Üstsüzlük: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
içerik taşındı |
geçmişleri birleştirilmeli |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{geçmiş birleştir|Üstsüzlük}} |
|||
{{Yönlendirme|Yarı çıplak|Gülben Ergen şarkısı|Yarı Çıplak (şarkı)}} |
|||
{{Diğer anlamı|Yarı Çıplak (albüm) }} |
|||
{{double image |
|||
[[Dosya:2011_photo_shoot.jpg|thumb|sağ|200px|Yarı çıplak bir erkek.]] |
|||
|1=right |
|||
| ⚫ | '''Yarı çıplak''', yarı üstsüzlük anlamında da kullanılabilinen erkek ya da kadının gövdesinin kolları baş hizasına kadar çıplak halidir. Sadece gövdesi çıplak olmak üzere üstsüz yüzme veya spor ya da festival gibi geniş katılımlı etkinlikler yaygın yapılan bir uygulamadır. Sosyal ve siyasal eylem amacıyla da yarı çıplak ya da tam üstsüz yasa dışı eylemler de gerçekleşebilmektedir. [[FEMEN]] eylemleri buna örnek gösterilebilir. Yarı çıplaklığın kadın ve erkeklerde [[meme]] kısmının da görünürlüğünden cinsel dürtüleri artırdığı ileri sürülmektedir. Tarih boyunca, özellikle erkek çiftçi, madenci ve emekçiler kamuya girmeyen işçilerde sıkça rastlanmıştır. |
||
|2=Topless woman at the 2008 Oregon Country Fair.jpg |
|||
|3=150 |
|||
|4=2011_photo_shoot.jpg |
|||
|5=245 |
|||
|6=Yarı çıplak bir kadın |
|||
|7=Yarı çıplak bir erkek |
|||
}} |
|||
| ⚫ | ''' |
||
Avrupa ve Kuzey Amerika'daki bazı ülkelerde çıplak göğüslü dolaşmak erkeklerde suç olarak algılanmakta, birçok mağaza yarı çıplak görülen bu bireylere karşı politika sürdürerek, hizmet etmemekte: ''Gömlek yoksa, Ayakkabı yoksa, Hizmet de yok'' algısı yaratmaktadır.<ref>http://www.man2manalliance.org/crw/warriorspeak/shirtless.html <small>(İngilizce)</small></ref> Güney Hindistan'da da yarı çıplaklık toplumsal kabule yatkın olmayıp kadınlar gelenekçi, erkekler ise Batılı giyinmekte kadınlar [[şalvar]], [[kamiz]], [[lehanga]], [[çoli]] gibi klasik tüm bedeni örten kıyafetler giyinmektedir.<ref>http://www.yurtdisigezi.com/Hindistan.aspx#.UIrnPsUxpSI</ref> |
|||
== Kaynaklar == |
|||
Tarih boyunca üstsüzlük, sanatta bulunmuştur. [[Antik Çağ]]'dan itibaren birçok heykel ve resimde bulunurken günümüzde karşımıza daha çok film ve fotoğraflarda çıkar. Ancak [[softcore pornografi]], genellikle toplumda olumsuz karşılanabilir ve sık sık hükümet düzenlemeleri veya yasaklar alabilir. Toplum içindeyse cinsel uyarma sebebiyle daha katı bir yaklaşım sergilenir. Daha çok striptiz kulüpleri gibi yetişkin eğlence mekanlarında üstsüz kadınlar bulunur. |
|||
Üstsüzlük kamuda bazen konumu ve bağlamına göre kabul edilebilir. Buna örnek olarak kadın haklarını koruma amaçlı toplum içinde [[emzirme]] gösterilebilir. Ayrıca Avrupa ülkelerinin çoğunda sahilde üstsüz güneşlenme de normal kabul edilir. |
|||
Ayrıca medyada dikkat çektiği için dünyanın pek çok yerinde [[PETA]] gibi gruplar protesto yaparken [[göğüs]]lerini gözler önüne sererler. |
|||
== Kullanım ve çağrışımlar == |
|||
[[Dosya:Topless Lady at Musto Party 2010 Shankbone.jpg|120px|sol|thumb|2010 yılında New York'ta bir partide üstsüz elbise giyen kadın]] |
|||
Üstsüz model veya üstsüz dansçı gibi meslekler de bulunmaktadır. DJ Nikita, bir üstsüz [[DJ]]'dir. Ayrıca ''üstsüz plaj''larda üstsüz bir şekilde güneşlenip, ''üstsüz bar''larda da üstsüz gezinebilirsiniz. Hatta bunun için Rudi Gernreich tarafından ''üstsüz mayo'' (diğer adları: üstsüz bikini, tek parça bikini, monokini) tasarlanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://bbc.adactio.com/cult/ilove/years/1964/fashion1.shtml | başlık = Üstsüz mayo ve giysiler | Erişim tarihi = BBC | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150829015751/http://bbc.adactio.com:80/cult/ilove/years/1964/fashion1.shtml | arşivtarihi = 29 Ağustos 2015}}</ref> |
|||
Üstsüz, yarı çıplaklığı anlattığından cinsel çağrışımlara sebep olabilir. Zaten bu sebeple toplum tarafından hoş karşılanmamıştır. Ancak bu yönü üstsüzlüğü ticarileştirmiş ve [[striptiz]] kulüplerinin açılmasını sağlamıştır. |
|||
== Üçüncü dünya ülkelerinde == |
|||
[[Dosya:Paul Gauguin 145.jpg|180px|sağ|thumb|Resim, İki Tahitili Kadın (1899) Paul Gauguin]] |
|||
Üstsüzlüğe yönelik tutumlar zaman ve kültürler içinde farklılıklar göstermiştir. |
|||
Hıristiyan misyonerler uğramadan önce Okyanusya, Amerika, Orta ve Güney Afrika kabilelerinin çoğunda üstsüzlük normaldi<ref>{{Web kaynağı | url = http://christianbreastsnbuns.groups.vox.com/library/post/6a00e398d17d33000200e398d8bc4f0005.html | başlık = Hıristiyan misyonerlerinden önce kültürler | erişim tarihi = 1954 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20090415194042/http://christianbreastsnbuns.groups.vox.com:80/library/post/6a00e398d17d33000200e398d8bc4f0005.html | arşivtarihi = 15 Nisan 2009}}</ref> ve bazılarında hala normal olmaya devam ediyor. 13. ve 14. YY'daki İslamiyet'in yayılmasından önce Asya'nın büyük kesimindeki kadınlar da üstsüz giyinebilirlerdi<ref>A. L. Bhasham. [http://livingheritage.org/toplessness.htm "Hindistan Harikası"]}}</ref>. |
|||
Endonezya, Tayland gibi ülkelerde de sömürgecilikten önce üstsüzlük normal karşılanıyordu ama zamanla çağdaşlaşma hareketleriyle birlikte gelen Avrupa giysileriyle zaman içinde sert karşılanmaya başlanmıştır<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.chiangmai1.com/chiang_mai/sub/traditional_dress.shtml | başlık = Chiang Mai bölgesindeki Geleneksel Elbise | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303190316/http://www.chiangmai1.com/chiang_mai/sub/traditional_dress.shtml | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref>. |
|||
Arap dünyasında da hoş karşılanmayan üstsüzlük için bir istisna vardır: Tunus ve Mısır'daki bazı özel plajlarda yabancı turistlerin üstsüz gezmeleri serbesttir<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.habiba.org/culture.html | başlık = Arap ülkelerinde kültür ve gelenekler | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304030921/http://www.habiba.org/culture.html | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref>. |
|||
== Protesto biçimi == |
|||
[[Dosya:Monokini by Gernreich shematic.PNG|110px|sol|thumb|Özgün tasarım, Rudi Gernreich, 1964.]] |
|||
Çıplaklık ve üstsüzlük medyanın ilgisini çeker. Bu sebeple bu protesto ve eylemlerde de kullanılır. Özellikle hayvan koruma örgütü [[PETA]] pek çok kez üstsüz veya çıplak gönüllülerle protesto yapmıştır. Benzer bir olay da Ocak 2012 [[Dünya Ekonomik Forumu]] Davos'ta Ukraynalı [[w:FEMEN|FEMEN]] grubunun gerçekleştirdiği protestodur<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.telegraph.co.uk/news/newsvideo/weirdnewsvideo/9046442/Feminist-group-take-topless-protest-to-Davos.html |başlık=Feminist grup Davos'ta protesto yaptı|erişim tarihi=28 Ocak 2012}}</ref>. |
|||
== Güneşlenme == |
|||
[[Dosya:Topless Swimmer at Devon Beach cropped.png|150px|sağ|thumb|Doğu Devon'da plajda bir yüzücü, 2009.]] |
|||
Üstsüzlük, karşımıza en çok güneşlenmede çıkar. [[Güneşlenme]], 1900'lerde güneşte fazla bekleyince oluşan bronzlaşmanın popüler hale gelmesiyle yaygınlaşmıştır. 1940'lı yıllarda dergilerde verilen reklamlar güneşlenmenin teşvikine yol açtı. Bu sebeple mayolar git gide kısaldı. Zamanla kadınlar memelerinin de bronzlaşması için üstsüz güneşlenmeye başladılar. Hatta bunun için Rudi Gernreich üstsüz mayolar tasarlamıştır. 1964'te ABD'de satışa sunulan bu bikiniler tutulmadı ve raflardan kaldırıldı<ref name=Allyn>David Smith Allyn, ''Make love, not war'', 23–29. sayfalar, Taylor & Francis, 2001, ISBN 0-415-92942-3</ref>. |
|||
== Eğlence ve medya == |
|||
[[Dosya:JosephineBakerBurlesque.JPG|110px|sağ|thumb|Josephine Baker üstsüz, 1927.]] |
|||
1910'lar boyunca Fransa'da geleneksel eğlence çıplak bir şekilde yapılan tiyatro, müzikal ve danslardı. Bugün pek çok batı kültüründe çıplak fotoğraflar dergi ve takvimlerde yayımlanmaktadır. |
|||
Kadınlar ticari alanlarda da üstsüz pozlar vermektedir. Buna örnek olarak striptiz kulüpleri örnek gösterilebilir. Genellikle buralarda ıslak tişört yarışmaları yapılır. Yarışma sonunda kadın tişörtünü çıkarıp üstsüz şekilde poz verir. Maalesef ticari alana tüm ülkelerde yasaklanan [[çocuk pornografisi]] de girmektedir<ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.theaustralian.news.com.au/story/0,25197,23745396-2702,00.html| başlık=PM says Henson photos have no artistic merit |erişimtarihi=23 May 2008}}</ref>. |
|||
Ayrıca üstsüz kadınlar karnavalların bir özelliği haline de gelmiştir. [[Rio Karnavalı]]'nda üstsüz dansçıların bulunduğu bilinmektedir<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ipanema.com/carnival/parade.htm | başlık = Samba Dalgası | erişimtarihi = 17 June 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160307152817/http://www.ipanema.com/carnival/parade.htm | arşivtarihi = 7 Mart 2016}}</ref> |
|||
=== Sinema === |
|||
1920'lerde Hollywood filmlerinde hatırı sayılır derecede üstsüz oyuncu bulunmaktaydı. Ancak 1930'larda çıkan [[w:Hays Code|Hays Kanunu]], sinemadaki üstsüzlüğün sonunu getirmiştir. Ancak 1950'li '60'lı yıllarda yasalar hafifleyince yine hafif üstsüz kadınlar filmlerde görünmeye başlamıştı. Ancak 1990'lardan itibaren yine filmlerde çıplak sahneler görülmeye başlandı ve tüm dünyada yaygınlaştı. Hatta artık bu dalda Oscar ödülü bile verilmektedir. Bazı aktrisler ise göğüslerini ön plana atmayı tercih etmektedir. |
|||
== Sanat == |
|||
Rönesans'ta resim, Klasik Yunan sanatından etkilenmiş ve nü eserler artmıştır. Sonuç olarak da yarı-çıplak ve çıplak resim ve heykeller artmıştır. |
|||
<center><gallery widths="200px" heights="150px"> |
|||
Image:Wildweibchen mit Einhorn.jpg |
|||
File:Bartolomeo Veneto 001.jpg |
|||
File:Gaston Casimir Saint-Pierre - Diana the Huntress.jpg |
|||
File:Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple.jpg |
|||
File:Manet, Edouard - Blonde Woman with Bare Breasts.jpg |
|||
Image:HaremPool.jpg |
|||
Image:Piero di Cosimo Simonetta.jpg |
|||
</gallery></center> |
|||
== Mitoloji == |
|||
Avrupa'da tarih öncesi toplumlarda çok abartılı göğüsleri olan kadın figürleri yaygındı. Özellikle [[Roma Mitolojisi]]'ndeki aşk tanrıçası [[Venüs (mitoloji)|Venüs]]'ü simgeleyen [[Venüs heykelcikleri]]nde geniş kalça ve kase gibi büyük göğüsler kullanılmıştır. Bazen tanrıçalar üstsüz olarak simgelenmiştir. Sadece Venüs değil [[Gaia (mitoloji)|Gaia]] gibi diğer tanrıçaların da üstsüz olarak simgelendiği bilinmektedir. Ayrıca bir Yunan efsanesi olan [[Amazonlar]]'ın da üstsüz olarak gezindikleri, savaşlarda güç olarak memelerini kaldırdıkları ve erkeği sadece nesli devam ettirmek için bulundurdukları bilinmektedir<ref>[http://www.archaeology.org/9701/abstracts/sarmatians.html "Avrupa'nın Kadın Savaşçıları"]</ref>. |
|||
== Kaynakça == |
|||
{{Kaynakça}} |
{{Kaynakça}} |
||
=== Ayrıca bakınız === |
|||
{{Commons kategori|Toplessness}} |
|||
*[[Üstsüzlük]] |
|||
[[Kategori:Çıplaklık]] |
[[Kategori:Çıplaklık]] |
||
[[Kategori:Meme]] |
|||
[[Kategori:Cinsellik]] |
|||
Sayfanın 05.50, 24 Eylül 2016 tarihindeki hâli
 | Bu sayfa, Üstsüzlük ile tek başlık altında birleştirilmiştir. Sayfa geçmişinin de hizmetliler tarafından Üstsüzlük sayfasının geçmişine aktarılması gerekmektedir. |
Yarı çıplak, yarı üstsüzlük anlamında da kullanılabilinen erkek ya da kadının gövdesinin kolları baş hizasına kadar çıplak halidir. Sadece gövdesi çıplak olmak üzere üstsüz yüzme veya spor ya da festival gibi geniş katılımlı etkinlikler yaygın yapılan bir uygulamadır. Sosyal ve siyasal eylem amacıyla da yarı çıplak ya da tam üstsüz yasa dışı eylemler de gerçekleşebilmektedir. FEMEN eylemleri buna örnek gösterilebilir. Yarı çıplaklığın kadın ve erkeklerde meme kısmının da görünürlüğünden cinsel dürtüleri artırdığı ileri sürülmektedir. Tarih boyunca, özellikle erkek çiftçi, madenci ve emekçiler kamuya girmeyen işçilerde sıkça rastlanmıştır.
Avrupa ve Kuzey Amerika'daki bazı ülkelerde çıplak göğüslü dolaşmak erkeklerde suç olarak algılanmakta, birçok mağaza yarı çıplak görülen bu bireylere karşı politika sürdürerek, hizmet etmemekte: Gömlek yoksa, Ayakkabı yoksa, Hizmet de yok algısı yaratmaktadır.[1] Güney Hindistan'da da yarı çıplaklık toplumsal kabule yatkın olmayıp kadınlar gelenekçi, erkekler ise Batılı giyinmekte kadınlar şalvar, kamiz, lehanga, çoli gibi klasik tüm bedeni örten kıyafetler giyinmektedir.[2]