Azerbaycan Millî Hükûmeti: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik + kaynak gerektiren bilgi eklentisi |
||
57. satır: | 57. satır: | ||
|slogan = |
|slogan = |
||
|ulusal_marş = |
|ulusal_marş = |
||
|yaygın_diller = |
|yaygın_diller = Azerice |
||
|din = |
|din = |
||
|para_birimi = |
|para_birimi = |
||
105. satır: | 105. satır: | ||
}} |
}} |
||
'''Azerbaycan Millî Hükûmeti''' ({{Dil-az|Azərbaycan Milli Hökuməti}}<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.d-a-k.org/index.php?option=com_content&task=view&id=590&Itemid=71 | başlık = DAK Milli Hökumətin 63-cü ildönümü münasibətilə Azərbaycan türklərini təbrik edir | erişimtarihi = | yayımcı = Dünya Azərbaycanlıları Konqresi | tarih = 12 Aralık 2008 }}</ref>; {{Dil-fa|حکومت ملی آذربایجان}}) ya da '''Azerbaycan Halk Hükûmeti''' ({{Dil-ru|Азербайджанское народное правительство}}), Kasım [[1945]]'te [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin desteğiyle [[İran]]'ın [[Azerbaycan (İran)|Azerbaycan]] bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım [[1946]]'de İran hükûmeti tarafından yıkılan bir [[Azeri |
'''Azerbaycan Millî Hükûmeti''' ({{Dil-az|Azərbaycan Milli Hökuməti}}<ref>{{Web kaynağı| url = http://www.d-a-k.org/index.php?option=com_content&task=view&id=590&Itemid=71 | başlık = DAK Milli Hökumətin 63-cü ildönümü münasibətilə Azərbaycan türklərini təbrik edir | erişimtarihi = | yayımcı = Dünya Azərbaycanlıları Konqresi | tarih = 12 Aralık 2008 }}</ref>; {{Dil-fa|حکومت ملی آذربایجان}}) ya da '''Azerbaycan Halk Hükûmeti''' ({{Dil-ru|Азербайджанское народное правительство}}), Kasım [[1945]]'te [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]'nin desteğiyle [[İran]]'ın [[Azerbaycan (İran)|Azerbaycan]] bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım [[1946]]'de İran hükûmeti tarafından yıkılan bir [[Azeri]] devlettir. |
||
== Tarih == |
== Tarih == |
||
[[1945]] yılında [[Nazi Almanyası]] ile savaşan Sovyetler Birliği'ne yardım etmek isteyen [[müttefikler]], [[İran]]'a girdiler. Müttefiklerin girişiyle birlikte bastırımlış siyasî istekler daha açık bir biçimde ortaya çıktı. Bu şartlar altında [[Azeriler| |
[[1945]] yılında [[Nazi Almanyası]] ile savaşan Sovyetler Birliği'ne yardım etmek isteyen [[müttefikler]], [[İran]]'a girdiler. Müttefiklerin girişiyle birlikte bastırımlış siyasî istekler daha açık bir biçimde ortaya çıktı. Bu şartlar altında [[Azeriler|Âzerîler]] kültürel ve siyasî baskıdan kurtulma çabasıyla Azerbaycan Millî Hükûmeti [[1945]] yılında kuruldu. Başta özerk bir hükûmet olarak kendini tanıtmasına rağmen bağımsızlık ilân etmeye çalıştı. |
||
[[3 Mayıs]] [[1946]]'da [[Mahabad Cumhuriyeti]] ile bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşmaya göre: |
[[3 Mayıs]] [[1946]]'da [[Mahabad Cumhuriyeti]] ile bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşmaya göre: |
||
115. satır: | 115. satır: | ||
1. İki tarafın topraklarından her birine, tarafların her birinin temsilciler gönderilecek.<br /> |
1. İki tarafın topraklarından her birine, tarafların her birinin temsilciler gönderilecek.<br /> |
||
2. Kürtlerin çoğunlukta olduğu Azerbaycan topraklarında, Kürt yönetimi temsilcileri, |
2. Kürtlerin çoğunlukta olduğu Azerbaycan topraklarında, Kürt yönetimi temsilcileri, Âzerîlerin çoğunlukta olduğu Kürt topraklarında ise Âzerîler arasında temsilciler bulunduracak.<br /> |
||
3. İki hükûmet, ekonomik meselelerle uğraşacak olan Birleşik Ekonomi Komitesi oluşturacak.<br /> |
3. İki hükûmet, ekonomik meselelerle uğraşacak olan Birleşik Ekonomi Komitesi oluşturacak.<br /> |
||
131. satır: | 131. satır: | ||
== Uygulamaları == |
== Uygulamaları == |
||
* [[Azerice |
* [[Azerice]] resmî dil olarak okullarda okutuldu. |
||
* İlk Üniversite [[Tebriz]]'de Kuruldu |
* İlk Üniversite [[Tebriz]]'de Kuruldu |
||
* Kadınlara oy hakkı verildi |
* Kadınlara oy hakkı verildi |
Sayfanın 06.56, 21 Mart 2015 tarihindeki hâli
حکومت ملی آذربایجان (Azerbaycan Millî Hükûmeti) فرقه دموکرات آذربایجان (Azerbaycan Demokrat Fırkası) Azerbaycan Millî Hükûmeti | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1945-1946 | |||||||||
Başkent | Tebriz | ||||||||
Yaygın dil(ler) | Azerice | ||||||||
Hükûmet | Sosyalist cumhuriyet | ||||||||
| |||||||||
Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
|
Azerbaycan Millî Hükûmeti (Şablon:Dil-az[1]; Şablon:Dil-fa) ya da Azerbaycan Halk Hükûmeti (Şablon:Dil-ru), Kasım 1945'te Sovyetler Birliği'nin desteğiyle İran'ın Azerbaycan bölgesinde kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle Kasım 1946'de İran hükûmeti tarafından yıkılan bir Azeri devlettir.
Tarih
1945 yılında Nazi Almanyası ile savaşan Sovyetler Birliği'ne yardım etmek isteyen müttefikler, İran'a girdiler. Müttefiklerin girişiyle birlikte bastırımlış siyasî istekler daha açık bir biçimde ortaya çıktı. Bu şartlar altında Âzerîler kültürel ve siyasî baskıdan kurtulma çabasıyla Azerbaycan Millî Hükûmeti 1945 yılında kuruldu. Başta özerk bir hükûmet olarak kendini tanıtmasına rağmen bağımsızlık ilân etmeye çalıştı.
3 Mayıs 1946'da Mahabad Cumhuriyeti ile bir antlaşma imzalandı. Bu antlaşmaya göre:
1. İki tarafın topraklarından her birine, tarafların her birinin temsilciler gönderilecek.
2. Kürtlerin çoğunlukta olduğu Azerbaycan topraklarında, Kürt yönetimi temsilcileri, Âzerîlerin çoğunlukta olduğu Kürt topraklarında ise Âzerîler arasında temsilciler bulunduracak.
3. İki hükûmet, ekonomik meselelerle uğraşacak olan Birleşik Ekonomi Komitesi oluşturacak.
4. Gerekli olduğu zaman karşıklı askerî yardım yapılacak.
5. İran hükûmetiyle her türlü görüşmeler, iki hükûmetin onayı aldıktan sorna yürütülecek.
6. Azerbaycan Hükûmeti, kendi topraklarında yaşayan Kürtler için eğitim alanında girişimler örgütlemek amacıyla gerekli olan önlemleri alma; Kürt hükûmeti de İran Kürdistanı topraklarında yaşayan Azerbaycanlılar için aynı girişimleri gerçekleştirme vaadinde bulundu.
7. İki halk arasında tarih içinde yerleşmiş olan dostluk ve işbirliği ilişkilerini bozma denemesinde bulunan ya da onların millî birliğine el uzatan -kim olursa olsun- iki halk tarafından cezalandırılacaktır.
Fakat Soğuk Savaş'ın başlangıç tarihlerine denk gelen bu olayda diğer ülkelerden destek alınamadı ve merkezî hükûmetle anlaşmaya gidildi. SSCB ile anlaşarak İran'ı terkederken fedâî gruplarını silahsızlandırdı. Böylece 1946 yılında İran, kanlı bir biçimde bu toprakları yeniden kontrolü altına aldı.
Uygulamaları
- Azerice resmî dil olarak okullarda okutuldu.
- İlk Üniversite Tebriz'de Kuruldu
- Kadınlara oy hakkı verildi
- Ağaların toprakları köylüler arasında paylaştırıldı
Belgeler
-
Azerbaycan Halk hükûmeti'ne ait resmî belge
-
Azerbaycan Halk hükûmeti Maalif Bakanlığı'nın hazırladığı ders karnesi
-
Azerbaycan Halk hükûmeti tarafından damgalanmış pul
Kaynakça
- ^ "DAK Milli Hökumətin 63-cü ildönümü münasibətilə Azərbaycan türklərini təbrik edir". Dünya Azərbaycanlıları Konqresi. 12 Aralık 2008.
- William Aegleton, 1946 Mehabad Kürt Cumhuriyeti, Koral yayınları, Ekim 1990.
- Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü ile Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Doğu Bilimleri Enstitüsü Kürt Komisyonu (Çev.: M. Aras), Yeni ve Yakın Çağda Kürt Siyaset Tarihi, Pêrî yayınları, İstanbul, Temmuz 1998, ISBN 975-8245-06-6.