Parola

Parola, bilgisayarda veya çevrimiçi hesaplarda oturum açmak için kullanılan gizli anahtarlardır.

• İlgili Terimler

Şifre: Gizli haberleşmeye yarayan işaretlerin tümü, kod. Gizliliği olan kasa, kapı, çanta vb. şeylerin açılması için gereken rakam.
Pin: (personal identification number) Kişisel Tantım Numarası 4 ya da 6 rakamlı kişisel tanıtma numarasından oluşur.
TAN: (transaction authentication number) Banka İşlemleri Denetim Numaraları: Internet bankacılığında banka işlemlerini yapmak için tek sefer kullanılan parolalar dır.

• En güvenli parolalar büyük küçük harf, rakam ve simgelerin birleşiminden oluşur. Harf, rakam ve simgelerin birleşiminden oluşan 16 haneli bir şifrenin çözülmesi neredeyse imkânsızdır. Şirketler ya da programlar gibi üst düzey güvenliğe ihtiyaç duyulan ortamlarda şifre üreteçleri kullanılır. Bu üreteçler her kullanım için ayrı şifreler üretir. Güvenli bir şifre tahmin edilmez olmasının yanında hatırlanabilir olmalıdır. Kişisel kullanımlar için 8 haneli şifreler yeterli olmaktadır. Matematiksel olasılıklara göre rakam, büyük küçük harf ve sembollerden oluşan 8 haneli bir şifreyi normal bir bilgisayarın çözmesi 6 yıl alacaktır. Örneğin 2 işaretten oluşan bir parolanız olduğunu varsayalım. A’dan Z’ye bir harf, 0’dan 9’a kadar da bir rakam kullanmış olun. Bir bilgisayarın bunu bulması sadece saniyeler alır. Matematiksel olarak yalnızca 3844 olasılık denecektir.

Şifreyi çözmek için
uzunluk maksimum süre →[Klavyenin saniyede 1 Milyon kere tuşlandığı kabul edilrse]
3 haneli →yaklaşık 0,2 Saniye
5 haneli →yaklaşık 14 Dakika
58 haneli →yaklaşık 53252 Saat
510 haneli →yaklaşık 1179469 Hafta
512 haneli →yaklaşık 84168853 Yıl
515 haneli →yaklaşık 19 104 730 610 573 Yıl

• Parolaların tahmininde insan psikolojisi ve davranışları da hesaba katılmaktadır. Örneğin telefon numaraları, banka hesap numaraları, bir takım popüler sözcükler, e-mail, ev adreslerinden bölümler ya da kullanıcı adının öncelikli olarak denenir. Şifreye ulaşmak isteyen kişi ya da bilgisayar makina için kimin hesabına ulaşıldığı sorun değildir amaç sadece sisteme girmektir. Özellikle iş yerlerinde iş yeri sistemine en zayıf kullanıcıdan girilmesini engellemek için karmaşık parola sistemleri kullanılmaktadır. Şifrelerin ayda bir değiştirilir ya da şifre üreteçleri kullanılır. Şirketler kullanıcının kişisel güvenliğinizden çok şireketin güvenliğiyle ilgilemektedir.

Güvenli bir parola nasıl oluşturulur

• Uzun bir parola belirleyin; parolalarınız 8 veya daha fazla karakterden oluşmalıdır; en uygunu, 14 karakter ve fazlasıdır.
• Harfler, sayılar ve simgelerin bir birleşimini kullanın; parolanızda ne kadar farklı türde karakter olursa, parolanın tahmin edilmesi o kadar zorlaşır.
• Sizin anımsamanız kolay, ancak başkalarının tahmin etmesi zor olan sözcük ve deyimler kullanın
• Bilgisayarların sözlük taramasıyla bulabileceği sözcüklerden kaçınılmaladır.
• Film isimleri, ünlü sözler, doğum tarihleri kullanılmamalıdır.
• Harf, rakam ve simge kombinasyonları ve en az 8 haneli şifreler alınmalıdır.
• Farklı yerlere aynı parolaları vermekten kaçınılmalıdır.
• Örnek:

Bir alışveriş sitesine parola vereceksiniz size o siteyi ya da alışverişi hatırlatacak bir cümle seçin. Ben Sabah Alışveriş Yaparken Okuldan Tanıdığım Eski Bir Arkadaşımı Gördüm. Bu sözcüklerin baş harflerini alın: BSAYOTEBAG şimdi bazı harfleri kendilerini anımsatack sayılarla değiştirin 3S4Y0TEBA6, kimi büyük harfi de küçük harflerle değiştirin 3S4y0tEbA6 isterseniz tam ortasına bir sembol ekleyin 3S4y0/tEbA6. Parolanızı bazende rakam, harf ve simgelerle karışık yapın örnek : 2?4g7&5j+7 gibi bu tür parolaları çözmek daha zordur.

Kaynaklar

• Güçlü parolalar: Oluşturma ve kullanma