Endositoz

Endositoz, hücrelerin zarlarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin içeri alınma şeklidir. Enerji gerektiren bir alınımdır. Monomerler, hücre zarından geçebilir. Ancak polimer maddeler hücre zarından geçemeyecek kadar büyüktür. Bu maddeleri içeri alırken hücre endositoz yapar. Polimer maddelere örnek olarak nişasta, glikojen, protein örnek verilebilir. Temelde endositoz iki ana başlıktan oluşur. Bunlar fagositoz (katı maddeleri içeri alma) ve pinositoz (sıvı maddeleri hücre içine alma)dur.

1. Fagositoz, hücre zarından geçemeyecek kadar büyük katı moleküllerin, hücre zarının yalancı ayak oluşturduktan sonra organik maddeyi sararak hücrenin içine alınmasıdır. Fagositoz da ATP harcanır. Fagositoz yapabilen canlılara örnek olarak, amip, öglena, akyuvar hücreleri verilebilir. (Bitki hücreleri çepere sahip olduklarından fagositoz yapamazlar!)

Endositoz Çeşitleri

Bir hücrenin fagositoz yapma sıralaması şu şekildedir:

• Fagositoz yapılacak olan molekülün etrafı sarılır ve hücre zarının çıkıntıları sayesinde yalancı ayaklar oluşturulur.
• Hücre besini koful oluşturarak içeri alır. Bu aşamadan sonra sitoplazmada boş halde bulunan lizozomlar gelip bu koful ile birleşirler.
• Bu yapıya besin kofulu denir. Lizozom besin kofulundaki maddeyi sindirdikten sonra madde difüzyon ya da aktif taşıma ile hücre içine alınır.
• Geri kalan artık maddeler ekzositoz, aktif taşıma ya da difüzyon ile dışarı verilir.

2. Pinositoz, hücre zarından geçemeyecek kadar büyük olan sıvı maddelerin içeri alınma şeklidir. Yine fagositoz da olduğu gibi canlı bu alımı yaparken enerji harcar. Fagositozun aksine bitki hücreleri de pinositoz yapabilir.

Bir hücrenin pinositoz yapma sıralaması şu şekildedir:

• Hücre organik besinin etrafını sarar ve hücre zarı içine doğru çökerek organik besinle beraber hücre zarından içeri girer.
• Koful oluşturulduktan sonra maddeler yine lizozom yardımıyla sindirildikten sonra monomerler hücre sitoplazmasına geçer.
• Kalan artıklar hücrenin dışına atılır.