandırıcı düzenlediği genin akış aşağı veya akış yukarısında yer alabilir. Doğrultuları ters çevrilse de işlevleri bozulmaz, bulundukları yerden kromozomda başka bir yere taşınsalar dahi gene gen transkripsiyonuna etki ederler. Hızlandırıcılar intronlar içinde de yer alabilir.

Teoriler

Halen hızlandırıcıların gen ifadesinin nasıl arttırdığı hakkında iki farklı teori vardır:^[2]

Enhansozomlar - çok kooperatif, koordine etkimeyle çalışırlar ve bu yüzden kendilerine bağlanan proteinlerin bağlanmasını engelleyen noktasal mutasyonlar onuları çalışmaz hale gelirler.
Esnek reklam panoları (İng. Flexible billboards)- enhansozomlardan daha az bütünleşmiştir, birden çok protein bağımsız gen ifadesini düzenler ve bunların toplam etkisi bazal transkripsiyon mekanizmasının geni okuma hızını belirler.

Kaynakça

^ Spilianakis CG, Lalioti MD, Town T, Lee GR, Flavell RA (2005). "Interchromosomal associations between alternatively expressed loci". Nature. 435 (7042). ss. 637–45. doi:10.1038/nature03574.
^ Arnosti DN, Kulkarni MM (2005). "Transcriptional enhancers: Intelligent enhanceosomes or flexible billboards?" (PDF). J. Cell. Biochem. 94 (5). ss. 890–8. doi:10.1002/jcb.20352.

[pmid-1] Spilianakis CG, Lalioti MD, Town T, Lee GR, Flavell RA (2005). "Interchromosomal associations between alternatively expressed loci". Nature. 435 (7042). ss. 637–45. doi:10.1038/nature03574.

[msu-2] Arnosti DN, Kulkarni MM (2005). "Transcriptional enhancers: Intelligent enhanceosomes or flexible billboards?" (PDF). J. Cell. Biochem. 94 (5). ss. 890–8. doi:10.1002/jcb.20352.

[1]

[2]

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
 [[Dosya:Transcription initiation.JPG|thumb|250px| Transkripsiyon başlama noktasının (1) gerisinde bulunan promotördeki RNA polimeraz ve genel transkripsiyon faktörlerine (2) ile, hızlandırıcı diziye bağlanmış aktivatör protein (3) etkileşerek transkripsiyon hızının artmasına neden olurlar.]]
-'''Hızlandırıcı''', [[genetik]]te, bir [[gen]] kümesindeki genlerin [[Transkripsiyon (genetik)|transkripsiyon]] hızının artmasını sağlayan, [[transkripsiyon faktörü|transkripsiyon faktörlerinin]] bağlandığı kısa bir [[DNA]] bölgesidir. Bir hızlandırıcının üzerine etki ettiği genlere özellikle yakın olması, hatta aynı [[kromozom]] üzerinde dahi olması gerekmez.<ref name="pmid">{{Dergi kaynağı| yazar = Spilianakis CG, Lalioti MD, Town T, Lee GR, Flavell RA | başlık = Interchromosomal associations between alternatively expressed loci | journal = Nature | cilt = 435 | sayı = 7042 | sayfalar = 637–45 | yıl = 2005| doi = 10.1038/nature03574 }}</ref> [[Ökaryotik]] hücrelerde DNA'nın içinde bulunduğu [[kromatin]] kompleksi [[süpersarımlı DNA|süpersarımlı]] bir haldedir ve bunun sonucu olarak yapısında burkulmalar vardır; öyle bir şekilde katlanmıştır ki, aralarındaki nükleotit sayısı bakımından uzak olan promotör ve onların hızlandırıları, geometrik anlamda birbirlerine yakın olabilirler. Bu sayede hızlandırıcı, [[genel transkripsiyon faktörleri]] ve [[RNA polimeraz II]] ile etkileşebilir. Bazı hızlandırıcıların kontrol ettikleri genin promotöründen birkaç yüzbin baz çifti uzakta olduğu bulunmuştur.  Hızlandırıcılar doğrudan promotöre bağlanmazlar, [[aktivatör (genetik)|aktivatör]] proteinler tarafından bağlanırlar. Aktivatör proteinler, [[aracı kompleksi]] ile (''mediator complex'') ile etkileşir, bu da polimeraz II ve genel transkripsiyon faktörlerini seferber edip transkripsiyonun başlamasını sağlar.
+'''Hızlandırıcı''', [[genetik]]te, bir [[gen]] kümesindeki genlerin [[Transkripsiyon (genetik)|transkripsiyon]] hızının artmasını sağlayan, [[transkripsiyon faktörü|transkripsiyon faktörlerinin]] bağlandığı kısa bir [[DNA]] bölgesidir. Bir hızlandırıcının üzerine etki ettiği genlere özellikle yakın olması, hatta aynı [[kromozom]] üzerinde dahi olması gerekmez.<ref name="pmid">{{Dergi kaynağı| yazar = Spilianakis CG, Lalioti MD, Town T, Lee GR, Flavell RA | başlık = Interchromosomal associations between alternatively expressed loci | journal = Nature | cilt = 435 | sayı = 7042 | sayfalar = 637–45 | yıl = 2005| doi = 10.1038/nature03574 }}</ref> [[Ökaryotik]] hücrelerde DNA'nın içinde bulunduğu [[kromatin]] kompleksi [[süpersarımlı DNA|süpersarımlı]] bir haldedir ve bunun sonucu olarak yapısında burkulmalar vardır; öyle bir şekilde katlanmıştır ki, aralarındaki nükleotit sayısı bakımından uzak olan promotör ve onların hızlandırıcıları, geometrik anlamda birbirlerine yakın olabilirler. Bu sayede hızlandırıcı, [[genel transkripsiyon faktörleri]] ve [[RNA polimeraz II]] ile etkileşime girebilir. Bazı hızlandırıcıların kontrol ettikleri genin promotöründen birkaç yüz-bin baz çifti uzakta olduğu bulunmuştur.  Hızlandırıcılar doğrudan promotöre bağlanmazlar, [[aktivatör (genetik)|aktivatör]] proteinler tarafından bağlanırlar. Aktivatör proteinler, [[aracı kompleksi]] ile (''mediator complex'') ile etkileşir, bu da polimeraz II ve genel transkripsiyon faktörlerini seferber edip transkripsiyonun başlamasını sağlar.
 Bir hızlandırıcı düzenlediği genin [[Akış aşağı ve akış yukarı (DNA)|akış aşağı veya akış yukarıs]]ında yer alabilir. Doğrultuları ters çevrilse de işlevleri bozulmaz, bulundukları yerden kromozomda başka bir yere taşınsalar dahi gene gen transkripsiyonuna etki ederler. Hızlandırıcılar [[intron]]lar içinde de yer alabilir.