Türkü: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 09.26, 16 Şubat 2013 tarihindeki hâli

Şablon:Öncelikli düzenle Türkiye'nin sözlü geleneğinde, bir ezgi ile söylenen halk şiirlerinin her çeşidini göstermek için, en çok kullanılan ad "türkü"dür. Türkü sözcüğünün, Türk adının sonuna, ilgi eki olan "i" ekinin getirilmesiyle ortaya çıktığı anlaşılır. Türki: Türk’le ilgili, Türk'e özgü anlamında kullanılır.

Kendine özgü ve değişik ezgilerle söylenen türkü zamanla anonimleşen bir nazım biçimidir. Türküler ana dörtlüklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Türkülerdeki dörtlüklere (üçlük veya ikilik de olabilir) “Bent” adı verilir. Nakaratlar ise halk dilinde Bağlama ve Kavuştak olarak adlandırılır. Kavuştaklar her ezgiden sonra tekrar edilen ikilik (ya da daha çok) dizelerdir.

Türk Edebiyatında ise belli bir ezgisi olan ve hece ölçüsüyle yazılan halk şiiri Nazım şekline denir.

Türkü'nün belirli bir şekli yoktur. Bir Koşma, bir Semai, bir Destan ya da herhangi bir halk şiiri türkü ezgisiyle söylendiğinde türkü olur. Bu yüzden türkü tipinin en belirgin özelliği "melodisidir". Türküler yukarıda saydığımız nazım biçimlerinin aksine hece vezninin her kalıbıyla söylenir. Yani hece sayısı itibariyle bir sınırlama olmaz.

Türkülerin büyük çoğunluğu anonimdir ya da ağızdan ağza söylenirken söyleyeni kaybolmuştur. Türküler bu şekilde halkın malı olurlar. Türküler çoğu kez, bir doğa olayı ya da bir kahramanlık karşısında doğar ve yayılırlar. Türküler, doğdukları bölgenin özelliklerini koruyamazlar. Taşındıkları bölgelerde kişilerin, yer adlarının, hatta konuların bile değiştiği görüldüğü için, nerede doğduklarını saptamak güçleşir.

Mahmut Ragıp Gazimihal, ezgilere göre usulsüz ve usullü türküler olarak iki ayrım yapar. Usulsüz olanlar; Divan, Bozlak, Koşma, Hoyrat ve Çukurovayı içine alan uzun havalardır. Usullü olan türküler grubunda ise genellikle Oyun Havaları yer alır ki bunlara Konya'da Oturak Havası, Urfa'da Kırık Hava adı verilmektedir.

Türklerde işlenen konulara göre de sınıflama yapan yazarlarımız vardır. Konularına göre türküler:

Ninniler

Çocuk Türküleri

Doğa Türküleri

Aşk Türküleri

Kahramanlık ve Askerlik Türküleri

Tören Türküleri

İş Türküleri

Karşılıklı Türküler

Ölüm Türküleri (Ağıt)

Oyun Türküleri

Tabiat ve Hayvan Türküleri

Zeybek ve Derebeyi Türküleri

Cinayetler ve Acıklı Olaylarla Alakalı Türküler

Güldürücü Türküler

Kaynak

- - 9. sınıf edebiyat kitabı ***

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
 {{Öncelikli düzenle}}
-Türkiye'nin sözlü geleneğinde, bir ezgi ile söylenen halk şiirlerinin her çeşidini göstermek için, en çok kullanılan ad "türkü"dür. Türkü sözcüğünün, Türk adının sonuna, ilgi eki olan "i" ekinin getirilmesiyle ortaya çıktığı anlaşılır. Türki: Türk’le ilgili, [[Türk]]'e özgü anlamında kullanılır.
+[[Türkiye]]'nin sözlü geleneğinde, bir [[ezgi]] ile söylenen halk şiirlerinin her çeşidini göstermek için, en çok kullanılan ad "türkü"dür. Türkü sözcüğünün, Türk adının sonuna, ilgi eki olan "i" ekinin getirilmesiyle ortaya çıktığı anlaşılır. Türki: Türk’le ilgili, [[Türk]]'e özgü anlamında kullanılır.
-Kendine özgü ve değişik ezgilerle söylenen türkü zamanla anonimleşen bir nazım biçimidir. Türküler ana dörtlüklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Türkülerdeki dörtlüklere (üçlük veya ikilik de olabilir) “bent” adı verilir. Nakaratlar ise halk dilinde bağlama ve kavuştak olarak adlandırılır. Kavuştaklar her ezgiden sonra tekrar edilen ikilik (ya da daha çok) dizelerdir.
+Kendine özgü ve değişik ezgilerle söylenen türkü zamanla anonimleşen bir [[nazım]] biçimidir. Türküler ana dörtlüklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Türkülerdeki dörtlüklere (üçlük veya ikilik de olabilir) “[[Bent]]” adı verilir. Nakaratlar ise halk dilinde [[Bağlama]] ve [[Kavuştak]] olarak adlandırılır. Kavuştaklar her ezgiden sonra tekrar edilen ikilik (ya da daha çok) dizelerdir.
-Türk Edebiyatında ise belli bir ezgisi olan ve hece ölçüsüyle yazılan halk şiiri nazım şekline denir.
+[[Türk Edebiyatı]]nda ise belli bir ezgisi olan ve hece ölçüsüyle yazılan halk şiiri [[Nazım]] şekline denir.
-Türkünün belli bir şekli yoktur. Bir koşma, bir semai, bir destan ya da herhangi bir halk şiiri türkü ezgisiyle söylendiğinde türkü olur. Bu yüzden türkü tipinin en belirgin özelliği "[[melodisidir]]". Türküler yukarıda saydığımız nazım biçimlerinin aksine hece vezninin her kalıbıyla söylenir. Yani hece sayısı itibariyle bir sınırlama olmaz.
+Türkü'nün belirli bir şekli yoktur. Bir [[Koşma]], bir [[Semai]], bir [[Destan]] ya da herhangi bir halk şiiri türkü ezgisiyle söylendiğinde türkü olur. Bu yüzden türkü tipinin en belirgin özelliği "[[melodi]]sidir". Türküler yukarıda saydığımız nazım biçimlerinin aksine hece vezninin her kalıbıyla söylenir. Yani hece sayısı itibariyle bir sınırlama olmaz.
-Türkülerin büyük çoğunluğu anonimdir ya da ağızdan ağza söylenirken söyleyeni kaybolmuştur. Türküler bu şekilde halkın malı olurlar. Türküler çoğu kez, bir doğa olayı ya da bir kahramanlık karşısında doğar ve yayılırlar. Türküler, doğdukları bölgenin özelliklerini koruyamazlar. Taşındıkları bölgelerde kişilerin, yer adlarının, hatta konuların bile değiştiği görüldüğü için, nerde doğduklarını saptamak güçleşir.
+Türkülerin büyük çoğunluğu anonimdir ya da ağızdan ağza söylenirken söyleyeni kaybolmuştur. Türküler bu şekilde halkın malı olurlar. Türküler çoğu kez, bir doğa olayı ya da bir kahramanlık karşısında doğar ve yayılırlar. Türküler, doğdukları bölgenin özelliklerini koruyamazlar. Taşındıkları bölgelerde kişilerin, yer adlarının, hatta konuların bile değiştiği görüldüğü için, nerede doğduklarını saptamak güçleşir.
-Mahmut Ragıp Gazimihal, ezgilere göre usulsüz ve usullü türküler olarak iki ayrım yapar. Usulsüz olanlar; divan, bozlak, koşma, hoyrat ve Çukurova'yı içine alan uzun havalardır. Usullü olan türküler grubunda ise genellikle oyun havaları yer alır ki bunlara Konya'da oturak havası, Urfa'da kırık hava adı verilmektedir.
+[[Mahmut Ragıp Gazimihal]], ezgilere göre usulsüz ve usullü türküler olarak iki ayrım yapar.
+Usulsüz olanlar; [[Divan]], [[Bozlak]], [[Koşma]], [[Hoyrat]] ve [[Çukurova]]yı içine alan uzun havalardır. Usullü olan türküler grubunda ise genellikle [[Oyun Havaları]] yer alır ki bunlara [[Konya]]'da [[Oturak Havası]], [[Urfa]]'da [[Kırık Hava]] adı verilmektedir.
-Ezgilerine göre türküler:
-—Usullü (Oyun havaları)
-—Usulsüz (Uzun Havalar)
@@ 23. satır: / 17. satır: @@
 Türklerde işlenen konulara göre de sınıflama yapan yazarlarımız vardır. Konularına göre türküler:
+* [[Ninni]]ler
-—Ninniler
-—Çocuk türküleri
-—Doğa türküleri
-—Aşk türküleri
-—Kahramanlık ve askerlik türküleri
-—Tören türküleri
+* [[Çocuk Türküleri]]
-—İş türküleri
+* [[Doğa Türküleri]]
-—Karşılıklı türküler
+* [[Aşk Türküleri]]
-—Ölüm türküleri
+* [[Kahramanlık ve Askerlik Türküleri]]
-—Oyun türküleri
+* [[Tören Türküleri]]
-—Tabiat ve hayvan türküleri
+* [[İş Türküleri]]
-—Zeybek ve derebeyi türküleri
+* [[Karşılıklı Türküler]]
-—Cinayetler ve acıklı olaylarla ilgili türküler
+* [[Ölüm Türküleri]] ([[Ağıt]])
-—Güldürücü türküler
+* [[Oyun Türküleri]]
-—Yemek ve yiyecekle ilgili türküler.
+* [[Tabiat ve Hayvan Türküleri]]
-Yapılarına göre türküleri sınıflandıran yazarlar da türkülerin bent kavuştaklarını göz önünde bulundurmuşlardır. Bu tür sınıflama şöyledir:
+* [[Zeybek ve Derebeyi Türküleri]]
-—Bentleri dörtlüklerle kurulan türküler
+* [[Cinayetler ve Acıklı Olaylarla Alakalı Türküler]]
-—Bentleri üçlüklerle kurulan türküler
+* [[Güldürücü Türküler]]
-—Bentleri beyitlerle kurulan türküler.
-—Mahlasa göre [http://www.turkuyurdu.com türküler].
-—Yöreye Göre [http://www.turkuyurdu.com türküler].
 [[de:Türkü]]