Antik Roma yolları: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
düzeltme AWB ile
düzeltme AWB ile
5. satır: 5. satır:
'''Antik Roma yolları''' [[Roma İmparatorluğu]]'nun büyüyüp gelişmesinde zorunlu bir unsur olmuştu. Bu yollar nedeniyle Romalılar orduları için emniyetle ve hızla büyük alanlar içinde hareket alanı sağlamışlardır. Bu yollar aynı zamanda haberleşme ve iletişim için elzem olmuşlardır. İktisadi bakımdan ise antik Roma yolları Roma yiyecek ve emtia ticaretinin gelişmesinde ve çok geniş bir alanda Roma mallarının yayılıp dağıtılabilmesini sağlamıştır. Roma İmparatorluğunun en parlak zamanlarında antik Roma yolları ağı 85.004 km. kara yolunu kapsamaktaydı ve 372 bağlantıdan oluşmaktaydı.
'''Antik Roma yolları''' [[Roma İmparatorluğu]]'nun büyüyüp gelişmesinde zorunlu bir unsur olmuştu. Bu yollar nedeniyle Romalılar orduları için emniyetle ve hızla büyük alanlar içinde hareket alanı sağlamışlardır. Bu yollar aynı zamanda haberleşme ve iletişim için elzem olmuşlardır. İktisadi bakımdan ise antik Roma yolları Roma yiyecek ve emtia ticaretinin gelişmesinde ve çok geniş bir alanda Roma mallarının yayılıp dağıtılabilmesini sağlamıştır. Roma İmparatorluğunun en parlak zamanlarında antik Roma yolları ağı 85.004 km. kara yolunu kapsamaktaydı ve 372 bağlantıdan oluşmaktaydı.


Latince'' viae'' adı verilen antik Roma yollarının yapımı askeri, ticari ve siyasal nedenlerle gerekmiş ve Romalılar bu yollar ağ sistemini yapıp ve sonra bakımını sağlamakta buyuk deneyim kazanmışlardır. Antik Roma yollari bir mahallden diger mahalle asker ve askeri malzeme tasimak için yapilmakla beraber bu yollar ana tasit olarak atli araba icin yapilmisti. Roma askeri lejyonlari bu yollar nedeniyle cabuk ve emniyetli olarak ulke içinden Roma sinirlarina gidebilmekte idiler. Boylelikle bu yollar imparatorlugun emniyetini nve istikrarini saglamak icin en buyuk unsur olmuslardir. Diger taraftan Orta Caglara girmeden Roma Impartorlugu'nun cokusune de bir amil olmuslardir Romalilarin dusmanlari olan barbar kavimler bu yollardan Roma topraklarina gelip yerlesip idaresini ellerine gecirmislerdir. Roma imparatorlugu'nun ortadan kalkmasi ile birlikte bu yollarin cogu bin, iki bin yil ayni guzergahtan iletisimi saglamaya devam etmislerdir.
Latince'' viae'' adı verilen antik Roma yollarının yapımı askeri, ticari ve siyasal nedenlerle gerekmiş ve Romalılar bu yollar ağ sistemini yapıp ve sonra bakımını sağlamakta büyük deneyim kazanmışlardır. Antik Roma yollari bir mahallden diger mahalle asker ve askeri malzeme tasimak için yapilmakla beraber bu yollar ana tasit olarak atli araba icin yapilmisti. Roma askeri lejyonlari bu yollar nedeniyle cabuk ve emniyetli olarak ulke içinden Roma sinirlarina gidebilmekte idiler. Boylelikle bu yollar imparatorlugun emniyetini nve istikrarini saglamak icin en büyük unsur olmuslardir. Diger taraftan Orta Caglara girmeden Roma Impartorlugu'nun cokusune de bir amil olmuslardir Romalilarin dusmanlari olan barbar kavimler bu yollardan Roma topraklarina gelip yerlesip idaresini ellerine gecirmislerdir. Roma imparatorlugu'nun ortadan kalkmasi ile birlikte bu yollarin cogu bin, iki bin yil ayni guzergahtan iletisimi saglamaya devam etmislerdir.


== İsimlendirme ==
== İsimlendirme ==


Antik Roma yollari Latince "viae" olarak tanimlanmakta idi ve Latince ''vehere'' yani taşıma, getirme ve götürme anlamına gelen sözcükten türetilmişti. Belirli Antik Roma yollari bir özel yol isimi tasimaktaydi. Özel yol ismi, çok kere yolu yapmak icin devlet emirini veren ''censor'' unvanlı yuksek Romali devlet memuruna atfen verilmistir. Bu yol yapmaya izin veren memur Roma cumhuriyet zamaninda en yuksek devlet rutbesi olan ''konsul''un altindaydi. Bazi yollar isim veren kişiler sonradan konsul rutbesini de tasimislardir ama yol isim ''censor'' rutbesinde iken verdikleri emire dayanmaktaydaydi. Bazi antik Roma yollar daha ''censor'' rutbesi ortaya cikmadan yapilmis iseler o zaman ya vardiklari son merhale veye icinden gectikleri bolgelerden en buyugu ismin almislardir. Eger antik Roma yolunda buyuk bir degisme (yani yolun sathini tumunu degistirilmesi veya yol guzergah degismesi) halinde yeniden isim verilirdi.
Antik Roma yollari Latince "viae" olarak tanimlanmakta idi ve Latince ''vehere'' yani taşıma, getirme ve götürme anlamına gelen sözcükten türetilmişti. Belirli Antik Roma yollari bir özel yol isimi tasimaktaydi. Özel yol ismi, çok kere yolu yapmak icin devlet emirini veren ''censor'' unvanlı yuksek Romali devlet memuruna atfen verilmistir. Bu yol yapmaya izin veren memur Roma cumhuriyet zamaninda en yuksek devlet rutbesi olan ''konsul''un altindaydi. Bazi yollar isim veren kişiler sonradan konsul rutbesini de tasimislardir ama yol isim ''censor'' rutbesinde iken verdikleri emire dayanmaktaydaydi. Bazi antik Roma yollar daha ''censor'' rutbesi ortaya cikmadan yapilmis iseler o zaman ya vardıkları son merhale veye icinden gectikleri bolgelerden en buyugu ismin almislardir. Eger antik Roma yolunda büyük bir degisme (yani yolun sathini tumunu degistirilmesi veya yol guzergah degismesi) halinde yeniden isim verilirdi.


== Antik Roman yol agi sistemleri ==
== Antik Roman yol agi sistemleri ==
96. satır: 96. satır:
The Romans and ancient travelers in general did not use maps. They may have existed as specialty items in some of the libraries, but they were hard to copy and were not in general use. On the Roman road system, however, the traveller needed some idea of where he was going, how to get there, and how long it would take. The [[itinerarium]] filled this need. In origin it was simply a list of cities along a road. It was only a short step from lists to a master list. To sort out the lists, the Romans drew diagrams of parallel lines showing the branches of the roads. Parts of these were copied and sold on the streets. The very best featured symbols for cities, way stations, water courses, and so on. They cannot be considered maps, as they did not represent landforms, but they served a similar purpose much in the way [[schematic diagram]]s do for users of modern [[Rapid transit|subway]] systems (e.g. the [[Tube map]] for users of the [[London Underground]]).
The Romans and ancient travelers in general did not use maps. They may have existed as specialty items in some of the libraries, but they were hard to copy and were not in general use. On the Roman road system, however, the traveller needed some idea of where he was going, how to get there, and how long it would take. The [[itinerarium]] filled this need. In origin it was simply a list of cities along a road. It was only a short step from lists to a master list. To sort out the lists, the Romans drew diagrams of parallel lines showing the branches of the roads. Parts of these were copied and sold on the streets. The very best featured symbols for cities, way stations, water courses, and so on. They cannot be considered maps, as they did not represent landforms, but they served a similar purpose much in the way [[schematic diagram]]s do for users of modern [[Rapid transit|subway]] systems (e.g. the [[Tube map]] for users of the [[London Underground]]).


The Roman government from time to time undertook to produce a master itinerary of all Roman roads. [[Julius Caesar]] and [[Mark Antony]] commissioned the first known such effort in 44 BC. Zenodoxus, Theodotus and Polyclitus, three Greek geographers, were hired to survey the system and compile a master itinerary. This task required over 25 years. The result was a stone engraved master itinerarium set up near the [[Pantheon, Rome|Pantheon]], from which travelers and itinerary sellers could make copies.
The Roman government from time to time undertook to produce a master itinerary of all Roman roads. [[Julius Caesar]] ve [[Mark Antony]] commissioned the first known such effort in 44 BC. Zenodoxus, Theodotus and Polyclitus, three Greek geographers, were hired to survey the system and compile a master itinerary. This task required over 25 years. The result was a stone engraved master itinerarium set up near the [[Pantheon, Rome|Pantheon]], from which travelers and itinerary sellers could make copies.


Archaeology has turned up some itinerary material in unexpected places. The Cups of Cadiz, four silver cups found by workmen excavating a foundation at Bracciano in 1852, are engraved with the names and distances of stations between Cadiz and Rome.
Archaeology has turned up some itinerary material in unexpected places. The Cups of Cadiz, four silver cups found by workmen excavating a foundation at Bracciano in 1852, are engraved with the names and distances of stations between Cadiz and Rome.
146. satır: 146. satır:
There are many examples of roads that still follow the route of Roman roads.
There are many examples of roads that still follow the route of Roman roads.


===[[Albania]] / [[Republic of Macedonia]] / [[Greece]] / [[Turkey]]===
===[[Arnavutluk]] / [[Makedonya Cumhuriyeti]] / [[Yunanistan]] / [[Türkiye]]===
* [[Via Egnatia]] ([[146 BC]]) connecting [[Durrës|Dyrrhachium]] (on [[Adriatic Sea]]) to [[Byzantium]] via [[Thessaloniki]]
* [[Via Egnatia]] ([[146 BC]]) connecting [[Durrës|Dyrrhachium]] (on [[Adriatic Sea]]) to [[Byzantium]] via [[Thessaloniki]]


===[[Austria]] / [[Serbia]] / [[Bulgaria]] / [[Turkey]]===
===[[Avusturya]] / [[Sırbistan]] / [[Bulgaristan]] / [[Türkiye]]===
* [[Via Militaris]] (Via Diagonalis, Via Singidunum), connecting [[Middle Europe]] and [[Byzantium]]
* [[Via Militaris]] (Via Diagonalis, Via Singidunum), connecting [[Middle Europe]] ve [[Byzantium]]


===[[Romania]] / [[Bulgaria]]===
===[[Romanya]] / [[Bulgaristan]]===
* [[Via Pontica]]
* [[Via Pontica]]


158. satır: 158. satır:
In France, a Roman road is called ''voie romaine'' in vernacular language.
In France, a Roman road is called ''voie romaine'' in vernacular language.
* [[Via Agrippa]]
* [[Via Agrippa]]
* [[Via Aquitania]], from [[Narbonne]], where it connected to the Via Domitia, to the [[Atlantic Ocean]] across [[Toulouse]] and [[Bordeaux]]
* [[Via Aquitania]], from [[Narbonne]], where it connected to the Via Domitia, to the [[Atlantic Ocean]] across [[Toulouse]] ve [[Bordeaux]]
* [[Via Domitia]] ([[118 BC]]), from [[Nimes]] to the [[Pyrenees]], where it joins to the [[Via Augusta]] at the [[Col de Panissars]]
* [[Via Domitia]] ([[118 BC]]), from [[Nimes]] to the [[Pyrenees]], where it joins to the [[Via Augusta]] at the [[Col de Panissars]]
* ''[[Voie romaine (Nord)|Voie romaine]]'', extending from Dunkirk to Cassel in Nord Département
* ''[[Voie romaine (Nord)|Voie romaine]]'', extending from Dunkirk to Cassel in Nord Département


===[[Italy]]===
===[[İtalya]]===
[[Dosya:Map of Roman roads in Italy.png|thumb|300px|Map of Roman roads in Italy]]
[[Dosya:Map of Roman roads in Italy.png|thumb|300px|Map of Roman roads in Italy]]
==== Major roads ====
==== Major roads ====
175. satır: 175. satır:
* [[Via Aemilia Scaura]] ([[109 BC]])
* [[Via Aemilia Scaura]] ([[109 BC]])
* [[Via Aquillia]], branches off the Appia at [[Capua]] to the sea at [[Vibo]]
* [[Via Aquillia]], branches off the Appia at [[Capua]] to the sea at [[Vibo]]
* [[Via Amerina]], from Rome to [[Ameria]] and [[Perusia]]
* [[Via Amerina]], from Rome to [[Ameria]] ve [[Perusia]]
* [[Via Canalis]], from Udine, Gemona and Val Canale to Villach in Carinthia and then over Alps to Salzburg or Vienna
* [[Via Canalis]], from Udine, Gemona and Val Canale to Villach in Carinthia and then over Alps to Salzburg or Vienna
* [[Via Claudia Julia Augusta]] ([[13 BC]])
* [[Via Claudia Julia Augusta]] ([[13 BC]])
* [[Via Clodia]], from Rome to [[Tuscany]] forming a system with the Cassia
* [[Via Clodia]], from Rome to [[Tuscany]] forming a system with the Cassia
* [[Via Domiziana|Via Domitiana]], coast road from Naples to Formia
* [[Via Domiziana|Via Domitiana]], coast road from Naples to Formia
* [[Via Flavia]], from [[Trieste (Tergeste)]] to [[Istria]] by crossing the [[Rižana]], the [[Dragonja]] and, at Ponte Porton, the biggest Istrian river the [[Mirna]], it reached the [[Limski Channel (Canale Leme)]], [[Dvigrad]], [[Bale (Valle)]], [[Vodnjan (Dignano)]] and [[Pula (Pola)]], then turning towards [[Visače (Nesactium)]], reaching the [[Raša (Arsia) River]], crossing it, and continuing as a local road through [[Labin (Albona)]] and [[Plomin (Fianona)]]as far as [[Kastav (Castua)]], where it joined at an angle with the Via Gemina
* [[Via Flavia]], from [[Trieste (Tergeste)]] to [[Istria]] by crossing the [[Rižana]], the [[Dragonja]] and, at Ponte Porton, the biggest Istrian river the [[Mirna]], it reached the [[Limski Channel (Canale Leme)]], [[Dvigrad]], [[Bale (Valle)]], [[Vodnjan (Dignano)]] ve [[Pula (Pola)]], then turning towards [[Visače (Nesactium)]], reaching the [[Raša (Arsia) River]], crossing it, and continuing as a local road through [[Labin (Albona)]] ve [[Plomin (Fianona)]]as far as [[Kastav (Castua)]], where it joined at an angle with the Via Gemina
* [[Via Gemina]], from Aquileia and Trieste through the [[Karst]] to [[Materija]], [[Obrov]], [[Lipa]] and [[Klana]], from where, near [[Rijeka]], descending towards [[Trsat]] to continue along the Dalmatian coast
* [[Via Gemina]], from Aquileia and Trieste through the [[Karst]] to [[Materija]], [[Obrov]], [[Lipa]] ve [[Klana]], from where, near [[Rijeka]], descending towards [[Trsat]] to continue along the Dalmatian coast
* [[Via Julia Augusta]] ([[8 BC]]), exits [[Aquileia]]
* [[Via Julia Augusta]] ([[8 BC]]), exits [[Aquileia]]
* [[Via Labicana]], southeast from Rome, forming a system with the Praenestina
* [[Via Labicana]], southeast from Rome, forming a system with the Praenestina
194. satır: 194. satır:


===[[Middle East]]===
===[[Middle East]]===
* [[Petra Roman Road]] First Century [[Petra]], [[Jordan]]
* [[Petra Roman Road]] First Century [[Petra]], [[Ürdün]]


=== Trans-Alpine roads ===
=== Trans-Alpine roads ===
These roads connected modern Italy and [[Germany]]
These roads connected modern Italy and [[Almanya]]
*[[Via Claudia Augusta]] ([[47]]) from [[Altinum]] (now [[Quarto d'Altino]]) to [[Augsburg]] via the [[Ötztal Alps|Reschen Pass]]
*[[Via Claudia Augusta]] ([[47]]) from [[Altinum]] (now [[Quarto d'Altino]]) to [[Augsburg]] via the [[Ötztal Alps|Reschen Pass]]
*[[Via Mala]] from [[Milan]] to [[Lindau]] via the [[San Bernardino Pass]]
*[[Via Mala]] from [[Milan]] to [[Lindau]] via the [[San Bernardino Pass]]
203. satır: 203. satır:


=== Trans-Pyrenean roads ===
=== Trans-Pyrenean roads ===
Connecting [[Hispania]] and [[Gallia]]:
Connecting [[Hispania]] ve [[Gallia]]:
*[[Ab Asturica Burdigalam]]
*[[Ab Asturica Burdigalam]]


===[[Romania]]===
===[[Romanya]]===
[[Dosya:BALKANS ROMAN ROADS .jpg|thumb|right|200px|Roman roads along the [[Danube]]]]
[[Dosya:BALKANS ROMAN ROADS .jpg|thumb|right|200px|Roman roads along the [[Danube]]]]
*[[Trajan's bridge]] and [[Iron Gates]] road.
*[[Trajan's bridge]] ve [[Iron Gates]] road.
* Via Traiana — Porolissum Napoca Potaissa Apulum road.
* Via Traiana — Porolissum Napoca Potaissa Apulum road.
* Via Pontica - [[Troesmis]] [[Piroboridava]] [[Caput]] [[Stenarum]] [[Apulum]] [[Partiscum]] [[Lugio]]
* Via Pontica - [[Troesmis]] [[Piroboridava]] [[Caput]] [[Stenarum]] [[Apulum]] [[Partiscum]] [[Lugio]]
237. satır: 237. satır:
{{mainarticle|Roman roads in Africa}}
{{mainarticle|Roman roads in Africa}}
*Main road: from [[Sala Colonia]] to [[Carthage]] to [[Alexandria]].
*Main road: from [[Sala Colonia]] to [[Carthage]] to [[Alexandria]].
*In [[Egypt]]: [[Via Hadriana]]
*In [[Mısır]]: [[Via Hadriana]]
*In [[Mauretania Tingitana]] from [[Tingis]] southward (see: [[Roman roads in Morocco]])
*In [[Mauretania Tingitana]] from [[Tingis]] southward (see: [[Roman roads in Morocco]])
-->
-->
258. satır: 258. satır:
* [http://www.kaluwi.de/Roemerstrassen.html] Antik Raetia eyaletinde bulunan Roma yollarinin fotolari (Almanca)
* [http://www.kaluwi.de/Roemerstrassen.html] Antik Raetia eyaletinde bulunan Roma yollarinin fotolari (Almanca)


'''Amme ve özel sahışlar hakkinda Roma hukuku'''
'''Amme ve özel sahışlar hakkında Roma hukuku'''
* [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Servitutes.html Servitutes]
* [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Servitutes.html Servitutes]


Sayfanın 20.18, 19 Şubat 2018 tarihindeki hâli

Pompeii'deki bir antik Roma sokağı
Romada Trajan'in Sütunu anıtında yol yapımı gösterimi.

Antik Roma yolları Roma İmparatorluğu'nun büyüyüp gelişmesinde zorunlu bir unsur olmuştu. Bu yollar nedeniyle Romalılar orduları için emniyetle ve hızla büyük alanlar içinde hareket alanı sağlamışlardır. Bu yollar aynı zamanda haberleşme ve iletişim için elzem olmuşlardır. İktisadi bakımdan ise antik Roma yolları Roma yiyecek ve emtia ticaretinin gelişmesinde ve çok geniş bir alanda Roma mallarının yayılıp dağıtılabilmesini sağlamıştır. Roma İmparatorluğunun en parlak zamanlarında antik Roma yolları ağı 85.004 km. kara yolunu kapsamaktaydı ve 372 bağlantıdan oluşmaktaydı.

Latince viae adı verilen antik Roma yollarının yapımı askeri, ticari ve siyasal nedenlerle gerekmiş ve Romalılar bu yollar ağ sistemini yapıp ve sonra bakımını sağlamakta büyük deneyim kazanmışlardır. Antik Roma yollari bir mahallden diger mahalle asker ve askeri malzeme tasimak için yapilmakla beraber bu yollar ana tasit olarak atli araba icin yapilmisti. Roma askeri lejyonlari bu yollar nedeniyle cabuk ve emniyetli olarak ulke içinden Roma sinirlarina gidebilmekte idiler. Boylelikle bu yollar imparatorlugun emniyetini nve istikrarini saglamak icin en büyük unsur olmuslardir. Diger taraftan Orta Caglara girmeden Roma Impartorlugu'nun cokusune de bir amil olmuslardir Romalilarin dusmanlari olan barbar kavimler bu yollardan Roma topraklarina gelip yerlesip idaresini ellerine gecirmislerdir. Roma imparatorlugu'nun ortadan kalkmasi ile birlikte bu yollarin cogu bin, iki bin yil ayni guzergahtan iletisimi saglamaya devam etmislerdir.

İsimlendirme

Antik Roma yollari Latince "viae" olarak tanimlanmakta idi ve Latince vehere yani taşıma, getirme ve götürme anlamına gelen sözcükten türetilmişti. Belirli Antik Roma yollari bir özel yol isimi tasimaktaydi. Özel yol ismi, çok kere yolu yapmak icin devlet emirini veren censor unvanlı yuksek Romali devlet memuruna atfen verilmistir. Bu yol yapmaya izin veren memur Roma cumhuriyet zamaninda en yuksek devlet rutbesi olan konsulun altindaydi. Bazi yollar isim veren kişiler sonradan konsul rutbesini de tasimislardir ama yol isim censor rutbesinde iken verdikleri emire dayanmaktaydaydi. Bazi antik Roma yollar daha censor rutbesi ortaya cikmadan yapilmis iseler o zaman ya vardıkları son merhale veye icinden gectikleri bolgelerden en buyugu ismin almislardir. Eger antik Roma yolunda büyük bir degisme (yani yolun sathini tumunu degistirilmesi veya yol guzergah degismesi) halinde yeniden isim verilirdi.

Antik Roman yol agi sistemleri

Yol tipleri

Yollarda seyahat

Mesafe taşları

Potaissa Napoca Miliarium.
Roma Forum'da bulunan miliarium aureum adi verilen antik Roma yollarinin baslangic tasi.

Konaklama

Tasitlar

Romali dort tekerlekli kapali araba

Ulak sistemi

Guzergah

Tabula Peutingeriana (merksi Guney Italya.

Yol yapimi

Metot

Arizali arazilerin asilmasi

Finansman

Antik Roman yollari listesi

Ayrıca bakınız

Dışsal kaynaklar

Genel makaleler

Antik yolların tanımları

  • [1] Akdeniz etrafinda bulunan ulkelerde Roma yollari (İngilizce)
  • [2] Fransa'da bulunan Antik Roma yollari (Fransızca)
  • [3] Antik Raetia eyaletinde bulunan Roma yollarinin fotolari (Almanca)

Amme ve özel sahışlar hakkında Roma hukuku

Antik Roma yol yapımı

Birincil Roma Kaynakları

  • Siculus Flaccus, 'De condicionibus agrorum' cap. XIX
  • Isidori Hispalensis Episcopi Etymologiarum sive Originum Liber XV, 15-16
  • Codex Theodosianus:
    • 8.5 De cursu publico angariis et parangariis;
    • 15.3 De itinere muniendo
  • Corpus Iuris Civilis
    • C.12.50 De cursu publico angariis et parangariis
    • D.8.3.0 De servitutibus praediorum rusticorum.
    • D.8.6.2
    • D.43.7 De locis et itineribus publicis
    • D.43.8 Ne quid in loco publico vel itinere fiat.
    • D.43.10 De via publica et si quid in ea factum esse dicatur.
    • D.43.11 De via publica et itinere publico reficiendo.
    • D.43.19 De itinere actuque privato.

Dipnotlar

  • Von Hagen, Victor W., The Roads That Led To Rome, The World Publishing Company, Cleveland and New York, 1967
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Antik_Roma_yolları&oldid=19546647" sayfasından alınmıştır